کنفرانس جنیوا طی دو روز در روزهای 23 و 24 نوامبر با میزبانی کشور فنلاند و همکاری مشترک افغانستان و ملل متحد و باحضور بیش از 70 کشور و سازمان بین المللی امسال به صورت مجازی برگزار می‌گردد. در این کنفرانس بنا است که مثل کنفرانس‌های قبلی در توکیو و بروکسل میزان تعهدات مالی کشورهای حمایت‌کننده افغانستان برای چهار سال آینده مشخص گردد. روال این کنفرانس‌ها به‌گونه‌ای است که کشورهای حمایت‌کننده بر مبنای انجام تعهدات دولت افغانستان کمک‌های خود را ارایه می‌کنند. امسال با توجه به مشکلاتی که دولت افغانستان در سال‌های گذشته داشته است و به دلیل ناپایداری‌های سیاسی و امنیتی در سال‌های اخیر ممکن است نتواند سقف توقعات جامعه جهانی از عملکرد دولت و تعهدات در کنفرانس گذشته را برآورده کند. البته جامعه جهانی نیز در سال‌های گذشته کوتاهی‌های در برابر توسعه افغانستان داشته است که عدم حمایت مالی و تخنیکی در بخش‌های حکومتداری و انتخابات بخشی از چالش‌ها فراروی عمل به تعهدات بوده است. اما در مجموع هر دو طرف احتمالا حرف‌هایی برای گفتن به همدیگر خواهند داشت و امید می‌رود که در شرایط کنونی جامعه جهانی تعهدات بهتر و بیشتر از گذشته را متقبل گردد.
در کنفرانس قبلی که در سال 2016 در بروکسل برگزار شده بود 24 تعهد به منظور توسعه افغانستان در نظر گرفته شده بود که از آن جمله 15 تعهد مربوط به دولت افغانستان و باقی مربوط به جامعه جهانی بوده است. اکنون کنفرانس جنیوا پس از چهارسال فرصتی را فراهم کرده است که دو طرف در مورد انجام تعهدات قبلی خویش گزارش دهند. بدون تردید زبان‌ها در این کنفرانس الکن خواهد بود و تعهدات به گونه‌ای که پیش‌بینی شده بود انجام نیافته است. دلیل آن نیز در عینیت جامعه افغانستان قابل مشاهده است و نیاز به آمار و ارقام نیست. واقعیت این است که متاسفانه سطح معیشت مردم نسبت به چهارسال قبل به شدت تنزل یافته است و گرسنگی به عنوان بدترین دشمن مردم افغانستان پس از تروریسم و افراط گرایی در حال گسترش است. هم اکنون بر اساس برخی تخمین‌ها بیشتر از 90فیصد مردم افغانستان در زیر خط فقر قرار دارند و شبانه میلیون‌ها انسان گرسنه به خواب می‌روند. علاوه بر فقر و گرسنگی شاخص‌هایی چون بیکاری و فرار از گرسنگی به کشورهای همسایه و جهان بیداد می‌کند. در مجموع وضعیت کنونی علاوه بر چالش‌های بزرگ امنیتی نشان می‌دهد که جامعه جهانی و دولت افغانستان هر دو در توسعه افغانستان ناکام بوده اند و فرقی نمی‌کند که کدام طرف بیشتر سهمی در این ناکامی داشته است.
در کنفرانس بروکسل دولت افغانستان از جمله تعهد کرده بود که در بخش اصلاحات انتخاباتی، انجام انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی، مبارزه با فساد اداری، تطبیق اصلاحات مالی بر مبنای شاخص‌های صندوق بین المللی پول، افزایش خانم‌ها در بخش خدمات ملکی، توانمندسازی اقتصادی زنان، اصلاحات در بخش زراعت و مالداری، وزارت امور داخله، ارگان‌های محل و... اقداماتی را انجام خواهد داد و این بخش‌ها را بهبود خواهد بخشید. اما هنوز به نظر می‌رسد که مشکلات و نواقص جدی در همه بخش‌های تعهدشده باقی است و دولت نتوانسته است شاخص‌های مورد نظر را تکمیل کند. هنوز فساد، تبعیض، نارسایی‌ها در بخش ارایه خدمات عمومی، فقر، بیکاری، ناامنی و... به طور گسترده وجود دارد.
از سوی دیگر جامعه جهانی نیز تعهداتی در برابر توسعه افغانستان داشت که مهم‌ترین آن حمایت از برنامه‌های اولویت دار ملی بود. بدون شک در سال‌های اخیر انتخابات پارلمانی و انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات شوراهای ولسوالی از مهم‌ترین برنامه‌های اولویت‌دار در سطح ملی بوده است ولی متاسفانه به گونه‌ای که لازم بود از سوی جامعه جهانی مورد حمایت قرار نگرفته است. حمایت از زنان و اقشار آسیب پذیر چون اطفال و گروه‌های زیر خط فقر به گونه مسلم بخشی از تعهدات مشترک دولت افغانستان و جامعه جهانی بوده است که در همه این عرصه‌ها ما شاهد بدتر شدن وضعیت هستیم. جامعه جهانی در انتخابات ریاست جمهوری گذشته دولت افغانستان را تنها گذاشت و اکنون که همزمان با روند صلح دستاوردهای افغانستان و قانون اساسی و همه ارزش‌های حقوق بشری در معرض خطر قرار گرفته است جامعه جهانی حساسیت را لازم را نشان نمی‌دهد و ایالات متحده به گونه منفرد و بدون مشوره جامعه جهانی توافقاتی با گروه طالبان به عنوان بزرگ‌ترین گروه تروریستی و ناقض حقوق بشر انجام داده است.
در مجموع امیدواریم که یکایک تعهدات 24گانه طرفین در کنفرانس بروکسل و نیز وضعیت توسعه در همه بخش ها در افغانستان در کنفرانس جینوا مورد بررسی قرار گیرد و یک بار دیگر به عملکرد دو طرف مرور جدی صورت بگیرد. تا دیده شود که آیا افغانستان به سمت توسعه گام برداشته است یا عقب گرد داشته است. کنفرانس جنیوا این فرصت مهم را فراهم ساخته است و همه ما مسول هستیم که از این فرصت به نحو شایسته استفاده کنیم و اگر لازم باشد در عملکردها و پالیسی های خود تجدید نظر کنیم.