بخش توسعه سازمان ملل  در تازه‌ترین گزارش خود در باره توسعه انسانی در افغانستان گفته که این کشور در سال ۲۰۱۹ با داشتن شاخص توسعه انسانی برابر با ۰.۵۱۱ در پایین‌ترین رده توسعه انسانی در میان کشورهای جهان قرار دارد. در این گزارش آمده که افغانستان در میان ۱۸۹ کشور جهان در رده بین ۱۶۹ الی ۱۸۹ قرار دارد.
شاخص توسعه انسانی ترکیبی است برای سنجیدن موفقیت در هر کشور، در سه معیار، زندگی طولانی و سالم، دسترسی به دانش و معرفت و سطح زندگی مناسب.
متأسفانه در افغانستان جنگ، نا امنی، پایین بودن ظرفیت انسانی و فساد گسترده اداری، راه را به سوی توسعه و پیشرفت بسته است. راه حل های مقطعی و مؤقتی پیش از آن که به صلح، امنیت و ثبات منجر شود، سریال خونین دیگری را از جنگ و خشونت در کشور به نمایش می گذارد و افغانستان را از یک بحران به بحران دیگر پرتاپ می کند.
تصورات غیر واقع بینانه و تفکرات محدودگرایانه و گاه افراطی بر برهم زدن مناسبات سالم و انسانی مردم لطمه زده و آن را با تبعیض و تنش آلوده ساخته است. این تصورات ناشی از ایده های خود برتربینی برخی اشخاص و گروه های اجتماعی است که حقوق گروه های دیگر را انکار می کنند و به نفاق و تضاد در جامعه دامن می زنند.
افغانستان با ظلم، ستم، تبعیض، تحقیر و انکار حقوق و هویت های دیگران هرگز آباد نمی شود. افغانستان با تکیه بر کشورهای خارجی نیز به توسعه نایل نمی آید. ما در طول تاریخ به لحاظ سیاسی و اقتصادی وابسته به کشورهای بیرونی بوده ایم؛ چنانچه این وابستگی به انکشاف و بهبود زندگی مردم افغانستان می انجامید تا حال افغانستان در ردیف کشورهای پیشرفته قرار می گرفت. ما زمانی به توسعه انسانی و اقتصادی کشور امیدوار می شویم که پیش از آن زمینه های توسعه و ترقی در کشور فراهم گردد.
توسعه و آبادانی افغانستان بستگی به نوع تعامل اقوام، گروه های اجتماعی و سیاسی با یکدیگر دارد. چنانچه همه گروه های قومی و اجتماعی حول محور منافع تعریف شده و به توافق رسیده ملی، جمع شوند و دلسوزانه و متعهدانه از آن دفاع کنند، چرخ توسعه خود بخود به حرکت می افتد. ارزش ها و هنجارهای بین المللی از لوازم توسعه و پیشرفت در کشورهای فقیر و عقب مانده به شمار می آید. دفاع از آزادی، برابری و عدالت همگانی در تمامی سطوح از پیش شرط های توسعه است که باید روی آن تکیه شود.
در فضای ناامنی، بی عدالتی و استبداد، نهال توسعه به برگ و بار نمی رسد. مشکل نخبگان افغانستان این است که هیچگاه به مؤلفه های توسعه توجه نکرده است. آنها در عین حالی که نگران مقام و موقعیت سیاسی و دولتی خودشان اند، از بیرون شدن قدرت از چنگ کتله ای که به او تعلق دارد نیز تشویش دارند. این تشویش و نگرانی سبب می شود که آنان تلاش کنند تا جلو رشد و پیشرفت دیگران را بگیرند و افراد لایق، ورزیده و شایسته از سایر اقوام را اجازه ندهند که در جایگاه ها و موقعیت های بالاتر قرار گیرند. پس تا زمانی که پیشرفت یک کتله در افغانستان به معنای عقب مانی کتله دیگر به شمار رود، هرگز این کشور از بدبختی و بیچارگی نجات پیدا نخواهد کرد. 
مردم افغانستان اگر می خواهند به صلح، آرامی، توسعه و رفاه نسبی اقتصادی دست پیدا کنند، باید در مرحله اول، تفکر خود را نسبت به کشور و شهروندان آن اصلاح کنند. نگاه انسانی و برابر به سایر شهروندان و به رسمیت شناختن حقوق آنها گام اول در مسیر توسعه و آبادانی کشور به حساب می آید.
توسعه یک امر چند بعدی است. تنها با پیشرفت اقتصادی نمی توانیم به آن برسیم. در گذشته نیز در بعضی مقاطع بهبود اقتصادی را شاهد بودیم، اما چون این پیشرفت با تغییر مثبت در سایر بخشهای اجتماعی همراه نگردید، لذا ناکام و نا تمام ماند. وقوع بحران ناشی از عوامل اجتماعی، فرهنگی و حقوقی نه تنها تمام زیربناهای اقتصادی را فرو ریخت که تمام هست و بود افغانستان و مردم آن را در معرض نیستی و نابودی قرار داد. 
نظام جدید و قانون اساسی جدید، روزنه‌ای امیدی است برای عبور از گذشته های سیاه و تاریکی که زندگی و سرنوشت مردم افغانستان را به تباهی کشانده بود. این نظام و قانون می تواند تنها راه بیرون رفت تدریجی کشور از فقر، بدبختی و وابستگی به کشورهای بیگانه باشد. متأسفانه رسوبات فکری بجا مانده از گذشته و ظرفیت پایین اغلب افراد جامعه، بار دگر روحیه وحدت و همپذیری اجتماعی را خدشه دار کرده و با دامن زدن به اختلافات قومی، سمتی، مذهبی و زبانی مسیر توسعه را سد کرده و ظرفیت ها و فرصت ها را در گرداب رقابت ها و دشمنی های ناسالم هدر داده است. گروه های تروریستی و وابسته به استخبارات کشورهای بیگانه عامل دیگر از بین رفتن امکانات و فرصت هایی بود که در دو دهه گذشته مردم افغانستان در اختیار داشتند. گردش دورانی در دایره جنگ و خشونت و بحران، برایند همین تفکرات امتیازخواهانه و خود برتر بینانه‌ای است که وحدت، یکپارچگی و برادری مردم ما را هدف قرار داده است و مسیر توسعه و آبادانی کشور را می بندد.