در روزهای اخیر عرصه بر نیروهای امنیتی در برخی از مناطق کشور تنگ شده و نقاط بسیاری نیز به دست طالبان سقوط کرده است. سقوط اخیر ولسوالی ها و مراکز نظامی به دست طالبان پرسش های مهمی را به وجود آورده و حتی سبب بدگمانی مردم نسبت به کلیت حکومت و رهبری دولت شده است. مهم ترین تردیدی که به صورت عام به وجود آمده است بی باوری به اراده رهبری حکومت نسبت به ایستادگی دربرابر طالبان است. این شک و تردید اکنون تنها برای عده ای خاص که همیشه دچار توهم توطیه هستند نیست بلکه به قدری عام است که همه سطوح جامعه را در بر گرفته و ذهنیت عمومی را شدیدا مسموم ساخته است. مردم از معامله های پنهانی تا ناتوانی مقاومت در برابر طالبان سخن می گویند و مرتب شایعات گوناگون در این باره پخش می شود. واقعا مشکل کجا است؟ چرا هر روز عرصه برای نیروهای امنیتی تنگ تر می شود و چرا ما هر روز شاهد سقوط مناطق و ولسوالی ها به دست طالبان هستیم؟
واقعیت این است که تصمیم یک جانبه و ناگهانی ایالات متحده مبنی بر خروج کامل از افغانستان ضربه سختی هم به لحاظ مسایل لوجیستیکی و اکمالاتی و هم از لحاظ روانی بر نیروهای امنیتی افغانستان وارد کرد. متاسفانه آمریکایی ها نه تنها در عرصه سیاسی طالبان را به مدت دو سال تقویت کرد بلکه در عرصه جنگ و مبارزه با تروریسم نیز آخرین ضربه خود را بر پیکر افغانستان وارد کرد. ایالات متحده بارها گفته بود که افغانستان را غیر مسولانه ترک نخواهد کرد ولی دیدیم که در بدترین شرایط افغانستان را تنها گذاشت و همه چیز را به طالبان واگذار کرد. این تصمیم بر سایر شرکای بین المللی افغانستان نیز سرایت کرد و تمام کشورهای عضو ناتو از این تصمیم پیروی کردند و تصمیم آنی مبنی بر خروج کامل از افغانستان گرفتند. این مساله هم بر نهادهای امنیتی افغانستان و هم بر افکار عمومی در کشور تاثیر منفی گذاشت. اما باید اذعان کنیم مشکل اصلی فعلا در رهبری جنگ و در درون نهادهای امنیتی کشور است. مشکل اصلی عدم تدبیر درست و ناهماهنگی های گسترده در عرصه جنگ در تمام نقاط کشور است که تقریبا ماشین جنگی ما را زمینگیر کرده است.
متاسفانه وزارت دفاع عملا بدون وزیر است و وزارت داخله هم با سرپرستی اداره می شود. در حالت جنگی فعلی که در بیش از دو صد نقطه کشور جنگ تمام عیار جریان دارد، عدم حضور وزرای مقتدر در دو نهادی که مسولیت اصلی جنگ را به عهده دارد هرگز قابل توجیه نیست. مسلما افراد لایق در این دو وزارت در پست های پایین تر ایفای وظیفه می کنند اما نبود رهبری واحد در یک نهاد امنیتی و آن هم در شرایط جنگی از عجایب روزگار است. این که چرا رهبری حکومت نمی تواند در این باره تصمیم بگیرد خود به خود بر ابهام ها دامن می زند و بر گسترش شایعات کمک می کند.
از سطح رهبری نهادهای امنیتی که بگذریم در اکثر ولایت هایی که اکنون جنگ جریان دارد یک انارشیسم مطلق حاکم است. دشمن از تمام توان علیه نهادهای امنیتی استفاده می کند و حتی در شبکه های اجتماعی حضور فعال دارد و هر لحظه بازار شایعات را گرم می کند. اما رهبری ادارات محلی با نهادهای امنیتی هم چنان در تضاد و مخالفت قرار دارند. متاسفانه در بسیاری از ولایاتی که طالبان در روزهای اخیر موفقیت هایی داشته اند اختلافات میان رهبری ادارات محلی به اوج خود رسیده است. هیچ کسی به کس دیگر پاسخگو نیست و اکثر ولایت های جنگ زده و دارای بحران در حالت بی اعتمادی مطلق به سر می برند. به همین خاطر رشته تدبیر و رهبری جنگ از دست دولت خارج شده و تنها مقاومت های پراکنده از سوی نیروهای امنیتی و خیزش های مردمی جریان دارد.
به نظر می رسد اکنون که در آستانه خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستان قرار داریم رهبری حکومت تصمیم جدی در مورد وزارت های دفاع و داخله بگیرد و کارکشته ترین افراد را در رهبری این ادارات بگمارد. سپس هر یک از ولایت های بحران زده که در آستانه سقوط قرار گرفته اند مورد بررسی جدی قرار گیرد و تغییرات اساسی در رهبری ادارات محلی و نیز نهادهای امنیتی به وجود آید. اگر چنین تصمیم های عاجل گرفته نشود در روزهای آینده شاهد رخدادهای تلخی خواهیم بود.