صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

«نامه‌ها و سندها»؛ راوی روح یک دوران تاریخی

«نامه‌ها و سندها»؛  راوی روح یک دوران تاریخی

پنجشنبه مورخ بیستوهشت جدی سال هزار و سهصدونودوهفت «مؤسسه نشر تاریخ شفاهی افغانستان» به همکاری دانشگاه ابنسینا، پژوهشگاه ابن سینا، دفتر نشر فرهنگ مقاومت و چند نهاد دیگر رونمایی کتاب «نامهها و سندها»؛ اولین کتاب از مجموعه آثار شهید ابوذر غزنوی را در تالار «شهید اسماعیل مبلغ» در دانشگاه ابن سینا برگزار کرد. در این محفل که تعداد زیادی از استادان دانشگاه، فرهنگیان، دانشجویان و روشنفکران شرکت کرده بودند،  علی امیری،  محمدجواد سلطانی و احمدعلی علیزاده سخنرانی کردند و بصیراحمد سهرابی و همکارانش نیز موسیقی اجرا کردند.
اولین سخنران این محفل  محمدجواد سلطانی بود که در روی چند نکته در مورد متن صحبت کرد.
نکته اول: کاستیها و نقطهضعفهای متن و مهمتر از آن در مورد تحریفهایی که در مدخل این یادداشتها صورت گرفته است. به گفته محمدجواد سلطانی «مؤسسه نشر تاریخ شفاهی افغانستان» نامههای شهید میثم و بسی کتابهای دیگر نظیر نگارههایی بر دیوار زندگی و سالهای تغیر و ... را نیز در اینجا آوردهاند؛ در حالیکه اینها از «مجموعه تاریخ شفاهی»اند. آقای سلطانی از این عمل دستاندرکاران «مؤسسه نشر شفاهی افغنستان انتقاد کرد و گفت: «خوب است که ما به جامعه علمی خود خصوصاً وقتی که در کار تاریخنویسی هستیم، کاری کنیم که امانت و اعتماد عمومی محفوظ باشد و حساسیت مسئله کار تاریخی میطلبد که ما با امانتداری کامل ارجگزار زحمات کارهایی دوستانمان در حوزههای نزدیکبههم و مشابه باشیم.»
نکته دوم: عدم انسجام متن کتاب، نکته دیگری بود که آقای سلطانی بدان اشاره کرد. به گفته سلطانی کتاب «نامهها و سندها» اولین کتاب از مجموعه آثار شهید ابوذر غزنوی فاقد انسجام و نظم درونی است.  نامهها و خاطراتی که در این کتاب گردآورده شدهاند، آن انسجام درونی که متن خاطره میطلبد، ندارند. خاطرهها دارای تاریخ و انسجام و دوامدار هست که نامهه او خاطرات  این کتاب چنین نظمی را ندارد. به باور سلطانی نامهها و خاطرههای کتاب «نامهها و سندها» نه دارای تاریخاند و نه به صورت یک نظم مشخصی ترتیببندی شدهاند. گویا نامهها و خاطرهها به صورت تصادفی انتخاب شدهاند. نه بر اساس تاریخ و زمان و نه بر اساس خدمات سیاسی و نظامی شهید ابوذر غزنوی در سالهایی که در جبه بوده است و در کنار همرزمان و همراهان خود جنگیده است، ترتیب و تنظیم شده است. به باور سلطانی این مسئله انسجام و استمرار و پیوستگی متن را از بین برده است.
نکته سوم: مطالب کتاب و نامههای ارزشمند آن بود که آقای سلطانی در مورد آن صحبت کرد. به گفته سلطانی این نوشتهها میتوانند روح یک دوران را برای ما روایت کنند و اندیشهها و باورهای سیاسی و اجتماعی آن دوران را برای نسل امروز بازگو کنند. بنابراین، از این نگاه آقای سلطانی آن را ارزشمند دانست و خواندن آن را برای نسل امروز که برخلاف مسئولیتپذیری ابوذرها، از مسئولیتهایشان شانه خالی میکنند، توصیه کرد.
علی امیری دومین سخنران محفل رونمایی کتاب «نامهها و سندها» بود که در سخنانش به معرفی آن پرداخت. وی کتاب «نامهها و سندها» را از اینکه میتواند جزئیات و حرفوحدیثهای جبه مقاومت، منطق جنگ و دلیل مبارزه آنها را بازگو کند و از لحاظ تاریخی و ارزشمند دانست. به گفته علی امیری کتاب «نامهها و سندها» سه بخش دارد. بخش اول آن شامل سیویک نامه است که خود این نامهها را نوشته و به اشخاص و افراد مختلف جهادی فرستاده است. در میان این نامهها، چند نامهای هم هست که به به استاد شهید عبدالعلی مزاری، شهید وحدت ملی نوشته شده است و به مسائل درونحزبی و جریانهای آن روز پرداختهاند. به باور امیری این نامهها و نامههای از این دست، میتوانند ما را بیشتر و بهتر در جریان اوضاع و احوال و بینش نویسندگان آنها قرار دهند.  امیری نیز به عدم ترتیب تاریخی نامهها اشاره کرد و یادآور شد که بخش تاریخی کتاب را هم همین سیویک نامه تشکیل میدهد.
به گفته بخش دوم کتاب شامل نودوشش نامه است که اینها برخلاف بخش اول، از شخصیتهای مختلف به ابوذر غزنوی نوشته و فرستادهاند که مخاطب این نودوشش نامه خود ابوذر غزنوی است.  امیری دامنه این نامهها را گسترده دانست و گفت در میان این نودوشش نامه نامههای عاطفی، تشکیلاتی و اداری را میتوان خواند. نامههای دوستانه نیز در بین این نامهها وجود دارد که در صورت اداری و مأموریتی کوتاه و موجزند و در صورت عاطفی و دوستانه، صمیمانه و تا حدودی مطول.
علی امیری بخش سوم کتاب «نامهها و سندها» را مجموعهای از اسناد پراکندهای دانست که بیهیچ نظم و قاعدهای اینجا آورده شدهاند. این بخش کتاب نیز شامل نود سند است که دایره این بخش نیز مانند بخش دوم گسترده و وسیع است. به گفته علی امیری این بخش مهمترین بخش و منحصرترین بخش کتاب است که نه خود ابوذر آنها را نوشتهاند و نه کسانی دیگری خطاب به ابوذر نوشتهاند؛ بلکه حجم بسیاز زیاد از اسناد و مدارکیاند که شاید در هیچجایی دیگری نتوان پیدا کرد. امیری گفت که بخشی از این اسناد به مسائل حقوقی پردختهاند و بخش دیگری آن شامل اسنادیاند که از چگونگی شکلگیری حزب وحدت روایت میکنند.
سومین سخنرانی این محفل احمدعلی علیزاده؛ عالم دین و از بنیانگذاران مرکز نویسندگان افغانستان بود که در مورد ویژگیهای شخصیتی شهید ابوذر غزنوی صحبت کرد. وی شهید ابوذر غزنوی را با ویژگیها و شاخصههایی که دارد؛ یک شخصیت استثنایی دانست. به گفته عیاری، جوانمردی، شجاعت و نترسی و قهرمانی در عرصه جهاد و مقاومت از ویژگیهای برجسته شهید ابوذر غزنوی است.
آقای علیزاده بعدی دیگر شخصیتی ابوذر غزنوی را فرهنگی بودن و فرزانه بودن وی دانست.  به گفته وی ابوذر در عین حالی که یک عیار و قهرمان تاریخ مبارزه سیاسی مردم ما است، یک چهره فرهیخته و فرهنگی نیز است. به باور وی او هرگز در صحنهها و سنگرهای نبرد از کتابت و کتابخوانی هرگز غافل نیست و همواره میخواند و مینویسد که امروز شاهد آن تلاش وی هستیم و کتاب «نامهها و سندها» شاهد این مدعا است.
علیِزاده بعد دیگر شخصیتی شهید ابوذر را پاکی، نجابت، اخلاق، دینداری و دینمداری آن سردار سرافراز دانست؛ بعدی که در محاق مانده و هیچ کسی هم از آن یادی نمیکند و تحت تأثیر شخصیت سیاسی او رفته است. وی ابوذر را یک آدم اخلاقمدار و اخلاقمحور دانست که هر کسی را در برخورد اول جذب میکرد. نگاه روشن و دید باز را یکی از ویژگیهای برجسته شهید ابوذر غزنوی نسبت به مسائل روز دانست.
در پایان کتاب «نامهها و سندها» در جمع از فرهنگیان و استادان دانشگاه و روشنفکران رونمایی شد.