اسلاوی ژیژک، یکی از مطرح‌ترین چهر‌ه‌های فکری حال حاضر جهان، مسئله مسحور کننده‌ای را از فیلم سه گانه «ماتریکس»- البته از یک سکانس کوتاه آن- به میان آورده است: جست‌وجوی راه سوم؛ آن‌جایی‌ که مورفیوس نئو را (هر دو فرد شخصیت‌های کلیدی فیلم‌اند) ملزم به انتخاب یکی از دو گزینه‌ای می‌کند که راهی جز این انتخاب برای نئو وجود ندارد. اما از آن‌جایی‌که به قول سارتر «انتخاب نکردن هم نوعی انتخاب کردن است»، نئو می‌خواهد انتخابی داشته باشد. پیشنهادی که برای نئو داده می‌شود این است که او باید از میان دو قرص آبی و قرمز یکی را انتخاب کند. نئو قرص آبی را انتخاب می‌کند. نتیجه‌ای که ژیژک از این صحنه می‌گیرد این است که وضعیت ما در عصر حاضر شبیه به وضعیت نئو است؛ یعنی از میان دو گزینه (سنت، مدرنیته) بایستی یکی را انتخاب کنیم و متأسفانه ظاهراً هیچ راهی جز این انتخاب نداریم. او در صدد یافتن راه سوم است: «من یک قرص سوم می‌خواهم. اما این قرص سوم چیست؟». به باور ژیژک ما در وضعیتی قرار داریم که یا باید به دنبال بنیادگرایی اسلامی برویم و یا بیفتیم در تله لیبرالیسم غربی؛ یعنی میان این دو قرص گیر کرده‌ایم. ولی با این وجود بازهم امیدواری‌هایی هست. از جمله ژیژک به کشورهایی از قبیل ایران و اروپای شرقی امیدوار است و بر این باور است که احتمال دارد در این کشورها فرمولی کشف شود که نه از بنیادگرایی دینی پیروی کند و نه از نظام لیبرال-دموکراسی غربی، بلکه این فرمول یک راه کاملاً جدید و تازه باشد. یکی از نمونه‌هایی که ژیژک در کشور ایران برای کشف راه سوم امیدوار است راهی است که عباس کیارستمی برای تهیه و ساختار فکری فیلم‌هایش در پیش گرفته است. فیلم‌هایی از جمله «ده» برای ژیژک نمایان‌گر راه سوم است. ژیژک دربارۀ کارهای کیارستمی می‌گوید: «اما برای من بخشی از سیمنای ایران یک کشف بزرگ، کشف یک نوع قرص سوم، بود  که نه لیبرالیسم است و نه بنیادگرایی اسلامی. کیارستمی امروز قطعاً بخشی بزرگی از جامعه جهانی است، اما برای این‌که بخشی از آن بشود به هیچ‌عنوان خودش را تسلیم آن نکرده است. به نظرم توانسته است از دو تا تله اساسی فرار کند؛ یک تله این است که فیلم هالیودی بسازد، دوم این است که تصویر تحریف شده از جامعه‌اش ارائه بدهد...» اما ما در این‌جا می‌خواهیم بر حسب این نظر سراغ فیلم دیگر از کیارستمی برویم. منظور ما فیلم «باد ما را خواهد برد» است.
ادامه دارد...