صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

مجموع 9 جلد کتاب و فصلنامه‌ بنیاد اندیشه رونمایی شد

مجموع 9 جلد کتاب و فصلنامه‌ بنیاد اندیشه رونمایی شد

کتابها و فصل نامههای بنیاد اندیشه طی یک سمینار ویژه و با حضور دها تن از استادان دانشگاه، نویسندگان، فرهنگیان، جوانان و دانشجویان در دانشگاه ابنسینا در کابل رونمایی شد.
این سمینار که روز پنج شنبه 14 سنبله با همکاری بنیاد اندیشه و دانشگاه ابن سینا برگزار شدند، کتابهای «در مسیر تحول»، «متن کامل قوانین اساسی افغانستان»، «سیاست و حکومت»، «رویداد لویهجرگۀ دارالسلطنۀ 1303» و «تاریخ هرات»؛ از سلسله کتاب های تازه منتشر شده خویش را رونمایی کردند.
در این برنامه علی امیری، دکتر علی رضا روحانی، دکتر عبدالله شفایی و سرور جوادی از جمله کسانی بودند که پیرامون کتابهای یاد شده صحبت کردند.
دکتر علیرضا روحانی، دربارۀ کتاب «متن کامل قوانین اساسی افغانستان» صحبت نمود و سیر تصویب قوانین اساسی افغانستان را از آغاز تا پایان بررسی کرد.
آقای روحانی، برقراری نظم و امنیت جمعی و ارجگزاری به آزادی و منزلت فردی را دو پدیدۀ مهم و چالشبرانگیز خواند و راه رسیدن به این دو پدیدۀ به ظاهر چالشبرانگیز را دستورگرایی یا قانون اساسیگرایی عنوان کرد.
به گفتۀ وی قانون اساسیگرایی در پی آن است که چگونه قدرت حاکمیت سیاسی را موجه بنمایاند و چطوری ساختارمند و نظاممند کند. در ضمن این قانون اساسی حقوق و آزادیهای شهروندی را نیز حفاظت و حراست میکند.
روحانی عمر قانون اساسی را در جهان دو و نیم سده و در افغانستان یک سده بیان کرد و افزود، افغانستان از لحاظ پیدایش قانون اساسی در جمع کشورهای عقبمانده نیست؛ اما از نگاه پایایی و پویایی جایگاه مناسبی ندارد.
آقای روحانی، ضمن بررسی ده قانون اساسی کشور که اولین آن در سال 1301 در دورۀ امیر امانالله خان و آخرین آن در سال 1382 در دورۀ حامد کرزی از طریق لویهجرگه تصویب و به اجرا گذاشته شد، سیر آنها را غیرتکاملی خواند و به گفتۀ وی از همان نظامنامۀ دورۀ امیر امانالله خان تا آخرین آن با سیر تکاملی نه بلکه با یک نوسان روبهرو هستیم.
روحانی در ادامۀ سخنانش به ویژگیهای ده قانون اساسی افغانستان و «طرح قانون اساسی جمهوری فدرالی اسلامی افغانستان» که از سوی حزب وحدت در دورۀ شهید وحدت ملی استاد عبدالعلی مزاری ارائه شد، اشاره کرد و گفت با آنکه طرح قانون اساسی حزب و حدت در سنگرهای جهاد نوشته شده بود از جمله بهترین قانون اساسی در کشور است و برای اولین بار سخن از برابری زن و مرد در قانون اساسی به میان آمد.
علی امیری، در مورد کتاب «رویداد لویهجرگۀ دارالسلطنۀ 1303هـ.خ.» و لویهجرگۀ دورۀ امانالله کارهایی که در آن صورت گرفت و بحثها و جدلهایی که انجام شد، صحبت کرد.
آقای امیری گفت، این کتاب از نظر مواد کتاب غنی و جالب است و متشکل از سه بخش میباشد؛ بخش اول به مسائل خارجی و معاهدات دولت افغانستان با دولتهای خارجی پرداخته است؛ بخش دوم که بخش اساسی هم هست، مربوط نظامنامۀ اساسی افغانستان است که در لویهجرگۀ 1301 جلالآباد تصویب شد و در حدود هفتاد نظامنامه در این بخش است.
امیری خاطرنشان کرد که به رغم ادعای دیگران که امانالله را بنیانگذار مشروطهخواهی و هوادار نظام مشروطیت میدانند، با تکیه به این سندی که از آن دوره روایت میکند و موضعگیریها و سخنان او را در لویهجرگه بازتاب میدهد، نشانهای از مشروطیت در گفته و عمل او وجود ندارد.
وی علاوه کرد که در این جلسه اندیشۀ خلافتگرا بیشتر است تا مشروطیتطلبی و در بخش نظامنامهها در بیشتر موارد بحثهای جدی صورت نمیگیرد و فقط روی چند مورد محدود بحث و تبادل نظر صورت میگیرند.
امیری در ادامۀ سخنانش به مشروطیت و شرایط آن پرداخت و با درنظرداشت کتاب «رویداد لویهجرگه دارالسلطنۀ 1303هـ.خ.» مشروطیتخواهی امیر امانالله خان را زیر سؤال برد؛ زیرا حقوق فردی وجود ندارد و کرامت ذاتی انسانی به صورت مطلق نادیده گرفته میشود و فرایندها هم دموکراتیک نیست و تمام مسائل از مجرای شرعی دنبال و پیگیری میشود و ذرهای هم از کرامت انسانی وجود ندارد.
به باور امیری از نگاه ماهیت در حکومت حبیبالله و عبدالرحمان وجود ندارد؛ اما از لحاظ فرم امانالله خان تفاوتهایی دارد؛ زیرا امانالله هم انگیزۀ انتقال قدرت را ندارد و دوست دارد همۀ قدرتها و صلاحیتها در دست خودش باشد.
سومین سخنران برنامه دکتر عبدالله شفایی، مصحح کتاب «رویداد لویهجرگۀ دارالسطلنۀ 1303هـ.خ.» بود. وی از انگیزههایش مبنی بر تصحیح کتاب مذکور و پیشینۀ آشناییاش با این کتاب سخن گفت و ضرورت چاپ آن را بیان کرد.
به گفتۀ شفایی کتاب «رویداد لویه جرگۀ دارالسلطنۀ 1303هـ.خ.» تاریخ حقوق است و نکات و زوایای زیادی را که در مورد تاریخ حقوق در افغانستان نمیدانستم، با خواندن و تصحیح این کتاب با آنها روبهرو و آشنا شدم و دانستم. وی نیز بخشهای کتاب را معرفی کرد و سخنانی را از جریان به تصویب رسیدن عهدنامهها و نظامنامهها بیان کرد.
شفایی خاطر نشان کرد شاه امانالله خان صادقانه میخواست اصلاحات بیاورد؛ اما مولویها سد راه او بود و نمیگذاشتندش که با دست باز آنچه را که میخواهد، اعمال و تطبیق کند. به باور وی شاه در برابر خیلی از چیزهای نفاقانگیز و تباهکنند ایستاد. وی به عنوان نمونه از قومیسازی اردو یاد کرد که شاه امانالله در برابرش ایستاد.
درآخر برنامه سرور جوادی، دربارۀ مجموعۀ نه جلدی «در مسیر تحول» صحبت کرد و گفت که مجموعه نه جلدی «در مسیر تحول» حدود پنج هزار صفحه میشود که محتوای آن در چند محور است:
1. سخنرانیهای معاون رئیسجمهور را در بر میگیرند. وی استاد دانش را بنیانگذار سخنرانی مکتوب دانست و اظهار داشت که وی همۀ سخنرانیهایش را مکتوب کرده ارائه میکند و سخنانش آنی نیستند.
2. بیانیهها و پیامهای وی هستند که در موارد خاص موضعگیری کرده است.
3. محور آخر مصاحبهها و گفتوگوها و مقالات استاد دانش است.
جوادی گفت، یک جلد این مجموعه به دورۀ ولایت و وزارت استاد دانش برمیگردد و باقی هشت جلد دیگر آن مربوط به دورۀ معاونت ایشان میشود.
وی خاطرنشان کرد که همۀ بیانیهها، سخنرانیها و پیامهایی که در اینجا آمدهاند، بلااستثنا همۀ آنها را خود استاد دانش به قلم خود نوشته است؛ اما در موارد موضعگیریهای سیاسی که جنبۀ مردمی داشتهاند، پیش از تهیۀ این بیانیهها و سخنرانیها و پیامها با همکارانشان مشورتهایی میکرده و یادداشتبرداری میکرده و سپس آنها را با قلم خودش نوشته است.
وی در ادامۀ سخنانش به اهمیت این مجموعه پرداخت. به باور وی این مجموعه ظرفیت بالا و توانایی جناب استاد دانش را نشان میدهد که در کنار آن همه مسئولیت مردمی و درد سرهایی دیگر، این همه متن را تولید کرده است. همۀ اینها با مطالعه و تحقیق دقیق نوشته شده است و در موارد لازم مستند بحث دنبال و پیشکش شده است. این مجموعۀ نه جلدی احاطۀ معلوماتی و ثبات فکری استاد دانش را نیز نشان میدهد.
در این برنامه قرار بود دکتر سید عسکر موسوی، دکتر فاروق انصاری، فاضل کیانی و قاسم عرفانی نیز صحبت کنند که به دلیل شایعه ناامنی در اطراف دانشگاه، خاتمه پیدا کرد و جا دارد از این بزرگواران هم معذرتخواهی و هم تشکر کنیم و باشد تا وقت دیگر که دربارۀ کتابهای باقیمانده مفصل بحث خواهد شد.