صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۳۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

حضور بازیگر فلم‌ «جیمز باند» در یک کمدی سیاه

حضور بازیگر فلم‌ «جیمز باند» در یک کمدی سیاه

با وجود اینکه در کشورهای صنعتی دنیا در باره تساوی حقوق زنان و مردان در مشاغل صحبتهای زیادی شده است ولی بررسیها نشان میدهد دنیا تا رسیدن به این تساوی فاصله زیادی دارد. نشریه هاروارد بیزنیس ریویو(Harvard Business Review ) در گزارشهای اخیر خود در اینباره نوشته است: آمریکا تا رسیدن به این تساوی قرنها فاصله دارد و در بسیاری از کشورها نمیتوان بازۀ زمانی برای حصول این نتیجه مطلوب تعیین کرد. این نشریه به نقل از مجمع جهانی اقتصاد نوشت: اولین مسئلهای که مطرح است فرصتهای مساوی و مشارکتهای اقتصادی زنان است. میزان درآمد زنان شاغل در کنار سهم زنانی که در مشاغل بالا فعالیت میکنند همگی از عوامل تعیین کننده است. از طرف دیگر فرصتهای مساوی برای کسب علم و دانش برای زنان هم از اهمیت زیادی برخوردار است. در بسیاری از کشورها زنان نمیتوانند همپای مردان مدارج علمی را طی کنند و این مسئله باعث میشود تا امکان دسترسی آنها به فرصتهای رشد شغلی هم محدود شود. برای تهیه این شاخص چهار فاکتور در نظر گرفته شده است: برخورداری از فرصتهای اقتصادی مشابه مردان، قدرت سیاسی، سلامتی و آموزش. مطالعات نشان داده است به طور متوسط سطح سلامت زنان در دنیا رشد زیادی کرده است و در بیشتر کشورهای دنیا زنان و مردان از امکانات بهداشتی مشابهی استفاده میکنند.
با وجود اینکه دنیا به سمت تساوی حرکت میکند ولی سرعت حرکت به سمت این تساوی بسیار کند است. مطالعات نشان داده است 68 فیصد از مشکلاتی که در اثر عدم تساوی وضعیت زن و مرد در بازار کار جهانی وجود داشت از بین رفته است ولی این فرایند تغییر بالغ بر یک قرن طول کشیده است و طی این مدت تغییرات زیادی هم در بازار کار و وضعیت اجتماعی ایجاد شد که خود نیازهای تازهای را به همراه آورد. بررسیها نشان میدهد با وجود تمامی این تلاشها تنها 34 فیصد از پستهای مدیریتی در دنیا توسط زنان اشغال شده است و تنها در 10 فیصد کشورهای دنیا زنان در عالیترین رتبههای سیاسی در کشور مشغول کار هستند. یکی از شاخصترین این کشورها جرمنی است که سالهاست آنگلا مرکل به عنوان نخست وزیر در آن کار میکند. این فرصتهای نابرابر اقتصادی در شرایطی وجود دارد که زنان در بیشتر کشورهای دنیا به خصوص کشورهای صنعتی و پیشرفته، هم تحصیل کرده هستند و هم از سطح سلامتی بسیار بالاتری نسبت به گذشتگان خود برخوردارند. آنها دورههای بارداری و زایمان را با خطرات کمتری پشت سر میگذارند و از امکانات بیشتری برای اشتغال بعد از مادر شدن برخوردارند. ولی هنوز فرصتهای شغلی و درآمدی مشابه مردان ندارند. جالب اینجاست که بالاترین میزان ضعف در فرصتهای اقتصادی و قدرت سیاسی است. به این معنا که زنان در دنیا امروز نتوانستهاند همپای مردان در عرصه سیاست پیشرفت کنند. آمریکا در میان کشورهایی قرار دارد که به زنان در عرصه سیاسی قدرت کمتری میدهد و در اغلب مواقع نقشهای حاشیهای را به آنها پیشنهاد میکند.
در کدام مناطق دنیا برابری حقوق بیشتر است؟
طبق آمارهای ارائه شده توسط بیزنس هاروارد ریویو، بالاترین سطح تساوی حقوق در کشورهای اروپایی غربی مشاهده میشود. در این کشورها پیشرفتهای زیادی در جهت احقاق حقوق از دست رفته زنان در عرصه اقتصادی و سیاسی انجام شده است و در میان ده کشور اول دنیا که بالاترین سطح تساوی جنسیتی در آنها مشاهده میشود، پنج کشور در اروپای غربی واقع شدهاند. در سال 2019 میلادی حقوق زنان در کشورهای اروپای غربی 76 فیصد مردان است. به این معنا که در بهترین منطقه دنیا از نظر برابری جنسیتی حقوق اقتصادی و فرصتهای پیش روی زنان 24 فیصد کمتر از مردان است. در آمریکای شمالی این نرخ برابر با 73 فیصد است و در اروپای شرقی و آسیای مرکزی و شرقی صحبت از نرخ 71 فیصدی است. در آمریکای لاتین و کارائیب هم وضعیتی مشابه کشورهای اروپای شروقی وجود دارد. کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا در انتهای این فهرست قرار دارد و حقوق زنان در این کشورها 60 فیصد مردان است که افغانستان در همین کتگوری به حساب میآید. البته در تعیین این مقیاس چهار فاکتور در نظر گرفته شده است که یکی از آنها برخورداری از آموزش و دیگری سلامت است که زنان در این منطقه بیشترین رشد را در این دو بخش در طی دهههای اخیر تجربه کردهاند ولی در بخش قدرت سیاسی و برخورداری از فرصتهای اقتصادی نتوانستهاند شاهد پیشرفتهای قابل ملاحظهای باشند. در ردهبندی کشورهایی که بالاترین سطح تساوی حقوق زن و مرد را شاهد هستند کشورهای اروپایی غربی در صدر  قرار دارند.
چند سال طول خواهد کشید تا به برابری کامل جنسیتی برسیم؟
اگر دنیا با همین روند کنونی در مسیر ایجاد برابری جنسیتی حرکت کند تا چند سال بعد میتوان این برابری را شاهد بود. برای پاسخ به این سؤال باید توجه داشت که وضعیت کشورهای مختلف با هم فرق دارد و در کلیترین حالت میتوان مناطق را تفکیک کرد. در اروپای غربی که هم اکنون رکورددار بالاترین سطح برابری جنسیتی در دنیاست حداقل 61 سال طول خواهد کشید تا شاهد این تساوی باشیم.
در کشورهای جنوب آسیا این دوره زمانی 70 سال پیش بینی شده است و در آمریکای لاتین و کارائیب 74 سال زمان نیاز دارد. در سایر مناطق دنیا این پروسه به بیش از یک قرن طول خواهد کشید که از متوسط طول عمر بشر بیشتر است. یعنی تساوی جنسیتی و برخورداری از امکانات یکسان در کشورهای اروپای شرقی و آسیای مرکزی 124 سال طول خواهد کشید و در جنوب صحرای افریقا برای رسیدن به این نقطه باید 136 سال صبر کرد. تجربه برابری جنسیتی در خاورمیانه و شمال افریقا 153 سال و در آمریکای شمالی 165 سال طول می کشد و در کشورهای شرق آسیا نزدیک به 170 سال باید صبر کرد. مجمع جهانی اقتصاد (World Economic Forum ) متوسط مدت زمان مورد نیاز برای تجربه این تغییر را 108 سال اعلام کرده است.
مشارکت اقتصادی و قدرت سیاسی زنان
یکی از مصادیق فرصتهای برابر برای زنان و مردان در اشتغال است. زنانی که فرصتی مساوی مردان برای اشتغال در اختیار دارند با سرعت بیشتری میتوانند در جهت احقاق حقوق برابر حرکت کنند ولی بررسیها نشان میدهد در دنیا فرصتهای اقتصادی زیادی از زنان گرفته میشود و نرخ مشارکت اقتصادی زنان کمتر از مردان است. فاصلهای که به دلایل فرهنگی و اجتماعی ایجاد شده است و هر روز بزرگتر میشود. البته زنان در کشورهای صنعتی توانستهاند تا اندازه زیادی این فاصله را از بین ببرند.
مطالعات نشان داده است بعد از قرنها تلاش زنان برای برخورداری از حق یکسان اشتغال با مردان، بالاخره در سال 2019 میلادی نرخ مشارکت اقتصادی زنان در کشورهای صنعتی مشابه مردان شد. اما این تصویر موفقیت آمیز تنها مخصوص کشورهای صنعتی است و در کشورهای در حال توسعه و فقیر مانند افغانستان هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به تعادل در این مسر وجود دارد. به عنوان مثال در کشور ما علاوه بر موانع مذهبی و عقیدتی، موانع اجتماعی و اقتصادی هم از مشارکت زنان در فعالیت های اقتصادی ممانعت میکند. مسئلهای بسیار جدی که باعث میشود تا زنان فرصتهای زیادی را از دست بدهند.
بر اساس یک قاعده کلی میتوان گفت هرچه یک کشور فقیرتر باشد نرخ مشارکت اقتصادی زنان در آن کشور پایینتر است.
جالب است بدانید در عرصه سیاسی و قدرت سیاسی، زنان در آمریکا وضعیت بسیار نامطلوبتری نسبت به اروپا دارند. بررسیها نشان داده است شرایط زنان آمریکایی در این عرصه نسبت به زنان کشورهای صنعتی قاره سبز، بدتر است و شاید به همین دلیل باشد که در انتخاباتهای ریاست جمهوری این کشور مانند انتخابات سال 2016 آمریکا، تاکنون زنی پیروز نشده است و تلاشهای کاندیداهای مختلف زن در سالهای اخیر را باید تلاشهایی برای آماده سازی کشور برای حضور آینده زنان در این عرصه دانست.
در افغانستان نیز در طی سالهای اخیر تلاشها برای برابری حقوق زن و مرد هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سیاسی و آموزشی و بهداشتی افزایش یافته است ولی با فرض وجود روند کنونی، تا رسیدن به نتیجه مطلوب بیش از یک قرن فاصله داریم!