صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۳۱ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

جایزه نوبل ادبی در دستان توکارچوک و هاندکه

جایزه نوبل ادبی در دستان توکارچوک و هاندکه

ﺍُﻟﮕﺎ توکارچوک و پیتر هاندکه، برندگان جایزه نوبل ادبیات سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، همزمان با سالگرد درگذشت آلفرد نوبل، همچون دیگر برندگان نوبل پزشکی، شیمی، فیزیک و اقتصاد، جوایز خود را از دستان کارل گوستاف شانزدهم، پادشاه سوئد در سالن کنسرت استکهلم دریافت کردند.
بر اساس سنت آکادمی نوبل، چهار روز پیش از این مراسم، توکارچوک و هاندکه در روز شنبه گذشته، خطابههای نوبل خود را ایراد کردند؛ خطابههایی که اولی در آن از نگرانیاش نسبت به دنیای معاصر گفت و دومی، مسیرهایی را که در خلاقیت ادبی گذرانده بود، ترسیم کرد.
هاندکه در سال ۱۹۴۲ از پدری آلمانی و مادری از اقلیت اسلوونیهای اتریش به دنیا آمده، در دوازده سالگی وارد یک دبیرستان کاتولیک شد. او در کتاب «تکرار» مینویسد: «پنج سال کارآموزی من مستحق داستانی نیست. کلمات غربت، سرکوب، سرما، حبس گروهی با اعمال شاقه، کافی است.»
پیتر هاندکه در حالی جایزه نوبل خود را میگیرد که التهاب و جنجالی که از همان لحظه نخست اعلام اهدای این جایزه به او ایجاد شد، در این مدت هرگز فروکش نکرد و حتی بر مراسم امروز هم تاثیر گذاشته است.
او حتی در روز جمعه ششم دسامبر، در کنفرانس خبری که در بدو ورود این دو نویسنده به استکهلم برای آنان تدارک دیده شد، از پرسشهای مصرانه خبرنگاران در امان نبود.
با این حال، این نویسنده اتریشی ۷۷ ساله، سعی کرد در خطابه نوبل خود از این جنجالها فاصله بگیرد و به جایگاه خاطرات ادبی در آثارش بپردازد.
او در این خطابه به یکی از نمایشنامههایش با عنوان «بر فراز دهکدهها» استناد کرد که در سال ۱۹۸۱ نوشته و خودش آن را یک «شعر نمایشی» توصیف کرده است.
با این حال، این نویسنده تاکید کرد که «اولین نوسانها و انگیزهها از هنرها ناشی نمیشد. آنچه بر من تاثیر گذاشت و تمام کودکی مرا پر کرده بود، لیتانیهای مذهبی [نوعی نیایش] اسلاو-اسلوونی بود که زیر طاقهای به سبک روم کلیسای استارا واس [روستای اجدادی پیتر هاندکه که مادرش درباره آن با او بسیار حرف زده بود] شنیده میشد.»
پیتر هاندکه گفت: «این استغاثهها به سوی آسمان، که هم یکنواخت و هم آهنگین بود، هنوز در ۷۷ سالگی برای من زندهاند. آنها سازهای موسیقی را که در راهم به عنوان نویسنده مرا همراهی میکردند، به صدا در میآورد، گامها و کادانسهای آسمانی را زمزمه میکنند.»
توکارچوک در خطابه نوبل خود، که مثل پیتر هاندکه اشاره به دوران کودکی و مادرش داشت، به یک گفتوگوی خود با مادرش در گذشته دور اشاره کرد که از آن «ذخیرهای از قدرت» به دست آورده که «در طول کل زندگی» همراهش بوده است، «زیرا او وجود مرا فراتر از مادیات عادی جهان پرورش داد.» توکارچوک در خطابه نوبل خود، که مثل پیتر هاندکه اشاره به دوران کودکی و مادرش داشت، به یک گفتوگوی خود با مادرش در گذشته دور اشاره کرد که از آن «ذخیرهای از قدرت» به دست آورده که «در طول کل زندگی» همراهش بوده است، «زیرا او وجود مرا فراتر از مادیات عادی جهان پرورش داد.»
توکارچوک، با دعوت به نوع جدیدی از روایت و نوع جدیدی از تمدن مشترک، گفت: «جهان در حال مرگ است و ما متوجه آن نمیشویم.»
الگا توکارچوک که سال ۱۹۶۲ در سولخوف در غرب پولند به دنیا آمده، نویسنده حدود بیست کتاب است، از رمانهای تاریخی تا پلیسی و متافیزیکی.
اهدای جایزه نوبل ادبیات به او همزمان شده با سی سالگی فروپاشی دیوار برلین و از بین رفتن بلوک شرق در اروپا. به همین دلیل توکارچوک دیگر دوست ندارد از او به عنوان نویسندهای اهل اروپای شرقی نام برده شود، بلکه بیشتر بر کلمه «اروپای مرکزی» تاکید دارد.
توکارچوک در دورهای به نوشتن پرداخت که دیگر سانسور پیش از سال ۱۹۸۹ وجود نداشت. به همین دلیل، دیگر نمیخواست که ادبیات را محملی برای نمایش سیاست عریان کند. یا به عبارت دیگر، بیشتر قصد داشت درمان ادبی غیرمستقیمتری را برای مشکلات سیاسی بیابد
او اولین رمانش را در سال ۱۹۹۳ منتشر کرد و بیشتر آثارش نیز پس از سال ۲۰۰۰ منتشر شد. به همین دلیل میتوان او را جزو نویسندگان قرن بیست و یکمی دستهبندی کرد. از این نظر، شاید آکادمی نوبل با انتخاب او، خواسته ادبیات این قرن را پاس بدارد و رو به «آینده» باشد. او با خلق آثاری، مثل یکی از اولین رمانهایش، مکانهای روستایی را با جهانهای بیمرز ترکیب میکند تا به یک نوع بیزمانی و جهانشمولی برسد. همچنین مثل رمان حجیم «کتابهای یاکوب» به سراغ تاریخ، اسطوره و عرفان میرود و ادبیات را در ژانری دیگر تجربه میکند. توکارچوک که مثل هاندکه، پس از انتشار چند کتاب تصمیم گرفت همه وقت خود را صرف نوشتن کند، معتقد است که «رمان، همه تجربیات را در درون خود جمع کرده است.»
یکی از کتابهای الگا توکارچوک با عنوان «گاوآهن خود را روی استخوانهای مرده بکش» مبنای ساخت فلمی با عنوان «ردپا» به کارگردانی آگنیشکا هولاند قرار گرفته و در سال ۲۰۱۸ نیز جایزه معتبر بوکر به این نویسنده اهدا شده است.