صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

شنبه ۸ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

آیا سناریوی جنگ و صلح تغییر کرده است؟

آیا سناریوی  جنگ و صلح  تغییر کرده است؟

در روزهای اخیر به نظر می رسد که علاقمندی طالبان به صلح بیشتر شده و به خصوص بر شروع دوباره مذاکرات در دوحه قطر اصرار می ورزد. گروهی که تا کنون بر روند صلح مانع ایجاد می کرد و بیش از یک سال است که کارشکنی های بسیار فراروی مذاکرات داشته است اکنون بسیار مشتاق دیده می شود که مذاکرات شروع گردد. در روزهای اخیر هم سخنگویان طالبان و هم از درون شورای عالی مصالحه خبرهایی به گوش می رسد که به زودی مذاکرات در دوحه از سر گرفته می شود. این تغییر موضع نشان از چرخش بی سابقه در مواضع گروه طالبان دارد و اکنون پرسش این است که چه اتفاق افتاده است که طالبان علاقمند به شروع مذاکرده شده اند؟ آیا سناریوی جنگ تغییر کرده است و یا سناریوی صلح؟
بدون تردید میان سرنوشت جنگ و صلح ارتباط مستقیم وجود دارد. معمولا این ارتباط در جهان دیگر به گونه ای تعریف می شود که صلح به جنگ خاتمه می بخشد. اما جنگ و صلح افغانستان به گونه ای است که به نظر می رسد جنگ سرنوشت صلح را تعیین می کند. به این معنی که تا سرنوشت جنگ مشخص نگردد هرگز صلح به دست نمی آید و در افغانستان آرامش برقرار نمی گردد. این سخن کمی نیاز به توضیح از آن جهت دارد که باید منبع جنگ را شناخت و آن را به درستی تحلیل کرد.
برای همه روشن شده است که منبع جنگ و منازعه افغانستان در پاکستان است و کسی در این مساله شک ندارد. مداخله پاکستان در امور افغانستان و حمایت این کشور از طالبان به قدری عریان و آشکار است که هیچ تردیدی را باقی نمی گذارد. طالبان به عنوان گروهی که سال ها است نه تنها در برابر افغانستان و نیروهای امنیتی آن بلکه در برابر جامعه جهانی می جنگد و تداوم این جنگ در سه دهه متوالی نیازمند اکمالات قوی و یک منبع پولی سرشار است. هیچ گروهی سه دهه نمی تواند بدون حمایت و اکمال یک کشور قدرتمند در برابر تمام نیروهای جامعه جهانی دوام بیاورد. همه گروه های سیاسی و جهادی افغانستان تجربه حمایت های مالی  تسلیحاتی به خصوص از پاکستان را دارند و منطق این حمایت ها را خوب درک می کنند.
تمام حمایت های پاکستان از گروه های شورشی در افغانستان چه در عصر جهاد علیه تجاوز شوروی به افغانستان و چه در عصر طالبان و جنگ این گروه علیه دولت افغانستان و شرکای بین المللی آن با هدف تداوم جنگ در افغانستان صورت می گیرد. بحران سازی و استمرار جنگ در افغانستان در عمق استراتژی پاکستان نهفته است و در طول سال های گذشته این کشور تلاش کرده است که بدترین وضعیت را در افغانستان حاکم بسازد تا یک حکومت قدرتمند مرکزی در کشور ما شکل نگیرد. باید اذعان کنیم که در این راستا موفق هم بوده است و عملا نیز در همین مسیر روان است و همان سیاست را تعقیب می کند. اما در این اواخر به نظر می رسد که این کشور بیش از هر زمان دیگر هم تحت فشار شدید افکار عمومی مردم خود و هم تحت فشارهای بین المللی از سوی شرکای سنتی خویش قرار گرفته است و همین فشارها ممکن است در استراتژی جنگی این کشور تغییراتی به وجود آورده باشد.
گزارش هایی که پیش از آغاز سال جدید و همزمان با شتاب گرفتن روند صلح افغانستان می رسید حکایت از آمادگی های پاکستان برای شروع یک جنگ تمام عیار در افغانستان داشت. مناطق مختلف افغانستان میان این کشور و دیگر کشورهای همسایه افغانستان به نحوی برای شروع یک جنگ تقسیم بندی شده بود. گفته می شد که در این راستا بودجه هنگفت و بسیار متفاوت از گذشته نیز در نظر گرفته شده بود. تحرکات سیاسی و نظامی در داخل افغانستان و به خصوص رفت و آمدهای چهره های سیاسی و جهادی به این کشور و وعده های چرب به آنان نشانه های آشکار از یک جهش در سیاست پاکستان بود. در آن زمان پاکستان احساس می کرد که می تواند با خریدن چهره های سیاسی از یک سو و تشدید جنگ توسط طالبان از سوی دیگر بر اوضاع به گونه ای مسلط شود که همه چیز و به خصوص روند صلح و سرنوشت آینده افغانستان را در اختیار بگیرد.
اما گفته می شود که به هر دلیلی پاکستان فعلا از آن تصمیم کمی عقب نشینی کرده است. ظاهرا پول و تجهیزاتی را که به منابع مختلف سیاسی و نظامی در داخل افغانستان وعده شده بود نرسیده است و این مساله نشان از تغییر در مواضع این کشور دارد. هم چنین گفته می شود که ایالا متحده پاکستان را به شدت تحت فشار قرار داده است که حمایت از طالبان را تقلیل بخشد و از این طریق این گروه را تحت فشار قرار دهد تا طالبان به روند کنونی صلح تن دهند. از همین رو طالبان نیز اکنون تحت فشار قرار گرفته اند و به همین خاطر علاقمند به تداوم مذاکرات صلح هستند. امیدواریم که تغییر در سناریوهای جنگ و صلح از نگاه پاکستان به وجود آمده باشد. زیرا ریشه اصلی بحران افغانستان در این کشور است و هر گونه تغییر در سیاست های پاکستان مبنی بر کاهش حمایت از گروه های تروریستی و طالبان  به معنای بهبود اوضاع در افغانستان و باعث امیدواری بیشتر به صلح در کشور ما خواهد بود.