صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

در شب های قدر، قدر خود را دریابیم!

-

در شب های قدر،  قدر خود را دریابیم!

ماه رمضان در مفهوم و نگرش دین مبین اسلام، از جایگاه و اهمیت خاص برخوردار می باشد. در این نگرش ماه رمضان ماه تقوا، تزکیه و خودسازی یاد شده است، این ماه زمینه ای است که انسان مسلمان و موء من وجودش را از پلشتی ها و نادرستی ها و ناراستی ها، پاکیزه و خالص سازد. آیینه وجود چنین انسان خود ساخته در حقیقت بازتاب دهنده سیما و چهره خدایی انسان باشد، خداگونه ای در زمین. همان انسانی که خداوند در آفرینیش او بر خود تبریک گفت و او را مسجود ملایک قرار داد.

از جانب دیگر در آموزه های دینی خودسازی یا به تعبیر رساتر و دقیق تر خود شناسی پیش درآمدی است بر جهان شناسی و خداشناسی. امری که اکثر پیشوایان دینی بر آن تاکید ورزیده و بدان اشاره داشته اند. به همین جهت به تعبیر بعضی از علمای راستین دین اینکه شب قدر در قرآن شریف بهتر از هزار ماه یاد شده است، فلسفه اش در آنست که انسان در چنین ماهی و با طی مراحل ویژه ای به چنان خلوص و پاکی دست می یابد که آیینه وجودش، چیزی نیست جز دریافت و بازتاب دهنده حقیقت.

کسب امنیت و سلامتی که در آن عزت دنیایی و رستگاری آخرت نهفته است. اینکه از میان چندین شب یا احتمالا همه آن شب ها، شب قدر، دانسته شده است رازی است که در راستای خود سازی و عبودیت انسان موء من قرار دارد. بر اساس بعضی از منابع و اسناد دینی شب قدر( ليلة القدر) شبی است در ماه مبارک رمضان، که قرآن کریم در آن شب (جدا از وحی تدریجی) به ‌طور کامل بر پیامبراسلام نازل شده‌است. به باور مسلمانان موء من و روزه دار خوابیدن در شب قدر مذموم و شب‌زنده‌داری در آن امری مستحب بوده و نسبت به آن سفارش اکید شده است و دعا و استغفار در چنین شب هایی یکی از وظایف اصلی دانسته شده ‌است.

پیرامون واژه شب قدر برخی از مفسرین آن را به معنی منزلت دانسته‌اند و بعضی دیگر آن را به معنی تنگی و گرفتاری دانسته‌اند. برخی نیز قدر را اندازه ‌گیری و تقدیر امور معنی کرده‌اند. هرچند در نحله ها و مذاهب مختلف اسلامی درباره جزئیات شب قدر دیدگاههای مختلفی وجود دارد، اما در مورد وجود شب قدر و اهمیت آن جای هیچگونه تردید و اختلاف نظر وجود ندارد. اما قرآن کریم بعنوان منبع اصلی آموزه ها و مفاهیم دینی اسلامی شب قدر را چنین بیان داشته است:‌ "به راستی که ما قرآن را در شب قدر فرو فرستادیم و چه تو را به شب قدر آگاه تواند کرد.

شب قدر از هزار ماه برتر است.در این شب فرشتگان و روح به دستور پروردگارشان از هر فرمان فرود می‌آیند. این شب تا صبحگاه تهنیت است.(سوره قدر آیات ۱ تا ۵) و نیز در سوره دخان آمده ‌است: سوگند به کتاب روشنگر. به راستی ما آن را در شبی مبارک فرو فرستادیم زیرا که به حقیقت ترساننده بودیم. در آن شبی که هر امری با حکمت معین و ممتاز و جدا می‌گردد. تعیین آن امر البته از سوی ما خواهد بود، که ما رسولانان را فرستنده بودیم. و این البته از رحمت و مهربانی پروردگار توست، به راستی او شنونده داناست.(سوره دخان آیات۱تا۶)

اهمیت و جایگاه شب قدر نیز در قرآن کریم چنین بیان شده است :‌ خداوند خطاب به پیامبر فرمود: "و تو چه دانی شب قدر چیست؟"و "از هزار ماه برتر است".در ادامه به آنچه که این شب بدان ها توصیف شده است می توان اشاره داشت:‌
- نزول قرآنکریم : ‌نزول جامع‏ترین، كامل‏ترین، ماندگارترین و اصلی ترین منبع باور دینی مسلمانان،‌ یعنی كتاب الهی (قرآن کریم ) بر عظمت و منزلت شب قدر افزوده است. قرآن خود در این باره می‏گوید: " ماه رمضان ماهی است كه در آن قرآن نازل شده است." اما درباره اینکه در چه شبی از شب‌های رمضان قرآن نازل شده است می فرماید: "به راستی، آن (قرآن) را در شبی پر بركت نازل كردیم." در ادامه این شب مبارك در سوره قدر مشخص شده است" به حقیقت ما آن (قرآن) را در شب قدر فرود آوردیم."

- تقدیر امور: در نام‏گذاری های که برای شب قدر بیان‌ شده است، برخی آن را به معنای شبی با عظمت و بزرگی میدانند که سرنوشت انسان در آن رقم می خورد. "قدر" به معنای تقدیر و اندازه‌‏گیری و تنظیم است. شب قدر یعنی شبی كه (خداوند) برای تنظیم و تعیین امور آن را مقرّر نموده است. قرآن كریم در مورد می‏فرماید: در آن شب "هر كاری بر طبق حكمت (خداوند) جدا و تعیین و تنظیم می‏گردد". از مجموع گفتارها و تعابیر بکار برده شده در آموزه های دینی در مورد شب قدر و تقدیر امور در آن می توان چنین استنباط کرد كه در این شب با عظمت و بزرگ، با فرود ملائكه آسمانی، تقدیرات یك سال مشخص رقم می خورد .

- - بخشش گناهان: از دیگر ویژگی‌های شب قدر بخشش گناهان و عفو گناهکاران و مجرمان یاد شده است. به همین جهت توصیه اکید شده است که باید تلاش نمود تا این فیض بزرگ الهی شامل حال انسان شود. و چه خسران بزرگی که انسان از چنین لطف و بخششی محروم بماند. چنانچه روایت هایی از پیامبر گرامی اسلام نیز در این باره آمده است :‌"كسی كه شب قدر را درك كند، پس بخشیده نشود پس خدا او را (از رحمت خویش) دور می‏سازد." در جای دیگر می فرماید:‌"هر كس كه از فیض شب قدر محروم گردد، از تمام خیرات محروم شده است و محروم نمی‌‌ماند از خیرات شب قدر، مگر كسی كه (با اعمال خویش) خود را محروم نموده باشد."به همین جهت رسول گرامی (ص) توصیه می نماید:‌"كسی كه در شب قدر به پاخیزد (و آن شب را) از روی ایمان و محاسبه و اخلاص ‏بیدار باشد، گناهان گذشته‌‏اش بخشوده می‏شود."

بنابر اساس آنچه در مورد ماه رمضان و شب قدر گفته شد معلوم گردید که شب قدر یكى از شب‏هاى دهه آخر ماه رمضان است. در این شب - كه شب نزول قرآن به شمار مى‏آید - امور خیر و شر مردم و ولادت، مرگ، روزى، حج، طاعت، گناه و.... در طول سال تقدیر مى‏گردد. شب قدر همیشه و هر سال تكرار مى‏شود. عبادت در آن شب، فضیلت فراوان دارد و در نیكویى سرنوشت یك ساله بسیار مؤثر است. حال که چنین است چرا ما سعی نورزیم که از چنین نعمت و لطف الهی محروم بمانیم؟ چرا غفلت به اندازه ای مارا در خود فرو برد که از چنین فرصت هایی برای تعیین سرنوشت خود کوتاهی نماییم؟ چرا در شب های قدر، که شب های زنده داری و عبادت و تعیین مقدرات است، ما قدر (اهمیت و مقدرات ) خود را در نیابیم؟ این همه خودکامگی، غفلت، زیر پا نهادن فطرت و ارزشهای انسانی و خدایی، آغشته شدن به پلشتی های روزمره و روزمرگی تا به کی؟ بدون شک زمانی از غفلت فرو رفته در آن و از بی خبری فرا گرفته وجود مان نجات خواهیم یافت که نور آگاهی و ایمان آگاهانه بر وجود مان تابش گیرد.

مهم تر از همه اینکه ما استعداد و شایستگی دریافت چنان نوری را کمایی نماییم. شک نمی توان داشت که انسان مسلمان و مومن وقتی در ماه پرفیض رمضان با توسل به عبادات و نیایش های خالصانه و پاکیزه ساختن وجودش از ناپاکی ها و ناخالصی ها، قلب و وجودش را جایگاه عشق به خدا ساخته و خود به خصال خداگونه در زمین متصف می شود قطعا از درک و فهم و شناخت هستی و حیات و معنای نهفته در آن و راههای رشد و کمال در آن بی بهره نخواهد ماند و از نور رستگاری بخش الهی که بر زمین و آسمان می تابد متنعم خواهد شد.

دیدگاه شما