کابل یکی از مورد توجه ترین و در عین حال پرمشکلات ترین پایتخت های دنیاست؛ اهمیت این شهر زمانی زیادتر می شود که علی رغم توجه و حضور مستقیم بیش از صد کشور در آن، هنوزهم این شهر با مشکلاتی غیر قابل باور دست و پنجه نرم می کند. تاریک ترین پایتخت، آلوده ترین شهر و... القاب کابل در میان پایتخت های جهان است اما با این هم، جزو گران ترین شهر ها از نظر قیمت و کرایه مسکن محسوب می شود.

اکثر جاده ها پس از گذشت ده سال، هنوزهم خاکی و یا به همان حالت تخریب شده قبلی خویش باقیمانده است، جاده ها در شب از نور چراغ برق محروم است، کانال های فاضلاب در کابل وجود ندارد، سستیم آب رسانی یا وجود ندارد و یا هم نا کافی و دارای مشکلات زاید الوصف می باشد، شهرداری از عهده پاک و تمیز کردن شهر برآمده نمی تواند و از همه مهمترین اینکه جمعیت این شهر، چهار پنج برابر بیشتر از اندازه و ظرفیت آن است که عملا ارایه خدمات شهری و تغییر رنگ و رخ آن را با چالش تبدیل کرده و حل این معضلات بیشتر به یک رویا میماند تا واقعیت قابل باور.

از این رو، همیشه سخن در مورد کابل وجود دارد و در این میان هشدارها در مورد تهدیدهای که متوجه صحت و زندگی شهریان کابل است، هر روز جدی تر و با گذشت زمان، بهبود وضعیت سخت و دشوارتر به نظر می رسد.
بحران تراکم جمعیت در کابل و افزایش روبه رشد آن، چالشهای بزرگی را فرا روی بهبود اوضاع در این شهر خلق کرده و تصور می شود که این معضل در حال فربه تر شدن است.

با توجه به این که گفته می شود کابل در واقع پایتختی حد اکثر برای یک و نیم میلیون جمعیت درنظر گرفته شده بود، سکونت جمعیت امروز که بین چهار و نیم تا شش میلیون نفر تخمین زده می شود، وضعیت این شهر را در ابعاد مختلف به حالت دشواری رسانیده است.

مشکلات آب اشامیدنی و عدم توانایی دولت در ارایه اساسی و ضروری ترین خدمات شهری روز به روز به یک معضل سخت و پیچیده تبدیل می شود و هشدارداده می شود که تا چهار پنج سال آینده نه آبی برای آشامیدن هست و نه هم آب باقی مانده قابل شرب و نوشیدن ؛ از این رو، لازم است از همین اکنون تلاشها برای انتقال آب قابل شرب و صحی به کابل از مناطق همجوار آغاز شود؛ اما این پروژه میلیون ها دالر خرج دارد و این سوال همچنان مطرح است که دولت توان پرداخت و اجرای آن را دارد یا خیر؟.

در بعد دیگر، این تراکم، باعث شکل گیری باندهای مافیایی، سیرصعودی بزهکاری و جنایت، سرقت وبرهم خوردن امنیت روانی ساکنان آن شده است؛ امری که در مقایسه با سایر پایتخت های جهان هرچند نا چیز به نظر می رسد اما این موضع زمانی نگران کننده تر می شود که با توجه به مشکلات اقتصادی و فساد در دولت، مبارزه با آنها دشوار به نظر می آید.

افزایش بیکاری و کاهش نگران کننده منابع معیشتی از دیگر مشکلات افزایش بی رویه و سرازیر شده سیل جمعیت از نقاط مختلف کشور به پایتخت است؛ روی اوردن شهروندان به دست فروشی و کار در کنار خیابان ها، علاوه بر مشکلات که برای عبور و مروروسایط ، افراد و مسایل امنیتی ایجاد کرده است، نظام مند شدن اقتصاد افغانستان را نیز با مخاطرات و چالشهای مواجه ساخته است.

بحران مسکن؛مافیایی زمین و دشواریهای زندگی
داشتن یک خانه حتی کوچک و گلی، امروزه ارزوی اکثر خانواده های ساکن پایتخت شده است؛ خانواده های که هم اکنون در یک یا دو اطاقی در گوشه ی یک حویلی به صورت مشترک با چند خانواده دیگر زندگی می کنند و از خانه داشتن و ارامش روانی که خانه باید برای آنها داشته باشد، فقط مفهوم سرپناه بودن آن را درک می کنند؛ به همان معنایی ساده اش؛ جای که فقط می شود تنها از گرما و سرمای شب و روز تا حدودی در امان بود. در حالیکه اکثریت این خانه های مشترک هیچ گونه امکانات مورد نیاز از قبیل آشپز خانه، حمام، توالت و ... مناسب و بهداشتی برای خانواده ها را ندارد.

افزایش قیمت خانه و زمین در کابل، به علاوه اینکه رویایی بسیاری از کابل نشینان برای داشتن خانه را کم رنگ ساخته، گروه های مافیایی را ترغیب و تشویق به مافیایی ساختن قیمت ها کرده است.فعالیت گروه های متعدد مافیایی زمین باعث افزایش چند برابر قیمت زمین و خانه شده و اکنون به نظر می رسد دیگر کسی توان خرید زمین و یا خانه را ندارد.

از طرف دیگر، سختی های زندگی در روستاها و قصبات کشور، باعث مهاجرت روز افزون روستا نشینان به سمت شهرها بخصوص پایتخت شده است؛ جمعیت نو رسیده به کابل مجبورند برای دست یافتن به سرپناه، به کرایه های رو به افزایش صاحبان خانه ها تن بدهند، بدون اینکه هیچ قانون و یا اداره ی در مورد حمایت از حقوق کرایه نشینان فقیر و اسیب پذیر وجود داشته باشد. نحوه ی زندگی،رفتار توهین آمیز و تحقیرآمیز مالکان خانه ها، فقر و پایین بودن میزان در آمد ها از جمله دشواریهایی است که یخن صدها هزار خانواده در کابل را بشدت می فشارد اما تا کنون هیچ کسی به فریاد آنها توجهی نشان نداده است.

تصور می شد که معضل مسکن در کابل با آغاز و افزایش ساخت شهرکها و ساختمان های مسکونی آپارتمانی تا حد قابل توجهی کاهش یابد، اما قیمت های بالا وگزاف این شهرکها، نتوانست کمکی به حل این معضل بکند. قیمت بلند مواد و مصالح ساختمانی که در نهایت منجر به ارایه خانه های بلند قیمت می شود، به نظر می رسد دیگر مشتری ندارد و تنها حویلی های بزرگ قدیمی است که هر روز از لحاظ جای دادن جمعیت حجیم تر می شود.

هرچند شهردار فعلی کابل در یک محفل غیر رسمی در اوایل سال جاری به نگارنده از توجه جدی به این معضل سخن گفت و تاکید کرد که بزودی یک شرکت آمریکایی طرح اجرا و ساخت صد ها هزار واحد مسکونی با قیمت ارزان در کابل را روی دست خواهد گرفت، اما به نظر نمی رسد این طرح هنوز عملی باشد و ادارات دیگر نیز به هردلیلی از انجام این مهم عاجز هستند.

بسیاری از متخصصین و اگاهان امور شهر سازی علی رغم اذعان بر اینکه تاسیسات زیربنایی و ظرفیت موجود خدمات رسانی در شهر کابل به هیچ صورت پاسخگویی جمعیت موجود نیست اما تاکید می کنند که ضعف مدیریتی و بی برنامگی دولت عامل اصلی کندی خدمات رسانی و محدودیت دسترسی شهروندان به منابع خدماتی است.

اعمار ساختمان های رهایشی توسط شرکت های معتبر بین المللی، جلوگیری از فعالیت مافیایی زمین و مسکن، تعیین و نظارت بر قیمت کرایه های مسکن، برنامه ریزی برای ایجاد و اعمار شهرکها در حومه های کابل، هماهنگی نهادهای دولتی برای جلوگیری از مهاجرت روستا نشینان به شهر با ایجاد اشتغال و کارافرینی و... از مواردی هستند که به گفته کارشناسان با مدیریت درست و موثر می شد از تراکم جمعیت در کابل کاست و این شهر را از وضعیت فعلی نجات داد.