ایا واقعا وسایل ارتباط جمعی و رسانه های همگانی در زندگی و حیات انسان ها اثر گذار است؟ آیا تاکنون بر اساس یک تحقیق علمی، نفی و یا اثبات این سئوال مورد پژوهش عملی قرار گرفته است؟ و .... دیدگاه های مختلفی در این مورد وجود دارد، برخی از تحقیقات عینی و تجربی که در کشورهای پیشرفته از جمله ا مریکا و کانادا صورت گرفته است، واکنش هایی متفاوت و متضادی را برانگیخته .

برخی از دانشمندان تاکید می کنند که سنجش این موضوع و درک آن کاری دشوار است و تحقیقات انجام شده در این مورد کافی نیست. دسته دوم مدعی است که وسایل ارتباط جمعی و رسانه های همگانی در زندگی اثر گذار نیست، در میزان و حدود تاثیرات نیز اختلاف وجود دارد. طرفداران اثبات مسئله نیز شواهد علمی و استدلال های قابل توجه نظری را برای اثبات مدعای شان ارایه کرده اند.

آنتی گیدنز، جامعه شناس معاصر، در کتاب جامعه شناسی در فصلی از این کتاب به بررسی تاثیر گذاری وسایل ارتباط جمعی در زندگی انسان ها پرداخته و با ارایه استدلال ها و نمونه هایی، نشان داده است که از طرفداران تئوری اثبات تاثیر پذیری شهروندان در زندگی از این ابزار هاست. وی در این مورد می نویسد:« ارتباطات همگانی در بسیاری جنبه هایی فعالیت هایی اجتماعی ما دخالت دارد، برای نمونه معاملات پولی بر اساس مبادلات اطلاعاتی قرار دارد که در کامپیوتر نگهداری می شود، حساب بانکی اسکناس نیست که در گاوصندوق نگهداری شود، بلکه ارتباطی است که روی یک برگ حساب چاپ شده و در کامپیوتر ذخیره می شود.»

گیدنز در توجیه مدعی خویش چنین استدلال می کند که:«این تاثیرات به این خاطر است که آنها [وسایل ارتباط جمعی] وسیله دسترسی به اطلاعاتی هستند که بسیاری از فعالیت های اجتماعی بدان بستگی دارد. به عنوان مثال اگر دسترسی به ا طلاعات را لازم نمی دانستیم، ممکن نبود که دریک انتخابات ملی رایی بدهیم. .. کاملا می توان گمان کرد که تارک دنیایی قرن بیستم هم یک رادیو داشته باشد.»

گیدنز، گسترش و وسعت قلمرو و سلطه این وسایل، به خصوص تلویزیون را بر زندگی شهروندان غربی یادآور شده و در مورد پیامدهای آن ابراز نگرانی کرده است؛ وی می گوید اگر جریان مشاهد تلویزیون به همین روال پیش برود، کودکی که امروز بدنیا می‌آید، به صورت متوسط، تا سن هجده سالگی، غیر از خوابیدن، بیشترین وقت خود را صرف تماشای تلویزیون خواهد کرد... در کشور انگلیس هردستگاه تلویزیون روزانه بین پنج تا شش ساعت روشن است ... افراد بزرگ سال خانواده در این کشور روزانه به طور متوسط سه ساعت تلویزیون تماشا می کنند.

آقای گیدنز با ارایه این نمونه، نتیجه گیری می کند که ظهور تلویزیون در الگوهای زندگی روزانه به شدت تاثیر گذارده است، زیرا بسیاری از مردم فعالیت های دیگر را پیرامون برنامه های تلویزیونی، معین و تنظیم می کنند ... یک بررسی که یازده کشور را در بر می گیرد، تاثیر تماشای تلویزیون بر زندگی روزانه را، با مقایسه فعالیت های کسانی که تلویزیون دارند، و افرادی که تلویزیون ندارند، مورد تحلیل قرار داده است، در تمام کشورهایی که کسانی که دارای تلویزیون بوده اند، وقت کمتری صرف سایر فعالیت های اوقات فراغت، مانند دیدار دوستان، گفتگو، وظایف خانگی و خوابیدن می کردند.

برخی از دانشمندان حتی آن قدر نقش و تاثیر گذاری وسایل ارتباط جمعی را در زندگی بشر مهم و حیاتی می خوانند که از آن به عنوان یک تمدن مهم یاد کرده اند. آنان میگویند که :«گسترش رسانه های همگانی ( وسایل ارتباط جمعی) فرایندی را تسهیل کرد که فن آوری به کمک آن، زندگی آدم را در کام خود بلعیده است.»

برخی دیگر استدلال می کنند که نام گذاری عصر حاضر به عصر ارتباطات، دلیل تاثیر گذاری رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی در زندگی است مبادله اخبار و اطلاعات و افکار بین افراد انسان از ضرورت هایی زندگی اجتماعی است ... طوری که بسیاری از دانشمندان با توجه به نقش برجسته این وسایل در انتقال اطلاعات و مبادله افکار و اندیشه های انسانی، عصر کنونی را « عصر ارتباطات» نامیده اند.»

داکتر کاظم معتمد نژاد، استاد برجسته ارتباطات شناسی از کشور ایران نیز از طرفداران نظریه تاثیر گذاری وسایل ارتباط جمعی در زندگی انسان ها است. وی در کتابش مینویسد: « در جهان امروز وسایل ارتباط جمعی با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله افکار و عقاید عمومی، در راه پیشرفت و تمدن بشری نقش بزرگی بر عهده گرفته است ... فراوانی جمعیت، تمدن صنعتی، پیچیدگی وضع زندگی اجتماعی، وابستگی ها، همبستگی های ملی و بین المللی، ناامنی ها و بحران ها و ... عواملی هستند که روز به روز نیاز انسان را به آگاهی از تمام حوادث و وقایع جاری محیط زندگی بیشتر می کنند. تا جایی که پیشرفت وسایل ارتباط جمعی و توسعه اقتصادی و اجتماعی، تحکیم مبانی دموکراسی و تفاهم بین المللی لازم و ملزوم یکدیگرند.»

«.... به این ترتیب در جوامع امروز، انسان تنها موقعی می تواند بهترین و مطمئن ترین امکانات و وسایل زندگی برای زندگی گروهی به دست بیاورد، که دارای معلومات و اطلاعات کافی، خط مشی صحیح و ... باشد. بدون تردید انسان معاصر را تنها با آموزش نظری در مکاتب و مدارس نمی توان به عنوان یک فرد کاملا آگاه وارد صحنه زندگی کرد، بلکه به موازات آموزش مدرسه ای، از طریق وسایل ارتباط جمعی اخبار و اطلاعات محیط زندگی، افکار و عقاید و رفتارهایی عمومی، امکانات تفریحی سالم نیز در اختیار او گذاشت. »

محققان ارتباطات جمعی معتقداند که : « نه تنها رسانه هایی همگانی بلکه نوع رسانه ها با ویژگی های خود بر افراد و در نهایت جامعه اثر می گذارند.» (8) « بسیاری از جامعه شناسان ارتباط جمعی معتقدند که رسانه های همگانی تاثیر چشم گیری نیز بر زیبایی شناسی، حالت روانی، اخلاقی، قومی و اجتماعی،داردو به قدری موثر است که هیچ گوشه ای از وجود جسمی و روان انسان را دست نخورده و به حال خود رها نمی کند و سرانجام ، رسانه ها در پیدایش عادات تازه، تکوین فرهنگ های جهانی، تغییر در رفتار و خلق و خوی انسان، دهکده ای جهانی و همسایه شدن، با ملل دور دست، سهم بزرگی بر عهده دارند.»

دکتر معتمد نژاد به نقل از « الفرد سوویی» جامعه شناس و اقتصاد دان معاصر فرانسوی می نویسد، وسایل خبری یک کلید دموکراسی است. به باور آلفرد، « آزادگان اجتماع، افراد آگاه و مطلع هستند و افراد ناآگاه و محروم از اخبار، در رقیت به سر می برند. »

قطعا، وسایل ارتباط همگانی ( تلویزیون، رادیو، سینما و انترنت) اثرات فوق العاده و برجسته ای در تکوین، تقویت، اشاعه، تخریب و ... نظام های اجتماعی دارد و به صورت انکار ناپذیری، جریان و مسیر حوادث جهان را کنترول و جهت دهی می نمایند.

دلایل و شواهد انکار ناپذیری در مورد اثر گذاری رسانه های همگانی در زندگی افراد وجود دارد وحتی تاثیر گذاری برخی از این وسایل آن قدر برجسته و آنی است که نیاز به تحقیق و پژوهش خاص ندارد. جامعه شناسان و محققان علوم ارتباطات جمعی، تعدادی از فکتورها را به عنوان کارکردهای وسایل ارتباط همگانی در جامعه معرفی کرده البته در تعداد و میزان این کارکردها، به دلایلی، تفاوت های دیده می شود، اما روی هم رفته، رسانه ها دارای نقش عمده و کارکردهای برجسته ای در نظام های اجتماعی است که به صورت خواسته و یا ناخواسته آنها را ا نجام می دهد. در ذیل کارکردها و نقش این وسایل در نهادهای اجتماعی چون فرهنگ، اجتماع، اقتصاد، سیاست، امنیت بررسی شده است.