هیئت متشکل از وزارت های دفاع ، داخله ، ریاست امنیت ملی، خارجه ، به منظور تحقیق وبررسی چگونگی قتل استاد برهان الدین ربانی به پاکستان سفرکرده بود وانتظار می رود باهمکاری حکومت پاکستان دراین زمینه تحقیقات شان را آغازنمایند. هدف ازسفراین هیئت را به پاکستان شناسای عوامل قتل رئیس شورای عالی صلح تشکیل میداد.

استادربانی درمنزلش توسط یک تن از اعضای طالبان که خودش را نماینده ی شورای کویته معرفی کرده بود به قتل رسید. پس ازقتل استاد ربانی ، مقامات کشور با استناد به شواهد ومدارک که دراختیار داشت ؛ انجام این قتل را به استخبارات نظامی پاکستان نسبت داد وتاکید کرد که اجرای این توطئه مستقیما ازسوی پاکستان ها صورت گرفته است.

پس ازآنکه انگشت اتهام به سوی پاکستانیها نشانه رفت، روابط میان افغانستان وپاکستان به تیره گی گرایید. همزمان با این حادثه ، تنش در روابط پاکستان وآمریکا به شدت افزایش یافت. شهادت استاد ربانی به روند پروسه ی صلح وکار شورای عالی صلح را که آقای ربانی رهبری می کرد متوقف وطرح صلح را باچالش های تازه ی روبروساخت.

عدم طرح روشن ازپروسه صلح امیدواری مردم را نسبت به آشتی وسازش باطالبان وسایر گروه های مسلح مخالف دولت، پایین اورده است . پاکستان وافغانستان درکانفرانس استانبول رو ی یک میکایزیم که قتل استاد ربانی را بررسی نماید به توافق رسیدند.

پیش ازاین پاکستان ازهرنوع همکاری درارتباط با قتل ربانی امتناع می ورزید وحاضرنبود که در این زمینه همکاری نمایدو اکنون پذیرفته که درباره ی چگونگی قتل استاد ربانی همکاری نماید. هئیت حقیقت یاب ازجانب افغانستان عازم پاکستان شد ودراین زمینه شواهد ومدارک شان رادراختیارپاکستان قرارداده است .

حال سئوال که درارتباط با این قتل مطرح است، که افغانستان خواستار چه نوع همکاری وبررسی می باشد؟ از سوی دیگر پاکستان حاضربه چه نوع همکاری باافغانستان است؟. توافق افغانستان وپاکستان برروی میکانیزیم مبنی بربررسی عوامل دخیل دراین حادثه به صورت دقیق روشن نیست .

اگراین حادثه دلخراش وغیرانسانی توسط گروه های بنیاد گرا که درپاکستان حضور دارند صورت گرفته باشد امکان همکاری حکومت وسازمان های اطلاعات نظامی این کشور وجود دارند؟ بنابراظهارات مقامات امنیتی افغانستان دراین حادثه استخبارات نظامی این کشور مستقیما دست داشته ، دراین صورت همکاری پاکستان بعید به نظرمی رسد .

البته بستگی دارد به این که هیئت تاچه اندازه می تواند ادعاهایش را ثابث واسناد ومدارک شان مورد قبول قراربگیرد . هیئت درصورت که نتواند ادعای های مطرح شده ازسوی مقامات کشورمان را اثبات نماید ، اسناد وشواهد قابل قبول واقناع کننده ی را در اختیار پاکستانیها ارائه نتواند ، ادعاها واتهاماتی شان بی اساس خواهد بود.

باچنین پیش فرضی این افغانستان خواهد بود که هزینه ی های اتهاماتش باید بپردازد . زیرامنطقی به نظرنمی رسد کسانیکه چنین طرحی را با هرانگیزه ی اجرا کرده باشد خودش راقاتل معرفی کرده وبه پنجه ی قانون بسپارد؟ ممکن است که حکومت ملکی پاکستان باهئیت اعزامی ازجانب افغانستان برخورد نیک وازدرتفاهم وارد گفتگوشود ومقامات ملکی ازطرحی چنین توطئه واجرای آن اطلاع نداشته باشد.

طبق ا ظهارات مسئولان امنیتی ونظامی افغانستان که درپارلمان این کشور پس ازشهادت رئیس شورای عالی صلح ،ازچگونگی وقوع این حادثه به پارلمان گذارش میداد ، به صراحت این عمل را طرحی ازاطلا عات نظامی پاکستان عنوان کرد. اگرچنین اتهامات وادعاهای مبتنی براسناد وشواهد صحیح استوار باشد وهیئت بتواند با استدلال ومنطق قوی ادعای دولت افغانستان راثا بت وزمینه های همکاری های مقامات استخبارات پاکستان را فراهم نماید .

اگر شواهد که حکومت افغانستان دراختیار دارد نشان بدهد که این کارسازمان اطلاعات پاکستان است درآن صورت زمینه های همکاری ازجانب پاکستان صورت نخواهد گرفت .زیراسازمان که دست خودش درقضیه دخیل باشد آیا حاضر به محاکمه وپاسخگوی دربرابرعملش است ؟ طبیعی است چنین نخواهد کرد وانتظارترحم ازقاتل عقلانی نیست .

اگرقتل استاد ربانی دسیسه ی ازسوی گروه طالبان وسایر جریانهای افراطی گرای درمنطقه باشد ، احتمال همکاری ازسوی پاکستان وجوددارد . کاری راکه پاکستانیهای خود انجام نداده باشد بخاطررفع اتهام وجلوگیری ازتنش های بیشتر درروابط افغانستان وپاکستان ممکن است که ازخود انعطاف نشان بدهد .هیئت چهارده نفری که ریاست آنرا حسام الدین حسام معاون ریاست امنیتی ملی به عهده دارد، اسناد رابه مقامات پاکستان تحویل داده که دست داشتن شورای کویته را درترور استاد ربانی نشان میدهد .

رحمن ملک وزیرداخله ی پاکستان درگفتگوی بارسانه ها دربرابرخواستهای هیئت افغان واکنش نشان داده هیج یک ازکسانیکه حکومت افغانستان آنهارا درقضیه ی قتل استاد ربانی متهم میداند وتقاضای دستگیری آنهارا دارند در داخل قلمروپاکستان وجود ندارد.

به باوربرخی ازکارشناسان ودیپلمات های افغان هئیت اسناد وشواهد دراختیار دارد که نقش شورای کویته را دراین حادثه را ثابت می سازد. بهرصورت شواهد واسناد حکایت ازدست داشتن طالبان دراین قضیه دارد. یکی ازفرماندهان گروه تروریستی طالبان درشهرکویته ی پاکستان به صورت آزاد گشت وگذارمی کند؛ ازمتهمان اصلی دراین قضیه ی است که هیئت خواستار دستگیری اومی باشد.

وزیر داخله ی پاکستان بطورضمنی تقاضا های حکومت افغانستان را مبنی بردستگیری متهمان رارد کرده وگفته ، افرادی که حکومت افغانستان دستگیری آنها را تقاضا کرده هیج یک ازاین افراد درقلمروپاکستان وجود ندارد. این اظهارات به خوبی نشان میدهد که مقامات پاکستان حاضربه همکاری درجهت شناسای ودستگیر ی عاملین قتل استادربانی نیست.

مقامات پاکستان اززمان ظهور وپیدایش طالبان درعرصه ی سیاسی کشور هیچ وقت آنهارا تحت فشارقرارنداد ه ودراین اواخر فعالیت گروه حقانی را به بهای ازدست دادن متحد اصلی غربی اش ایالات متحده امریکا محدود نساخت. اکنون نباید انتظارداشت که به تقاضای حکومت افغانستان عاملان تروراستاد ربانی را شناسای وبه پنجه ی قانون بسپارد.

تجربه نشان داده که حکومت پاکستان به هیچ صورت حاضرنیست که جنایت های گروهای تروریستی را متوقف بسازد وبرای ختم بحران درافغانستان همکاری نماید. ازسوی دیگر دستگاه دیپلماسی وسیاست کشور درطول ده سال گذشته نتوانست که پاکستان را متقاعد بسازد که دست ازحمایت طالبان بردارد.