اخيرا فشارهاي بين المللي بر ايران به هدف توقف فعاليت هاي هسته اي ايران به شدت افزايش يافته است. وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا روز دوشنبه، ۲۳ جنوری، در نشستی در بروکسل، رسما بر سر توقف خرید و واردات نفت از ایران به توافق رسیدند. تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا که به تصویب نمایندگان ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا رسیده است، شامل توقف فوری امضای قراردادهای جدید با ایران برای خرید و فروش نفت خام و فرآورده‌های نفتی و پایان قراردادهای جاری تا یازدهم سرطان ۱۳۹۱ می شود.

خبرگزاری رویترز گزارش داده است که انتظار می رود دولت های اتحادیه اروپا انعقاد قراردادهای جدید نفتی با ایران را از لحظه اجرایی شدن این ممنوعیت جدید که می تواند از همین هفته باشد، متوقف کنند. آسوشیتدپرس به نقل از ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه بریتانیا، این تصمیم اتحادیه اروپا را بخشی از یک مجموعه تحریم‌های بی‌سابقه خواند.

آقای هیگ گفت که بریتانیا به دنبال اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران است. بر اساس گزارش‌ها، اتحادیه اروپا دارایی‌های بانک مرکزی ایران را هم مسدود خواهد کرد. اعمال تحريم هاي جديد عليه ايران و افزايش فشارهاي اقتصادي بر اين کشور باعث شده است ارزش تومان در برابر ساير ارزها از جمله افغاني و دالر به شدت کاهش يابد و در روزهاي اخير يک افغاني واحد پول افغانستان در برابر حدود 50 تومان ايراني تبادله شده است.

اين يعني ارزش تومان در برابر پول افغاني بيش از يک ونيم برابر سقوط کرده است. در چنين وضعيتي خيل عظيم از کارگران و مهاجران افغاني که درايران زندگي مي کنند ديگر انگيزه ي براي کار و ماندن در اين کشور را نخواهد داشت.اين مهاجران براي تامين مايحتاج زندگي و کمک خرج خانواده هاي شان در داخل کشور مجبور اند يا ايران را به قصد کشورهاي ديگر ترک کنند يا اينکه دوباره به افغانستان بازگردند.

در هردو صورت اين مهاجرت و سفرهاي اتباع افغانستان براي اين کشور هزينه هاي سنگيني را تحميل خواهد کرد. در داخل کشور شرائط پذيرش اين خيل عظيم از مهاجران به هيچ صورت مهيا نيست و از جانبي سرگرداني اتباع افغانستان در ساير کشورهاي جهان بيش از پيش فشار ها بر دولت اين کشور را افزايش خواهد داد.

اگرچه تاکنون احتمال برخورد نظامي با ايران جدي به نظر نمي رسد و اوباما نيز در سخنراني چند روز قبل خود از راهبرد تحريم اقتصادي ايران حمايت کرد و نه برخورد نظامي با اين کشور. اما افزايش آمار ناوهاي جنگي کشورهاي اروپايي و ايالات متحده در خليج فارس آرامش رواني را در منطقه از بين برده است.

خبرگزاري فرانسه گزارش داد كه ناو هواپيمابر "آبراهام لينکلن" همراه با پنج کشتي جنگي ديگر از جمله يک ناو محافظ انگليسي و يك شناور فرانسوي از تنگه هرمز گذشتند و وارد خليج فارس شدند. اين ناو مي‌تواند 80 هواپيما و هلي‌كوپتر را با خود حمل كند و توسط دو ناوشكن و يك رزم‌ناو همراهي مي‌شود.

لئون پانتا، وزير دفاع آمريكا بارها اعلام كرده است كه بستن تنگه هرمز عبور از خط قرمز آمريكا خواهد بود. او گفت: دو ناو از 11 ناو هواپيمابر ما در حال حاضر در منطقه به سر مي‌برند. وي روز شنبه در جمع 1700 دريانورد همراه ناو "يو.اس.اس. اينترپرايز" گفت كه افزايش تنش‌ها در منطقه با ايران نشانگر اهميت حضور ناوها براي تامين امنيت ملي آمريكا است.

وزير دفاع آمريکا هم‌چنين اعلام کرد که ناو هواپيمابر "يو اس اس انترپرايز" که حدود يک ماه ديگر راهي خاورميانه خواهد شد، از تنگه هرمز عبور خواهد کرد. اين درحاليست که يک ناو هواپيمابر ديگر به نام يو اس اس کارل وينسون نيز در منطقه حضور دارد.

پيش‌تر وزارت دفاع انگليس اعلام كرد كه يك ناو محافظ نيروي دريايي سلطنتي انگليس و يك ناوچه فرانسوي از تنگه هرمز عبور كرده و به گروه ناوهاي آمريكايي ملحق شده‌اند. به نظر مي‌رسد حضور نيروي دريايي انگليس و فرانسه ارسال كننده پيامي براي ايران درباره اراده غرب براي باز نگهداشتن اين تنگه است. يك سخنگوي وزارت دفاع انگليس گفت: ناوچه "اچ.ام.اس آرگايل" و شناور فرانسوي به گروه ناوي آمريکا كه از تنگه هرمز گذشت پيوستند تا بر تعهد خلل‌ناپذير جامعه بين‌الملل براي حفظ حق عبور تحت حقوق بين الملل صحه گذارند.

اين گذارشها در حالي منتشر مي شود که ايران قبلا اعلام کرده بود در صورت اعمال تحريم نفتي عليه اين کشور تنگه هرمز را بروي ترافيک سنگين انتقال نفت از اين تنگه خواهد بست. بنا براين با شدت گرفتن حضور ناوه هاي جنگي در منطقه خليج فارس و همينطور نهايي شدن طرح تحريم نفتي ايران در اتحاديه اروپا احتمال برخورد نظامي در منطقه با توجه به تهديد قبلي ايران به بستن تنگه هرمز در صورت تحريم نفتي اين کشور؛ جدي تر مي شود.

اما به نظرنمي رسد تحريم يک جانبه اتحاديه اروپا در حاليکه دو عضو مهم شوراي امنيت يعني روسيه و چين مخالف اعمال تحريم نفتي عليه ايران اند بتواند بر اقتصاد ايران در آن حد تاثير گذار باشد که شرائط را در منطقه به نفع غرب تغيير دهد. ايران بارها اعلام کرده است که فعاليت هاي هسته اي اين کشور زير نظر آژانس بين المللي انرژي ذروي بوده و ساخت بمب هسته اي در دستور کار نيروگاه هاي ذروي اين کشور قرار ندارد و بنا بر اين توقف فعاليت هاي هسته اي اين کشور عملي نيست.

در مقابل مقامات آمريکايي و غربي مدعي اند که اعتمادي به برنامه هاي هسته اي ايران ندارند و خواهان توقف فعاليتهاي هسته اي اين کشور اند. حال پرسش مهم تر اين است که اصولا غرب مي تواند ايران را وادار به توقف غني سازي يورانيم بنمايد يا خير؟

به نظر مي رسد چنين چيزي با توجه به قرائن و شواهد موجود ممکن نيست و غرب ناتوان از اين امر خواهد بود. بدليل آنکه برخي از اعضاي شوراي امنيت و سازمان ملل متحد مخالف اعمال فشار بر ايران اند و اين کشورها بخصوص روسيه تا آخرين مرحله از ايران حمايت خواهد نمود.

زيرا اين کشور براي دفاع از رژيم سوريه که اهميت به مراتب کمتري نسبت به ايران براي روسيه دارد ناوهاي خود را به حرکت در آورده و در ابهاي سوريه مستقر نمود. بنا بر اين وقتي روسيه حاضر است براي دفاع از سوريه چنين اقدامات جدي و عملي را روي دست بگيرد معلوم است که در مورد ايران که اهميت حياتي براي اين کشور دارد کاملا جدي تر عمل خواهد کرد.

از جانبي رهبران ايران بر اين باور اند که اکثريت مردم ايران با نظام کنوني در اين کشور نه تنها مشکلي ندارند که از آن به جد دفاع و حمايت خواهند کرد و اين حمايت مردمي سلاح بازدارندة قوي براي ايران در برابر تهاجمات بيروني خواهد بود. برخي از مخالفان ايران در خاور ميانه و غرب نيز مدعي اند که اين احتمال هم وجود دارد که ايران به ساخت سلاح هاي پيش رفته ذروي دست يافته باشد که به عنوان عامل بازدارنده از جنگ عليه اين کشورمي باشد.

اما نمي توان به صحت و سقم اين ادعا ها پي برد ولي مسلما تنش در منطقه و از بين رفتن جو امنيت و ثبات رواني در منطقه افغانستان را بيش از ساير کشورهاي متضرر خواهد ساخت. افزايش بهاي نفت و مواد سوختي بيشتر از هر جاي تاثير خود را در افغانستان نشان خواهد داد و از سويي شکل گيري تنشهاي تازه در منطقه نيز امنيت و ثبات نسبي در نظام نوپايي افغانستان را متزلزل خواهد ساخت. ازاين رو مي توان نتيجه گيري کرد که افغانستان به ثبات و امنيت پايدار در منطقه بيش از ديگران نيازمند است اما به هر روي افغانستان بايد براي روياروي با شرائط دشوار و سخت نيز بايد هميشه مهيا باشد.