صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

عملیات شبانه؛ واقعیت ها و نگرانی ها

-

عملیات شبانه؛ واقعیت ها و نگرانی ها

موافقت نامه انتقال مسولیت حملات شبانه از نیروهای خارجی به نیروهای افغانی بالاخره بعد از چندین ماه تنش سیاسی میان افغانستان و آمریکا در کابل امضا شد؛ بر اساس این موافقت نامه، من بعد اجرای این عملیات توسط قطعه خاص وزارت دفاع افغانستان البته با حمایت نیروهای آمریکای انجام می شود. این تفاهمنامه پس از آن امضا می شود که رییس جمهور افغانستان بارها به آمریکا هشدار داد و امضای پیمان استراتیزیک میان دوکشور را به انتقال مسولیت عملیات شبانه به افغان ها مشروط ساخت.
پیش از این نیز لویه جرگه سنتی مشورتی که در کابل سال گذشته توسط حکومت افغانستان تدویر شده بود، بر ضرورت خاتمه دادن فوری عملیات و تلاشهای شبانه تاکید کرد و انجام این عمل از طرف نیروهای خارجی، نقض حاکمیت ملی و استقلال افغانستان خوانده شد؛ عملی که به باور اعضای شرکت کننده در جرگه مشورتی، سبب نارضایتی گسترده ی بخشی از افغانستان و خشم آنها شده است. این جرگه در قطعنامه پایانی خویش نیز به حکومت افغانستان مشورت داد که موضوع پایان دادن به عملیات و تلاشی شبانه را در متن پیمان استراتیژیک با آمریکا بگنجاند و آن را عملی سازد.

طی سالهای اخیر موضوع عملیات شبانه در مناطق که مظنون و مشکوک به پناه دادن به مخالفان مسلح است، یکی از موضوعات اختلاف بر انگیز میان رییس جمهور کرزی با متحدان غربیش بوده است و بارها رییس جمهور افغانستان با لحن متفاوت، از استمرار و انجام این عملیات انتقاد کرده وحتی در برخی از موارد، شدیدا آن را محکوم کرده است.

عملیات شبانه و گرایش های داخلی
به نظر می رسد موضع گیری در قبال عملیات شبانه در مناطق که مشکوک به حضور مخالفان مسلح است، در داخل افغانستان از اجماع و توافق نظر میان مقامات داخلی برخوردار نیست؛ گزارشات که در رسانه های مختلف غربی به نقل از فرماندهان ارتش افغانستان منعکس شده است، نشان میدهد که آنها از عملیات و تلاشی شبانه خانه ها در مناطق نا امن حمایت می کنند و حتی خود آنان در انجام این عملیات دخیل و شریک هستند.

در این اواخر سخنگویان نیروهای خارجی نیز اعلان کرده بودند که در بیش از نود درصد عملیات های شبانه این نیروها، نیروهای امنیتی افغانستان دخیل هستند و در بسیاری از آنها، رهبری عملیات را به عهده دارند و نیروهای خارجی فقط به عنوان حامی آنها در اطراف قرا و قصبات مشکوک مستقر می شوند

جناح های سیاسی خارج از چوکات دولت نیز تا هنوز موضع قاطع و روشنی در باره عملیات شبانه نداشته اند ولی گاهی به این نکته اشاره داشته اند که جنگ باید از قرا و قصبات افغانستان خارج شود و در ورای مرزهای افغانستان و پناهگاه های اصلی شورشیان منتقل گردد. در جناح دولتی نیز به جز رییس جمهور کمتر می توان دیگر مقامات دولتی را یافت که با این تندی و شدت از انجام تلاشی های شبانه و عملیات های شب هنگام انتقاد کند و خواهان توقف آن باشد.

نبود اجماع گسترده میان سیاست مداران کشور درمورد تلاشی و عملیات های شبانه، باعث شده است که حتی برخی از آگاهان امور، موضع گیریهای دولت افغانستان را دارای ریشه سیاسی و با انگیزه جلب و جذب حمایت قبایلی بدانند که به گونه غیر مستقیم به شورشیان نیز پناه میدهند و حتی برخی دیگراز تحلیل گران، توقف عملیات و تلاشی های شبانه را یکی از خواست های غیر مستقیم مخالفان مسلح از حکومت افغانستان می دانند و حکومت نیزبا لبیک گفتند به این خواست، به گونه ی در صدد جلب حمایت آنهاست.
آنچه در این میان مسلم است، این است که عملیات شبانه به تایید فرماندهان نظامی داخلی و خارجی، دستاوردهای قابل توجهی در مبارزه با مخالفان مسلح طی سالهای گذشته داشته است؛ در جنگ چریکی که مخالفان به راحتی در خانه ها و مناطق دو طرف مرز مخفی می شوند، شب، راه نسبتا انحصاری دست یافتن به آنها تلقی می شود.

از طرف دیگر، این عمل به گونه استقلال سیاسی حکومت افغانستان را اقلا در نزد بخشی از مردم افغانستان زیر سوال برده و باعث خشم برخی از قبایل مناطق نا امن شده بود. بدون شک، این وضعیت برای حلقات حاکم زیان باربوده و دامنه های نفوذ سیاسی آنان را در این مناطق می توانیست محدود سازد.

تلاشهای دوجانبه و خط و نشان های متداوم
در ماههای اخیر سال گذشته در تلاشها برای رقابت بر سرعملیاتهای شبانه، افغانستان تا حدودی این موضع گیری را به داخل صفوف نیروهای ارتش نیز کشاند؛ دریکی از مراسمهای فراغت بخشی از نیروهای کماندو، عنوان شد که افغانستان اکنون خود قادر است عملیات شبانه را راه اندازی کرده و انجام دهند و این ادعا در درونی ارتش افغانستان در واقع می توانیست یک اقدام جدی برای محدود کردن اقدامات نیروهای خارجی تلقی شود.

از طرف دیگر، ناتو بر استمرار این عمل تاکید داشت و مصر بود که برای دستیابی به موفقیت در نبرد با شورشیان، انجام عملیات شبانه و تلاشی منازل امر ضروری و حتمی است. سخنگوی کاخ سفید نیز در واکنش به فیصله جرگه مشورتی، بر ضرورت و استمرار عملیات شبانه تاکید کرد اما انجام آن را منوط به اجازه افغانستان خواند.

گفته های رییس جمهور در مورد خود داری از امضای پیمان استراتیژیک میان افغانستان و آمریکا در صورت عدم خود داری نیروهای خارجی از عملیات شبانه و تلاشی منازل افغان ها، خط و نشان جدی و به گونه ی گسترش زور آزمایی میان متحدان غربی رییس جمهور کرزی بحساب می رفت که بالاخره منتج به نتایج دلخواه تیم حاکم شد.

افغانیزه کردن عملیات های شبانه؛ بدیل، نه توقف
مقامات در سازمان ناتو و آیساف اصرار داشتند که بهتر است به جای تعطیل کردن عملیات شبانه، به ارتقای ظرفیت های نیروهای امنیتی افغانستان توجه گردد و این مسولیت مهم به آنها سپرده شود. مقامات ناتو در افغانستان در سال گذشته معتقد بودند که حداقل تا سه سال دیگر، زمانی که نیروهای امنیتی افغانستان مسئولیت کامل امنیت کشور را برعهده می گیرند، عملیات شبانه ادامه خواهد یافت و تا آن زمان مسولیت عملیات های شبانه به صورت کامل به نیروهای امنیتی داخلی واگذاری این مسولیت به نیروهای افغان مناسب نیست.

قرار است ناتو تا سال ۲۰۱۴، تمامی مسئولیت های امنیتی را به نیروهای افغان واگذار کند، و تکمیل این برنامه به حضور نظامی ناتو در افغانستان پایان خواهد داد.

هم ناتو و هم دولت افغانستان روی این نکته توافق دارند که بیشتر شدن نقش افغانها در اجرای عملیات نظامی به کاهش حساسیت مردم کمک خواهد کرد. سخنگوی وزارت دفاع افغانستان اما به صورت رسمی آمار که چندی پیش از سوی ناتو در مورد میزان مشارکت نیروهای افغان اعلان شده بود و نشان میداد که در بیش از نود درصد عملیات های شبانه، نیروهای افغان شرکت و حضور دارند، را تایید نکرده و می گوید که در چهل درصد از عملیات شبانه نیروهای افغان شرکت کرده اند.

با اینکه نیروهای ناتواز زمان بر بودن واگذار کامل عملیات شبانه به نیروهای کشور سخن می گفت اما وزارت دفاع گفته است اگر جامعه جهانی با افغانستان همکاری کند، نیرو های افغان قادر اند که مسوولیت رهبری عملیات شب هنگام را به عهده گیرند.

عملیات شبانه؛ ضرورت ها و‏نگرانی ها
توقف و یا کاهش دامنه های عملیات شبانه به معنای برداشتن گام عملی برای کاهش فشارنظامی از گروه های مخالف مسلح است و این امر تاثیرات ناگواری بر موازنه وضعیت خواهد داشت.استفاده سیاسی از توقف عملیات شبانه برای بدست اوردن حمایت قبایل و یا گروه های مخالف مسلح دولت به منظور جذب حمایت های سیاسی نظامی آنان برای بقا در قدرت پس از سال 2014 می تواند یک خیانت بزرگ برای امنیت کشور و نیز فراهم سازی بستر تداوم نا امنی ها تلقی شود..

دیدگاه شما