صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

زنان افغانستان در مقطع سرنوشت ساز و مخاطره آمیز

-

زنان افغانستان در مقطع سرنوشت ساز  و مخاطره آمیز

میشل باچلت، رییس جمهور سابق چیلی و مدیر اجرایی مرکز زنان سازمان ملل
برگردان: عبدالاحد بهرامی

دستاوردها در بخش حقوق زنان و تساوی زن و مرد در افغانستان که یکی از عمده ترین و چشمگیرترین دستاوردهای یک دهه گذشته به شمار می رود، اکنون با چالش های جدی مواجه شده است. به دو سوال باید پاسخ داده شود:‌ آیا چالش های روزافزون در برابر حقوق زنان افغان،‌ نشانه ای از وخامت کلی در وضعیت امنیتی و ثبات افغانستان است؟ آیا این نشانه ای از اینست که اکنون در راستای ادامه مذاکرات صلح با گروه های شورشی،‌ حقوق زنان نیز به عنوان بخشی از این مذاکرات در معرض معامله و مصالحه قرار دارد؟

مبارزه برای حقوق زنان افغانستان،‌ در واقع چیزی نیست که بتوان آنرا از مبارزات کلی ملت افغانستان برای صلح و ثبات جدا و استثنا کرد. وضعیت زنان و دختران افغان به شمول پیشرفت ها، فرصت های کاری و اموزشی و عدالت واقعی برای آنها، باید از اولین و اساسی ترین شاخصه هایی باشد که با آن بتوان مسیر و موفقیت پروسه صلح جاری در افغانستان را سنجید.

یک دهه قبل،‌ زمانی که سرنوشت افغانستان بحث مطرح در سطح جهان بود، این مصایب زنان افغان بود که توجه جامعه جهانی را به خود جلب کرد. رنج و مصایب زنان و پامال کردن اساسی ترین حقوق انسانی آنان در عصر حاکمیت طالبان، غم انگیز بود:‌ از سلب آزادی برای بیرون رفتن گرفته تا محدودیت در آموزش، ضرورت به همراهی یکی از محارم مرد در صورت بیرون رفتن، سرکوب خشونت آمیز توسط پولیس مذهبی و تبادله دختران و زنان برای رفع منازعه میان قبایل و خانواده ها.

زنان افغان در جریان یک دهه گذشته مبارزه کرده اند تا اطمینان یابند که خواهران،‌ دختران و خانواده های آنها با چنین آینده ای گرفتار نشوند. اما اکنون در سال 2012،‌ در حالی که جامعه جهانی حضور شان در این کشور را مورد بازنگری قرار می دهند،‌ سیاستگذاران و مذاکره کنندگان در این کشور، باید به حقوق و وضعیت زنان و دختران به عنوان شاخصی ببینند که نشان می دهد افغانستان امروزی تا کدام اندازه،‌ همه شمول، دموکراتیک، امن و باثبات است.

در جریان ده سال گذشته دستاوردهای عمده ای بدست آمده است از جمله ایجاد قانون اساسی که بر اساس آن زن و مرد با هم برابر است،‌ پارلمان که زنان 28 درصد اعضای آن را تشکیل می دهند، تطبیق اولین قانونی مبارزه با خشونت علیه زنان و ایجاد مراکز امن و پناهگاه هایی برای زنانی که از خشونت می گریزند. علاوه بر آن،‌ دختران اکنون دوباره به مکتب می روند که بر اساس گفته مقامات،‌ از هفت میلیون دانش آموز در تحصیلات ابتدایی و ثانویه، 2.4 میلیون تن آنرا دختران تشکیل می دهند. همچنان وزارت امور زنان و کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان،‌ به عنوان نهادهای مدافع حقوق زنان، ایجاد و‌ توانمند شده اند.

اینکه افغانستان در این مدت اندک توانسته گام های بزرگی را در راستای اعاده حقوق زنان بردارد، قابل تمجید و نشانه ای از امید برای افغانستان دموکراتیک،‌ عادلانه و با ثبات در آینده است. اما اکنون در حالی که مذاکرات صلح با گروه های شورشی وارد مراحل جدی تری می شود، در حالی که نیروهای چندملیتی بین المللی در حال آمادگی برای خروج از این کشور است،‌ در حالی که جریان های بیشتری مورد تشویق قرار می گیرند تا به میز مذاکره برگردند، زنان افغان شاهد آنند که سرعت روند تغییر و اصلاحات در رابطه با حقوق و وضعیت زنان نه تنها در حال کاهش است بلکه از بعضی جهات در حال برگشت به عقب است.

نشانه های هشدار دهنده ای اکنون حس می شود اما تا هنوز به وضاحت قابل مشاهده نیست. خشونت علیه زنان و دختران،‌ اعم از خشونت فزیکی و یا روانی،‌ ازدواج های اجباری هنوز به شکل فراگیری وجود دارد. کسانی که خشونت علیه زنان را مرتکب می شوند،‌ بصورت مطلق از معافیت و مصونیت برخوردارند. زنانی که از ازدواج اجباری می گریزند سر از زندان در می آورند. زنان اغلب وادار می شوند تا از شکایت شان دست بردارند و حتی در موارد جرایم سنگین خشونت به فیصله و تصمیم بزرگان تن در دهند؛‌ در حالی که به هیچ مرجعی برای دفاع از خود و تامین عدالت دسترسی ندارند. رهبران مذهبی اخیرا بیانیه ای را منتشر کردند که بعضی از خشونت های خانوادگی و اعمال محدودیت هایی را بر آموزش و کار زنان در بیرون از خانه توجیه می کند.

یگانه مهمترین راهکاری که اکنون در افغانستان برای کاهش و به حداقل رساندن این ریسک ها وجود دارد اینست که زنان خود در تصمیم گیری ها دخیل و تاثیرگذار باشند؛‌ صدای شان شنیده شود و مسئله حقوق زنان در مذاکرات صلح و مصالحه با گروه های مخالف دولت بصورت جدی در نظر گرفته شود.

زنان افغان تلاش بسیاری کردند تا در نشست بین المللی ماه دسمبر در بن آلمان صدای شان شنیده شود و آنها تلاش می کنند در گفتگوهای شورای عالی صلح حضور موثر داشته باشند. آنها همچنان بصورت شایسته ای تلاش خود را خواهند کرد تا در نشست ماه آینده سران ناتو در شیکاگو و در کنفرانس ماه جولای در جاپان در باره افغانستان، موضوع زنان افغانستان نیز از توجه دور نماند.

زنان افغان اکنون در موقعیت بهتری قرار دارند تا از حقوق خود سخن بگویند. آنها اکنون در پارلمان و شورای عالی صلح نقش مهمی ایفا می کنند. آنها به خوبی این ضرورت را حس می کنند تا بر روند مصالحه و مذاکره با شورشیان از نزدیک نظارت کنند و اهمیت تماس و گفتگو با خانواده های شورشیان را به وضوح درک می کنند. آنها همچنان این را به خوبی درک می کنند که جامعه بین المللی نباید تعهدات خود در رابطه با زنان و دختران افغان را در دوره بعد از 2014 فراموش کنند.

دولت افغانستان و جامعه بین المللی باید به خواسته های زنان در این کشور گوش فرا دهند و اجازه ندهند تا دستاوردهای مرتبط با حقوق زنان در هر نوع مذاکره صلحی با مخالفان مورد معامله قرار گیرد. با توجه به نفوذ و اهمیت جایگاه علمای مذهبی در سراسر افغانستان،‌ جلب حمایت آنها برای دفاع از حقوق زنان در چارچوب قانون اساسی از اهمیت حیاتی برخوردار است.

سیاستگذاران در پایتخت افغانستان و در پایتخت کشورهای دیگر جهان باید متوجه باشند که بدتر شدن وضعیت زنان افغانستان با بدتر شدن وضعیت سیاسی و امنیتی در این کشور همراه شده است. زنان افغان در جریان 35 سال گذشته بصورت پایان ناپذیری رنج برده است و اکنون این غیر قابل قبول خواهد بود که آنها بیشترین بها را در پروسه صلح بپردازند.

زنان افغانستان نمی توانند "صلحی به هر قیمت" را بپذیرند و همچنان جامعه جهانی نباید چنین معامله ای را بپذیرند. ما باید از حاشیه قرار دادن موضوع زنان در نشست های بین المللی درباره افغانستان جلوگیری کنیم. در اجلاس سران کشورها در شیکاگو و توکیو زنان نیز باید فضایی برای حضور داشته باشند. اگر زنان در پروسه های سیاسی و تصمیم گیری هایی که بر سرنوشت افغانستان تاثیرگذارند، نادیده گرفته شود، تحقق یافتن رویای افغانستانی امن، شکوفا و باثبات در آینده قابل تصور نخواهد بود.

دیدگاه شما