صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

تعهدات توکیو، واقعیت یا سراب؟

-

تعهدات توکیو، واقعیت یا سراب؟

نشست توکیو با موفقیت به پایان رسید، آنگونه که حکومت پیشنهادات و طرح های خود را برای دریافت کمک از جامعه جهانی ارائه داده بود تقریبا برآورده شد. شانزده میلیارد دالر کمک برای چهار سال به افغانستان از سوی کشورهای جهان تعهد گردید. نشست توکیو از جهت‌های مختلف قابل تحلیل و ارزیابی می‌باشد. برآیند این تنوع تحلیل‌ها و ارزیابی‌ها نیز متفاوت خواهد بود. نگاهی هرچند کوتاه بر رویدادهای این نشست کمک خواهد کرد تا هدف و منظور این سطور را برای خواننده واضح گرداند.

نشست توکیو با حضور نمایند گان 71 کشور، سازمان ملل و هیات افغانستان برگزار گردید، رییس‌جمهور کرزی طی سخنانی در این نشست بر حمایت جامعه جهانی از انکشاف کشور تاکید کرد و از شرکت‌کنندگان کنفرانس توکیو خواست که کمک‌های خود را مطابق برنامه‌هایی که در اولویت بندی دولت افغانستان قرار دارد، ارایه نمایند. رئیس جمهور اشتغال‌زایی، ایجاد زیرساخت‌ها، انکشاف ظرفیت‌های منابع بشری از طریق یک نظام نیرومند تعلیمی، تحکیم فعالیت‌های تشبثی در جامعه و سرمایه‌گذاری در سکتورهای معادن، زراعت و انرژی را از جمله برنامه‌های اولویت بندی شده دولت یاد نمود. وی در این زمینه به کشورهای شرکت کننده تعهد سپرد که پول مالیه‌دهندگان‌شان به‌وجه درست به مصرف خواهد رسید.

بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد، نیز در آغاز و پیش از تعهد کشورهای کمک کننده در این نشست هشدار داد و گفت:" اگر کمک کشورهای خارجی پس از خروج نیروهای ائتلاف در سال 2014 ادامه نیابد، قربانی‌های جانی و مالی کشورهای خارجی و افغانستان به هدر خواهد رفت . وی در ادامه این هشدار در رابطه با وجود فساد در ساختار حکومتی بیان داشت که اگر در افغانستان برای حکومتداری بهتر، انصاف با مردم، حقوق بشر، ایجاد زمینۀ کاری تلاش‌ها صورت نگیرد؛ کشور بار دیگر با مشکلات جدی روبرو خواهد شد. سرمنشی ملل متحد از جامعۀ جهانی خواست که در جریان دهۀ تحول، با افغانستان به گونه ای دوامدار کمک کنند.

وی پیشرفت‌های صورت گرفته طی ده سال گذشته را شکننده و ناچیز دانست. بان کی مون تاکید ورزید که افغانها خود باید مسئولیت عبور موفقانه از دوران گذار را بعهده گیرند. سرانجام کشورهای شرکت کننده در نشست توکیو با تعهد 16میلیارد دالری کشورهای کمک کننده به پایان رسید. کشورهای کمک کننده، کمک های خود را به آوردن اصلاحات، مبارزه با فساد اداری، حکومت داری خوب، رعایت حقوق بشر و حقوق زن مشروط نمودند.

اکنون که هم حکومت افغانستان و هم جامعه بین المللی در ارتباط با بهبود وضعیت سیاسی، اقتصادی و امنیتی در کشور تعهدهای متقابل سپرده اند، حال پرسش اینست که آیا این کمک‌ها و تعهدات توکیو، یک توهم و سراب خواهد بود یا واقعیت؟ زیرا پوشیده نیست که افغانستان علاوه بر مشکلات امنیتی از لحاظ مدیریت و حکومتداری نیز با چالش بسیار اساسی و سخت روبرو می‌باشد. هم اکنون افغانستان از جهت فساد اداری و تولید موادمخدر در ردیف کشورهای اول جهان قرار دارد، هم چنین چالش های امنیتی برای شهروندان و حکومت بصورت جدی وجود دارد.

چنانچه اجرای بسیاری از پروژه‌های ملی بخاطر فقدان امنیت و نبود حاکمیت سراسری معلق باقی مانده است. هم اکنون بسیاری از آگاهان امورسیاسی و اقتصادی کشور با اینکه نشست توکیو را برای آینده افغانستان مهم می خوانند اما این نگرانی را هم ابراز می‌دارند که اگر حکومت افغانستان در راستای مبارزه با فساد اداری و رفع چالش‌های یاد شده و نیز آسیب‌های که مانع کمک ها شده است اقدام جدی ننماید، تعهدات و کمک‌های توکیو نیز مانند یک دهه گذشته در ایجاد ثبات و توسعه اقتصادی کشور موثر واقع نخواهد شد. قابل یادآوری است که بیشتر این نگرانی‌ها معطوف به تعهدات حکومت افغانستان می باشد.

زیرا رئیس جمهور و حکومت بارها وعده سپرده بودند که با فساد و چالش های امنیتی و سیاسی مبارزه جدی خواهند نمود، تلاش برای حکومت داری خوب را بکار خواهند بست؛ اما تاکنون هیچ یک از آن وعده ها و تعهدات تحقق نیافته است. بلکه در بسیاری موارد روند حکومت داری تضعیف هم شده است. بنابر این هیچ تضمینی را نمی توان درنظر داشت که حکومت افغانستان بتواند به تعهداتی که در توکیو سپرده است، عمل نماید.

در طی ده سال گذشته که فرصت های مساعد ملی و بین المللی فراهم بود و بارها منابع و خواست ملی از حکومت این بود که با فساد و ارتشا و خویش خوری باید مبارزه قاطع صورت گیرد و اصلاحات فراگیر در ساختار حکومت تحقق یابد، همینگونه کشورهای کمک کننده نیز بارها تقاضاهای مبارزۀ جدی با فساد اداری را نموده بودند، متاسفانه هیچ منشأ اثری به آن اصرارها و خواست ها از سوی حکومت داده نشد. بطور نمونه مشکل کابل بانک از آغاز افشا شدن آن، به عنوان نمادی از فساد گسترده در حکومت همیشه در مسایل داخلی و نیز مذاکرات بین کشورها و نهادهای کمک دهنده از یک طرف و حکومت از جانب دیگر مطرح بوده است.

اما حکومت با سیاست فرافگنی و تلاش برای رفع مسئولیت با تکیه بر این استدلال که خارجی ها هم در فساد اداری کشور دست دارند، اتهام وارده بر خود را با اتهام متقابل به آنها پاسخ گفته و از مبارزۀ جدی با فساد سر باز زده است. با استناد به چنین پیشینه ای، در نشست توکیو بار دیگر کشورهای شرکت کننده هرکدام ضمن اینکه وعدۀ کمک دادند، اما بر اهمیت حکومت داری خوب و مبارزه علیه فساد تأکید کردند و رییس جمهور هم وعده سپرده است که در مدت باقی ماندۀ دوران ریاست جمهوری خود، این امر را در رأس امور کاری حکومت قرار دهد! سخنگوی وزارت امور خارجه طی یک نشست خبری دراین رابطه گفت که بر کمک های نقدی تعهد شده در کنفرانس توکیو به افغانستان نظارت صورت خواهد گرفت. او تاکید ورزید که یک میکانیزم جدید زیر نام" چهار چوب حسابدهی مشترک توکیو" میان افغانستان و کشورهای کمک کننده تشکیل خواهد شد تا از چگونگی مصرف پول های پرداخت شده به افغانستان نظارت نماید.

در یک جمع بندی نهایی دست آوردهای نشست توکیو را اینگونه می توان بر شمرد: اعتراف برشکننده بودن وضعیت سیاسی- امنیتی و اقتصادی کشور و تاکید بر تقویت آن، تعهد جامعه بین المللی به ادامه حمایت و کمک به افغانستان، تعهد افغانستان به جامعه بین المللی در ارتباط با موضوع های یادشده و منوط ساختن ادامه حمایت ها و کمک ها به ایجاد و تحقق اصلاحات و مبارزه با فساد در حکومت.

از سوی دیگر ریشه داربودن و وجود تجارب و ذهنیت بسیار شدید منفی در زمینه های نبود مدیریت سالم، ظرفیت پایین ادارات دولتی، مسئولیت ناپذیری و پاسخگو نبودن مقامات و مسئولین، ضعف زیربناها، نبود عدالت در توزیع منابع و سرمایه ها و فرصت ها برای شهروندان، اختلافات رو به افزایش میان قوای حکومتی، نبود برنامه و انسجام در جهت پیشبرد پروسه های ملی، ناکامی در مبارزه علیه تروریزم و کشت و قاچاق مواد مخدر، نداشتن برنامه جدی برای حل معضل بیکاری، گسترش روز افزون فقر و ...موجب می شود که آیا فاصله وعده های داده شده در توکیورا تا تحقق آن در کشور از سوی حکومت به مثابه یک سراب تصور نمود و یا بعنوان یک واقعیت دریافت شده تلقی نمود؟

دیدگاه شما