کریستین ساینس مانیتور / برگردان: عبدالاحد بهرامی

مقامات امریکایی و ناتو چند روز قبل اعلام کردند که ماموریت های مشترک نیروهای ناتو و افغان بعد از این بصورت قابل ملاحظه ای کاهش خواهد یافت. این تصمیم پس از آن اعلام می شود که اخیرا موجی از حملات نیروهای افغان بر نیروهای خارجی، فرماندهان ناتو را به چاره جویی واداشته و موج دیگری از اعتراضات خشونت آمیز کشورهای اسلامی و افغانستان را فرا گرفته است.

مسئولان ارشد ناتو و امریکایی در جریان ماه های اخیر تحت فشارهای فزاینده قرار داشته اند تا روند فزاینده حملات سربازان افغان علیه نیروهای خارجی را مهار کنند؛ حملاتی که هنوز هم مقامات ناتو نتوانسته اند بصورت جامع توضیح دهند. در جریان سال جاری، دستکم 51 سرباز خارجی در حملات سربازان افغان بر نیروهای خارجی یا "حملات سبز علیه آبی" کشته شده اند که 45 درصد افزایش را در مقایسه با کل سال گذشته نشان می دهد.

عقب نشینی ناتو از همکاری های نزدیک و روزمره سربازان خارجی با نیروهای افغان، ممکن است در حفاظت از جان سربازانی که بصورت روزمره ای هدف "حملات خودی" قرار می گیرند موثر باشد، اما این اقدام سوال های جدی و نگران کننده ای را درباره استراتژی امریکا برای ایجاد ثبات در افغانستان ایجاد می کند.

قبل از این تغییر استراتژی، نیروهای خارجی در سراسر افغانستان در ماموریت ها و عملیات مشترکی با نیروهای افغان شرکت می کردند و بر روند آموزش نیروهای افغان نظارت می کردند. حال با این تمهیدات و تدابیر تازه سطح همکاری های نظامی میان نیروهای خارجی و افغان بصورت عملی کاهش قابل ملاحظه ای خواهد یافت.

این پالیسی که برای حفاظت از جان سربازان خارجی در افغانستان به اجرا گذاشته شده فاصله موجود میان نیروهای امنیتی افغانستان و نیروهای خارجی را افزایش خواهد داد. این در حالی روی می دهد که ناتو بیش از هر زمان دیگر تلاش دارد تا نیروهای امنیتی افغانستان را برای به عهده گرفتن مسئولیت های امنیتی آماده سازد.

به باور بسیاری از ناظران، با افزایش نگران کننده "حملات سبز علیه آبی"، ناتو به تدریج از همکاری های تنگاتنگ با نیروهای امنیتی افغان فاصله می گیرد. در شرایطی که باراک اوباما، رییس جمهور امریکا خود را به جدول زمانی 2014 برای خروج از افغانستان متعهد می داند، با کاهش همکاری های نظامی و ماموریت های مشترک، روند آموزش نیروهای افغان آسیب خواهد دید.

مقامات کاخ سفید و ناتو تاکید کرده اند که کاهش نقش نیروهای خارجی در عملیات های مشترک، اقدامی موقتی و در سطح محدود است و جدول زمانی خروج نیروهای ناتو و پروسه توسعه نیروهای امنیتی افغانستان را تغییر نخواهد داد. به گفته فرماندهان ناتو، این پالیسی جدید در ماموریت واحدهای نظامی در خط مقدم و با نیروی کمتر از 800 سرباز به اجرا درخواهد آمد. حتی در این صورت، استثناهایی همچنان در این راهکار وجود خواهد داشت.

اما شماری از فرماندهان بازنشسته امریکایی که قبلا در آموزش نیروهای افغان نقش داشته اند، هشدار می دهند که این اقدام بدون تردید روند آموزش نیروهای امنیتی افغانستان را با کندی مواجه خواهد ساخت. در حالی که توسعه نیروهای مسلح افغانستان برای اینکه از عهده مبارزه با شورشیان برآیند و پس از خروج نیروهای ناتو در سال 2014 بتوانند امنیت کشور را تامین کنند، یک امر بسیار حیاتی است.

به گفته این فرماندهان، تجارب جنگ عراق و افغانستان نشان داده است که همکاری ها و ارتباطات نزدیک سربازان خارجی با نیروهای افغان و نظارت بر روند اجرای عملیات جنگی و امنیتی این نیروها، برای توسعه ظرفیت نیروهای مسلح افغانستان کلیدی است.

مقامات ناتو مشخص نکرده اند اینکه این محدودیت های تازه در ماموریت های مشترک نیروهای خارجی و افغان، تا چه زمانی ادامه خواهد یافت. اینکه پیامدهای این محدودیت ها تا چه اندازه خواهد بود، به مدت تطبیق این پالیسی از سوی ناتو بستگی خواهد داشت.

مقامات ناتو گفته اند که حدود یک چهارم این حملات ناشی از نفوذ شورشیان در صفوف نیروهای امنیتی و یا وادار کردن سربازان به حمله علیه خارجی ها است و بقیه این حملات ناشی از بروز درگیری ها و اختلافات شخصی میان نیروهای خارجی و افغان و یا فشارهای روانی جنگ است.

حال، این حملات ناشی از هر انگیزه ای که باشد، طالبان به خوبی این را درک کرده اند که می توانند از این راه به عنوان نقطه ضعف نیروهای خارجی استفاده کنند. این حملات تاکنون شماری از کشورهای عضو ناتو را وا داشته تا خروج نیروهای خود را از افغانستان تسریع بخشند و یا در برنامه و جدول زمانی خروج نیروها تا پایان سال 2014 تجدید نظر کنند.

لیون پانه تا، وزیر دفاع امریکا در جریان سفرش به جاپان گفت که طالبان به بهره برداری از "حملات خودی" علیه نیروهای خارجی به عنوان "آخرین تقلا" دست زده است، زیرا این گروه نتوانسته است مناطقی را که در نتیجه افزایش نیروهای خارجی در سال 2010 از دست داده اند، دوباره به تصرف خود درآورند.

حتی اگر استدلال هایی از این دست درست باشد، ناظران به این باورند که پیامدهای مشهود سیاسی این نوع حملات منجر به جسارت بیشتر طالبان خواهد شد؛ به ویژه در زمانی که نیروهای اضافی امریکا که در سال 2010 به افغانستان اعزام شدند، به تازگی از این کشور خارج شده اند و میزان نیروهای امریکایی مستقر در افغانستان بار دیگر به میزان سال 2009 کاهش یافته است.

جفری درسلر، کارشناس انستیتوت مطالعات معتقد است که "کاهش نقش ناتو در عملیات های مشترک و خروج سربازان اضافی، حملات بیشتری را از سوی شورشیان به دنبال خواهد داشت؛ چه آنکه آنها می بینند که این حملات موثر بوده است."
این پالیسی جدید درست سه هفته بعد از آن به مرحله اجرا گذاشته شده است که جنرال جان آلن، فرمانده نیروهای ناتو-امریکایی در افغانستان کاهش مشارکت نزدیک نیروهای خارجی در ماموریت های نیروهای افغان را مردود دانسته بود.

فرمانده ناتو گفته بود که همکاری ها و مشارکت نزدیک میان نیروهای خارجی و افغان منجر به تقویت روابط دوجانبه و امنیت بیشتر برای سربازان امریکایی شده است. اما مایک راگرز، رییس کمیته استخبارات مجلس نمایندگان امریکا استدلال می کند که این اقدام، تصمیم درستی بوده است و در حالی که شمار این نوع حملات بصورت بی سابقه ای افزایش یافته است، فرماندهان ناتو، گزینه ای دیگری به جز اقدام برای مهار "حملات داخلی" نداشته اند.