اخیرا گروه بین المللی بحران در یک گزارش تازه، این احتمال را مطرح کرده است که پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان در سال 2014، این کشور دچار آشفتگی های زیاد و حتی سقوط نظام کنونی شود. این گروه از جامعه بین المللی خواسته است برای حفظ وضعیت موجود در افغانستان، باید وارد عمل شوند و نگذارند فرصت های اندک باقی مانده از دست برود.

اما مقامات حکومت افغانستان در واکنش به این گزارش محتوای این گزارش را بی ارزش خوانده و گفته اند که این گزارش دور از واقعیت های افغانستان تهیه شده است. اما براستی آنگونه که مقامات حکومت مدعی هستند این گزارش بدور از واقعیت های افغانستان تهیه شده است؟ با نگاهی به وضعیت کشور و واقعیت های موجود در آن می توان در یافت که این گذارش چندان هم دور از واقعیت های موجود افغانستان نیست. مشکلی که در این گزارش وجود دارد این است که در نتیجه گیری خود دچار مبالغه شده است.

در شرائط کنونی اصلی ترین خواسته و نیاز مردم افغانستان که همانا امنیت است تامین نشده است و حکومت ناتوان از تامین امنیت کامل شهروندان است.

بنا براین درحالیکه با حضور هزاران سرباز قوای بین المللی یاری امنیت در افغانستان حکومت ناتوان از تامین امنیت شهروندان است؛ پرسش این است که حکومت چگونه می تواند پس از خروج این سربازان و قدرت گرفتن مجدد مخالفان مسلح امنیت شهروندان کشور بویژه انتخابات مهم وسرنوشت ساز آینده را تامین نماید.

بدون شک اگر انتخابات عادلانه وشفاف در کشور برگزار نگردد بسترهای نزاع ها و کشمکش های داخلی کاملا فراهم است و احتمال شکل گیری تنشها و برخورد های گروهی درکشور کاملا قابل پیش بینی است.

از جانبی هم زمانیکه امنیت برقرار نباشد سایربخش های زندگی مردم را نیز کاملا تحت تاثیر خود قرار می دهد و اقتصاد ومعیشت و سلامت مردم نیز کاملا با خطر مواجه می شود در چنین وضعیتی روشن است که آشوب ها، اعتراض ها و مشکلات از این دست دامن گیر نظام کنونی خواهد شد.

این درحالیست که پیش از ین نیز، گروه بین المللی بحران در سال 1389، از سقوط دولت افغانستان با سپردن مسئولیت های امنیتی به این دولت در سراسر افغانستان خبر داده بود.

به نظر می رسد عمده ترین نگرانی ها پیرامون آینده افغانستان به دو مسئله مهم امنیت و انتخابات ریاست جمهوری معطوف است. گروه بین المللی بحران بر این باور اند که اگر اقداماتی برای انتخابات ریاست جمهوری روی دست گرفته نشود، این انتخابات به شکل شفاف، برگزار نمی شود و در نتیجه این خود باعث شکل گیری بحران های تازه در افغانستان می گردد. این گروه، هشدار داده که با توجه به شرایط کنونی، انتخابات ۲۰۱۴ با تقلب وسیع به خصوص در مناطق جنوب و شرق کشور همراه خواهد بود.

حال باید دید که اعضای پیمان اتلانتیک شمالی «ناتو» که در یک دهه گذشته هزینه های سنگین جانی و مالی را برای برقرار ثبات و تامین دمکراسی در افغانستان متحمل شده اند این ماموریت دشوار را در این کشور موفقانه به پایان می رسانند یا اینکه افغانستان را در نیمه راه تنها گذاشته و به کام گروه های تروریستی رها خواهند کرد.

این یک واقعیتی است که چالش های ناتو درافغانستان روبه افزایش است و آنگونه که باید حکومت کنونی در افغانستان همراهی های لازم را با ناتو ندارد. اخیرا وزیر دفاع آمریکا با گلایه شدید از آقای کرزی به خاطر برخی اظهاراتش گفته بود که او باید قربانیان ناتو در افغانستان را فراموش نکند و با این سازمان برای برقراری دمکراسی و ثبات در کشورش همکاری کند.

اظهارات مقامات ارشد حکومت که باواکنش های این چنینی مقامات ناتو مواجه می شود حاکی از یک نوع نا هماهنگی لازم میان آن هاست و این می تواند برای آینده ثبات درافغانستان خطر جدی باشد و همین مسئله بیش از هر چیزی دیگر آینده افغانستان را در پرده ابهام قرار داده و ماموریت ناتو در کشور را دشوار تر می سازد.

چالش های فزاینده ناتو در افغانستان باعث شده است که برخی تحلیل گران و کارشناسان غربی به این فکر بیافتند که همکارانی را در منطقه برای ناتو پیدا کنند که با این سازمان در پایان بردن موفقانه ماموریت شان در افغانستان کمک کند. مدتی است که نجات افغانستان به یکی از مباحث روز رسانه‌ای و تحلیلی غرب تبدیل شده است.

در این راستا، روزنامه «تلگراف» با انتشار تحلیلی، لزوم درخواست کمک ناتو از کشورهای تأثیرگذار در منطقه را مطرح کرده است. روزنامه انگلیسی تلگراف در تحلیلی درباره وضعیت ناتو در افغانستان می‌نویسد: یازده سال پیش، در شرایطی که هنوز داغ حادثه ۱۱ سپتامبر تازه بود، آمریکا و انگلیس به افغانستان حمله کردند. آن‌ها در این مسیر با خشم پیش رفتند، متحدان خود را گرد آوردند و بلندپروازانه اقدام کردند.

اما اینک به نوشته این روزنامه آن خشم و عصبانیت فروکش کرده، متحدان خود را کنار کشیده‌اند و بلندپروازی‌ها نیز از میان رفته است. جنگ افغانستان، به طولانی‌ترین جنگ در تاریخ آمریکا تبدیل شده است.

نویسنده این روزنامه می نویسد هرچند تا زمان رسمی خروج نیرو‌ها از افغانستان دو سال دیگر مانده، اما از هم اکنون ناتو به فکر پایان رساندن ماموریت خود درافغانستان است. برای نمونه، ماه گذشته، ناتو آموزش نیروهای پلیس افغانستان را متوقف و برخی اقدامات دیگر خود را نیز محدود کرد.

دلیل این امر، تلفات چشمگیری بوده که در یک دهه گذشته، گریبان نیروهای ناتو را گرفته و در ماه گذشته، به واسطه حملات نیروهای پلیس افغان به همکاران عضو ناتوی خود، به اوج رسیده است.

این روزنامه ناتوانی دولت افغانستان و اعضای ناتو را در عدم موفقیت کامل این سازمان درافغانستان مهم دانسته و می نویسد هم‌اکنون یکی از مهمترین مسائل موجود درباره حضور نیروهای ناتو در افغانستان، این است که هزینه این نیرو‌ها از مالیات‌های مردم در کشورهای غربی، به ویژه آمریکا تأمین می‌شود.

اما بدلیل ندانم کاری ها و ناتوانی ها در مدیریت بحران افغانستان به نوشته این روزنامه ، ۶۹ درصد آمریکایی‌هایی که در ماه مارچ از آن‌ها نظرسنجی شده، گفته‌اند، آمریکا نباید وارد جنگ افغانستان می‌شد.
در همین راستا برخی نظر سنجی های دیگر نیز مدعی است ۴۹ درصد آمریکایی ها، اکنون خواهان خروج فوری نیرو‌ها هستند.

اما جالب این است که تحلیل گران غربی اکنون نقش کشورهای منطقه در حل بحران افغانستان را برجسته کرده و می نویسد راه حل بحران کنونی افغانستان این است که هرچند هیچ راهکار آسانی برای این وضعیت نیست، اما ناتو نباید از کمک خواستن بترسد.
این روزنامه می نویسد در دهه ۹۰، هنگامی که طالبان در قدرت بود، سه قدرت منطقه‌ای، یعنی هند، ایران و روسیه از رقیب طالبان، یعنی اتحاد شمال حمایت می‌کردند؛ این یک ترکیب واقعاً نادر از کشورهاست.

اما به نوشته این روزنامه در یک دهه گذشته، ناتو از ترس تحریک پاکستان، از کمک خواستن از هند خودداری کرده است.

ایران نیز به دلیل بدگمانی‌های واشنگتن، از این عرصه برکنار مانده است. روابط آمریکا با روسیه نیز به رغم تلاش اوباما برای «شروع دوباره» همچنان سرد مانده است. با این حال، سود هر سه این کشور‌ها با وجود یک افغانستان باثبات و طالبان ضعیف گره خورده است.

به نظر می رسد اکنون ناتو برای پایان دادن موفقانه به ماموریت خود درافغانستان به این می اندیشد که حضور بازیگران منطقه ای و استفاده از توان آنها، یکی از مهمترین عواملی است که می‌تواند جلوی شکست ناتو در افغانستان را بگیرد.

حال باید منتظر ماند و دید که ناتو پس از 2014 در افغانستان چه خواهد کرد و آیا این سازمان خواهد توانست راه حلی را برای برون رفت از وضعیت کنونی پیدا کند؟