بسیار روشن است که در نبود سیستم حمل و نقل استاندارد در کشور توسعه اقتصادی کشور امکان پذیر نخواهد بود. در واقع بدلیل همین نبود سیستم حمل و نقل مناسب است که در افغانستان به رغم آنکه غنی ترین منابع انرژی در جهان را دارد از آن بهره برداری مناسب صورت نمی گیرد. بطور نمونه افغانستان از معدود کشور های است که بیشترین ذخایر لیتیوم جهان (فلز گران قیمت) را در خود جای داده است که این مواد می تواند تامین کننده سوخت نیروگاه های پیشرفته هسته ای در دنیا باشد. اما در نبود یک سیستم حمل و نقل و ترانسپورت مناسب در کشور بویژه جاده ها و خط آهن افغانستان ناتوان از انجام هر نوع اقدامی در جهت بهره برداری از منابع و در نتیجه توسعه اقتصادی خود بوده است.

اگرچه در سالهای اخیر اقداماتی در بخش راه سازی صورت گرفته است و صدها کیلومتر سرک ساخته ویا بازسازی گردیده است اما مهمترین شاهراه های کشور همچنان غیر استاندارد بوده و توسعه حمل و نقل ریلی در کشور نادیده گرفته شده است. به هر ترتیب نبود جاده ها، و خطوط آهن و همینطور میدان های هوایی مناسب در کشور باعث شده است که هم مسافرت های مردم دچار مشکل گردیده و هم حمل و نقل کالا در کشور با مشکلات گوناگون دچار باشد.

اما در همین هفته وزیر ترانسپورت و هوا نوردی کشور اعلام کرد به زودی عضویت سازمان ترانسپورت بین المللی جاده را به دست خواهد آورد. نجفی تاکید کرد که تلاش ها برای بازسازی سرک های افغانستان جریان دارد و به زودی برنامه های عملی آن آغاز خواهد شد.

وزیر ترانسپورت می گوید افغانستان با دریافت عضویت این سازمان، می تواند از سهولت های ترانسپورتی خطوط هوایی، راه آهن و جاده های بین المللی استفاده کند.

گفته می شود افغانستان برای نخستین بار در سال 1976 عضویت این سازمان را به دست آورد اما تا کنون به دلیل جنگ های داخلی موفق به استفاده از سیستم نشده است. این در حالیست که حمل و نقل ارزان که با عضویت این سازمان برای افغانستان فراهم می شود، تاثیر مستقیم بر رشد اقتصاد کشور خواهد داشت.

زیرا با دست یافتن به عضویت این سازمان، افغانستان با بیش از 72 کشور جهان روابط تجارتی برقرار خواهد کرد. اما مشکل اصلی افغانستان این است که متاسفانه بسیاری از جاده های افغانستان معیاری نیست و در طول یک دهه گذشته تلاش های لازم برای بازسازی سرک های افغانستان صورت نگرفته است. این درحالیست که افغانستان به شدت به توسعه شبکه های راه آهن نیاز است و تا کنون این کشور فاقد شبکه های حمل ونقل ریلی است. کارشناسان بر این باور اند که با توجه به موقعیت جغرافیایی افغانستان، این کشور تا 10 سال آینده به بیش از 312 هزار کیلومتر خط راه آهن نیازمند است.

متاسفانه افغانستان از معدود کشور های جهان است که دولت این کشور به توسعه و گسترش حمل و نقل ریلی کمترین توجهی داشته است. در این کشور در شرائط کنونی و در آغاز قرن بیست و یکم پس از میلاد، هنوز هم مسیرهای ریلی برای حمل و نقل وجود ندارد این نشان می دهد که شاخص های توسعه و پیشرفت اقتصادی دراین کشور چگونه است.

درکشورهای اطراف افغانستان جنگ ها و لشکر کشی های قدرت های بزرگ در دهه ها و صده های گذشته باعث شد که مسیرهای طولانی خط آهن برای انتقال سربازان و تجهیزات ارتش های قدرت های توسعه طلب در منطقه احداث و مورد استفاده قرار بگیرد. با تمام شدن جنگ ها و توسعه طلبی ها، مسیرهای ریلی بازمانده از این دوران ها به توسعه و پیشرفت های اقتصادی در کشورهای اطراف افغانستان کمک کرد.

اما در افغانستان با وجود تمامی لشکر کشی ها و جنگ های متعدد، شاید بدلیل کوهستانی بودن و صعب العبور بودن مسیرهای حمل و نقل، کسی به فکر احداث خط آهن نیفتاده و شیوه ها و مسیرهای دیگر برای حمل ونقل را ترجیح دادند.
مسلما اگر در سده های گذشته افغانهای بجای آنکه در احداث خط آهن استرالیا کار کنند در کشور خود خط آهن احداث می کردند امروز ما شاهد وضعیت بهتری به لحاظ حمل و نقل در افغانستان بودیم.

البته طرح احداث خط آهن از دیر باز تا کنون مورد توجه برخی شاهان و سلاطین گذشته بوده است ولی بدلایل مختلف این طرح ها عملی نشده است. بطور نمونه امان الله خان در دهه های آغازین قرن بیست، طرح های را برای احداث مسیر های ریلی در کشور در نظر داشت ولی شرائطی که در آن زمان برای حکومت او پیش آمد چنین مجالی را به او نداد بعد از او دیگران به فکر اجرا و عملی ساختن چنین طرح های نیافتادند.

اما تحولات یک دهه ی گذشته و بازگشت نسبی ثبات در افغانستان زمینه های توسعه و گسترش حمل و نقل ریلی در افغانستان را فراهم ساخت. ولی تا کنون به رغم شدت نیاز افغانستان به احداث جاده های استاندارد و خطوط آهن، گام های عملی و موثر چندانی در این زمینه برداشته نشده است.

این درحالیست که لازمه و پیش شرط اصلی استخراج و بهره برداری از معادن سرشار و غنی افغانستان فراهم ساختن زیرساخت های آن است که از جمله راه آهن مهم ترین آنها است. بنا براین انتظار آن بود که در بخش معادن در این ده سال باید کار بیشتری صورت می‌گرفت و این خود نشان می دهد که در مورد منابع کشور کم‌کاری صورت گرفته است.

افغانستان در این ده سال فرصت‌های زیادی را از دست داده است و در چند سال گذشته باید زیربناهای اساسی برای استخراج معادن ساخته می‌شد که نشده است.

تاسف مضاعف اینکه پس از ده سال دولت هنوز ثبات سیاسی و امنیتی مطمئن ندارد و به‌همین دلیل بهره‌برداری از معادن یک کار دشوار به شمار می‌رود.

این درحالیست که به باور بسیار از اقتصاد دانان برای استخراخ و شفافیت کار معادن، داشتن یک دولت توانمند، ضروری است اما دولت افغانستان ظرفیت و ثبات مطمئن را تا هنوز ندارد.

باید گفت همین مقدار جاده های که در این سالها بازسازی شده است نیز متاسفانه استانداردهای لازم را ندارد و به همین دلیل در این اواخر میزان تلفات ناشی از حوادث ترافیکی در شاهراه های کشور بصورت نگران کننده ی افزایش یافته است. هر از چند گاهی اخبار و گذارش های تکان دهنده ی از تصادفات مرگبار در شاهراه های کشور منتشر می شود که طی آن تعداد زیاد ازهموطنان جان های خود را از دست می دهند.

به هر حال موارد تصادفات رو به افزایش است و تداوم این روند می تواند بسیار نگران کننده باشد از این رو بایسته است.

مقامات مسئول برای جلو گیری و کاهش آمار تلفات جاده ی اقداماتی را روی دست بگیرد. عوامل مختلفی در رشد فزاینده حوادث ترافیکی دخالت دارد که از آن جمله استاندارد نبودن جاده های کشور از اصلی ترین عوامل است.

کم عرض بودن شاهراه ها از عوامل مهم در بروز حوادث ترافیکی در این شاهراه خوانده شده که شاهراه های کشور را به خطرناکترین جاده ی کشور تبدیل کرده است.

مسئولین باید بپذیرند که عدم موجودیت راه های خطوط آهن، نساختن سرک ها به نورم های بین المللی، تردد بیش از حد موتر های بزرگ باربری و کم توجهی به کیفیت جاده ها و شاه راه های کشور به کوتاهی آنان در این عرصه بر می گردد. انتظار آن است که دولت در دهه پیش رو در بخش توسعه و تقویت حمل و نقل کشور طرح ها و برنامه های وسیعی را روی دست بگیرد و بیش از این فرصت ها را از دست ندهد.