در سالهای واپسین یکی از برنامه های که بیشترین هزینه ها را بر دولت افغانستان تحمیل کرده است برنامه صلح بوده است. اما به رغم تمامی تلاشها و هزینه های که پرداخته شده است هنوز هم صلح در افغانستان به سرابی می ماند که تلاشهای بی وقفه برای رسیدن به آن همچنان ادامه دارد.

در ادامه سلسله نشست های مذاکره و تفاهم با مخالفان مسلح، قرار است بزودی چند نشست پرهزینه دیگر به هدف تشویق مخالفان مسلح به پیوستن به روند صلح برگذار گردد. علاوه بر نشست های پاریس و نشست بزرگ علمای مسلمان که تا دوماه دیگر در کابل برگذار خواهد شد، قرار است نشست سومی با همکاری دفتر سازمان ملل متحد در افغانستان نیز برگزار گردد. گروه طالبان اعلام کرده است موضوع نشست صلح سازمان ملل که از جانب یوناما "دفتر سیاسی سازمان ملل در افغانستان" مطرح شده را بررسی می کند و به طور مشروط در این نشست شرکت خواهند کرد.

ذبیح الله مجاهد سخنگوی گروه طالبان به یکی از خبرگذاری های داخلی گفته است "طالبان موضوع نشست صلح سازمان ملل را بررسی می کنند؛ اگر در مورد تحقیقات و گفت و گوها بین کشورها باشد، ما (طالبان) در این نشست شرکت می کنیم." مسوولان دفتر سیاسی سازمان ملل در افغانستان (یوناما) می ‌گویند که در نظر دارند تا چند هفته دیگر، نشستی را در مورد صلح، با حضور تمام گروه ها و احزاب سیاسی برگزار کند. سخنگوی یوناما در افغانستان روز گذشته در گفت و گو با رسانه ها هدف از برگزاری این نشست را تقویت روند صلح در کشور خوانده است. او اظهار امید واری کرده است که مخالفان مسلح دولت به شمول طالبان و حزب اسلامی در این نشست صلح شرکت کنند.

هدف از برگذاری نشست علمای دو کشور پاکستان و افغانستان در کابل نیز تامین صلح و تحریم حملات انتحاری از سوی شرکت کنندگان اعلام شده است. رییس شورای عالی صلح می گوید: به تلاش های خود برای جلب اعتماد و همکاری کشورهای منطقه بویژه پاکستان برای انجام گفتگو های صلح ادامه خواهد داد.

وی به تلاش های این شورا در سطح بین المللی و سفرهای اخیر شواری عالی صلح به پاکستان، ترکیه و آمریکا اشاره کرده و گفته است: در نتیجه این تلاش های دیپلماتیک، پیشرفت های زیادی در پروسه صلح ایجاد شده است و در قطعنامه آینده شورای امینت سازمان ملل در مورد تحریم ها برای شماری از سران مخالفان، نقش فعال تری به دولت افغانستان داده خواهد شد. وی افزود، دولت افغانستان طرح فعالیت دفتر مخالفان در قطر را نیز آماده کرده است.

به نظر می رسد حکومت افغانستان بار دیگر تلاشهای خود برای برقراری صلح و ثبات دایمی در کشور را شدت بخشیده است. در همین حال، یوناما "دفتر سیاسی سازمان ملل در افغانستان" نیز ابراز امیدواری کرده است که با کشاندن گروه های درگیر در جنگ افغانستان و همه جناح های سیاسی در میز مذاکره، زمینه را برای پایان دان به خشونت ها در افغانستان فراهم کنند. در همین راستا قرار است کشور ترکمنستان میزبان مذاکرات بیشتر مخالفان و نمایندگان دولت افغانستان در اینده نزدیک باشد. اما اکنون پرسش اساسی این است که آیا براستی می توان به نتیجه بخش بودن چنین تلاشهای امید واربود؟

تجربه یک دهه گذشته نشان می دهد چنین نشست های پرهزینه که در گذشته نیز برگزارشده و نهادهای عریض و طویلی برای این هدف نیز تاسیس شده است اما برآیند کار چیزی نبوده که از این نشست ها انتظار می رفته است. اکنون آیا شاهد تغییری در رویکردها و عملکردهای دولت یا مخالفان مسلح هستیم که بتوان به آن تغییرها دل خوش کرد؟

و آیا شرائط تازه و جدیدی فراهم شده است که بتواند امیدواری ها به پایان جنگ را تقویت کند؟ بسیاری بر این باوراند که آمریکا و هم پیمانانش می خواهد به هر قیمتی افغانستان را در سال 2014 ترک کنند و اکنون این مسئله باعث شده است که تلاشها برای کشاندن مخالفان مسلح پای میز مذاکره و تفاهم شدت یابد. به همین دلیل آمریکا از نشست پاریس حمایت کرده است. وزارت خارجه آمریکا می گوید: گفتگوها تنها راه بهتر برای حل بحران افغانستان است و به همین دلیل از تلاش های کابل برای آغاز گفتگو ها با گروه های مخالف پشتیبانی می کنند.

اگرچه آمریکا از گفتگوهای غیر رسمی برای صلح اعلام حمایت کرده است ولی واقعیت این است که عملکرد این کشور بگونه ی نیست که طالبان را به میز صلح بکشاند. پذیرفتن قانون اساسی و قطع ارتباط با گروه های شورشی مانند شبکه القاعده و حقانی پیش شرط های اصلی آمریکا برای پیوستن اعضای گروه های شورشی به روند صلح خوانده شده است. فراخوانی که نه تنها طالبان آنرا تاکنون رسما نپذیرفته است بلکه این گروه رسما اعلام کرده است با امضای پیمان استراتیژیک دولت افغانستان و آمریکا و تداوم حضور نیروهای خارجی در افغانستان مخالف اند. گروه طالبان بارها تاکید کرده که آغاز گفتگو ها با جانب افغانستان مشروط بر خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستان است.

بنا براین نه در شرائط و عملکرد طالبان تغییری دیده می شود و نه در مشی دولت افغانستان و حامیان بین المللی آن تا بتوان به نتیجه بخش بودن تلاشهای صلح امیدوار بود. این درحالیست که هم سربازان اردو و پلیس افغانستان و هم ملیشه های طالب همه روزه در گوشه و کنار کشور در میدان جنگ کشته می شوند. روز گذشته وزارت داخله از کشته و زخمی شدن چهارده طالب خبر داده و اعلام کرد سربازان پولیس ملی در ۲۴ ساعت گذشته ۹ عملیات مشترک تصفیه یی را با اردوی ملی، امنیت ملی و نیروهای ایتلاف در ولایات کابل، کندز، میدان وردگ، لوگر، خوست و هلمند راه اندازی نمودند که در نتیجه هشت طالب کشته شدند، هفت طالب زخمی و چهار طالب دیگر بازداشت شدند.

در مقابل مقام های محلی در ولایت نورستان می گویند که شب گذشته گروهی از طالبان مسلح بر اهداف مشخصی در ولسوالی دوآب این ولایت حمله کردند.

طالبان مسلح اعلام کرده اند که ولسوالی دوآب ولایت نورستان را محاصره کرده اند. به گفته آنان جنگجویان طالب در مناطق مرتفع ولایت نورستان و اطراف ولسوالی دوآب حضور گسترده ای دارند. در دو رویداد دیگر فرمانده پولیس محلی ولسوالی چشت هرات و یک بازی گر سینما در ننگرهار از سوی مخالفان مسلح کشته شده اند. سخنگوی والی ننگرهار با تایید این رویداد گفته است جسد ظاهر آرمانی هنرپیشه سینما، از مربوطات ولسوالی بهسود این ولایت به دست آمده است.
این رویدادهای خونین نشان می دهد که هیچ گونه تغییری در میدان جنگ هم دیده نمی شود که بتوان امیدوار بود مخالفان مسلح به صلح متمایل شده اند.

بنا براین طبیعی است تا زمانیکه تغییراتی در رویکردهای دو طرف جنگ به میان نیاید هیچگونه پیشرفتی درزمینه های صلح هم بوجود نخواهد آمد. در شرائط همسان یک دهه گذشته معلوم است که تلاشهای صلح بی نتیجه خواهد بود و تداوم چنین تلاشهای آب در هاون کفتن است.

با توجه به آنچه گفت آمد اگر طرفهای درگیر جنگ در افغانستان واقعا بدنبال تامین صلح اند باید در سیاست ها و رویکردهای خود تغییراتی به نفع صلح بوجود آورند تا بسترها و زمینه های لازم صلح در افغانستان فراهم گردد. طالبان اگر بدنبال صلح اند باید دست از خشونت و کشتار و ترور بکشند و قانون اساسی افغانستان را بپذیرند در غیر این صورت صلحی امکان پذیر نخواهد بود. در مقابل دولت افغانستان نیز باید تضمین کند که زمینه های مشارکت سیاسی ازاد و عادلانه تمامی گروه های سیاسی که دست از خشونت برمی دارند را در رقابتهای سیاسی فراهم می نماید.