با آنکه روابط دو جانبه حکومت افغانستان و آمریکا در سالهای اخیر با فراز و نشیب های زیادی همراه بوده است اما قرار است هفته آینده رئیس جمهور کرزی به دعوت همتای آمریکایی خود به این کشور سفر نماید. واقعیت این است که روابط آقای کرزی و اوباما به گرمی روابطی که رئیس جمهور افغانستان با جورج دبلیوبوش داشت نبوده است و جمهوری خواهان روابط صمیمانه تری با آقای کرزی و تیم همراهش داشتند.

اما به هر حال اوباما پس از پیروزی مجدد در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از آقای کرزی دعوت کرد تا برای بحث و تفاهم روی مسائل مهم فی مابین به آمریکا سفر نماید. این نشان می دهد که دولت آمریکا می خواهد قبل از خروج نیروهایش از افغانستان به توافقات مهمی با دولت افغانستان دست یابد تا ازین طریق از آینده افغانستان و عدم بازگشت تروریزم و قدرت گرفتن مجدد آنان در افغانستان مطمئن شود.

اما به نظر می رسد با وجود تلاشهای دو دولت برای تفاهم روی مسائل کلیدی و مهم جنگ در افغانستان، همچنان چالش ها و موانع جدی در مسیر همکاری های دو کشور وجود دارد که این باعث می شود چشم انداز آینده همکاری های آمریکا و افغانستان چندان روشن به نظر نرسد، مگر اینکه دو رهبر بتوانند روی مسائل مهم و اساسی تر در نشست های مشترک شان بتوانند موانع را بردارند و به توافقات لازم دست یابند.

آمریکا همانگونه که در ده سال گذشته مشی سیاسی خاصی در افغانستان داشته است و خواسته های مشخص و معینی از دولت افغانستان در قبال همکاری ها و حمایت خود داشته اکنون نیز بر همان خواسته ها پافشاری می کند. در مقابل طرف افغانی نیز خواسته های مهم و جدی را همواره در قبال همکاری با آمریکایی ها در منطقه مطرح می کنند. بنا بر این اگر دو طرف بتوانند درصد قابل توجهی از خواسته های همدیگر را تامین نماید چشم انداز آینده همکاری های مشترک دو طرف مثبت خواهد بود.

اما مهم این است که در برخی موارد دو طرف اختلافات جدی دارند که در صورت عدم دست یابی به توافقات لازم در این موارد آینده همکاری های مشترک دو کشور با مشکل مواجه خواهد شد. عمده ترین خواسته های که تاکنون از جانب طرف افغانی مطرح شده است تقویت اساسی نیروهای امنیتی افغانستان، تضمین آینده ثبات و پیشرفت افغانستان در سایه حمایت های دوام دار آمریکا از این کشور، و احترام کامل به حاکمیت ملی افغانستان می باشد. اما تاکید اصلی طرف افغانستانی روی مسئله امنیت است. درواقع سفر رئیس جمهور افغانستان به آمریکا در شرایطی صورت می گیرد که نگرانی ها از عدم تجهیز نیروهای رزمی افغانستان رو به افزایش است. اخیرا جنرال ظاهر عظیمی سخنگوی وزارت دفاع کشور در یک کنفرانس خبری در کابل گفت که نیروهای مسلح افغانستان به چهار مشکل بزرگ ذیل مواجه است:
1) نداشتن نیروی هوائی،
2) نداشتن سلاح سنگین و توپخانه،
3) نداشتن پرسونل انجنیری،
4) نداشتن توان استخباراتی. این درحالیست که این خلاها از یازده سال قبل وجود داشته و با وجود کمک های خارجی، این کمبود ها برطرف نگردیده است، بنا براین دشوار است که این مشکلات بتواند در طی دوسال آینده برطرف شود.

به نظر می رسد اصلی ترین خواسته رئیس جمهور افغانستان همین تقویت و تجهیز کامل قوای مسلح افغانستان باشد. زیرا نبود تسلیحات مناسب موجب گردیده تلفات نیروهای نظامی افغانستان افزایش یابد. وزارت دفاع افغانستان می گوید در سال 2012 بیش از دو هزار نفر از نیروهایش در جنگ با مخالفین در سراسر کشور جان باخته اند. این رقم در مقایسه با سال قبل، افزایش 20 در صد را نشان می دهد. این درحالیست که موضوع حملات سربازان افغان به خارجی ها موجب رکود در آموزش نیروهای افغانستان شده است.

حال باید دید که اداره آقای بوش در خصوص خواسته های رئیس جمهور افغانستان چه تصمیمی خواهد گرفت. بدیهی است که افغانستان توان خرید تجهیزات لازم از کشورهای دیگر را ندارد و اگر دولت آمریکا در زمینه تجهیز ارتش افغانستان تعلل نماید دست آورد های یک دهه افغانستان عملا با خطر مواجه خواهد شد. این یعنی هزینه های سنگین جانی و مالی آمریکا و مردم افغانستان در یک دهه گذشته بر باد خواهد رفت.

مهمترین مسئله ی که می تواند چشم انداز آینده همکاری های دو کشور را تعیین نماید توافق در جزئیات پیمان امنیتی دو کشور است. در این پیمان طرف افغانی عمدتا روی حاکمیت ملی و واگذاری زندانها به نیروهای افغانی تاکید دارند و در مقابل طرف امریکایی مشخص ساخته اند که مسئلۀ مصوونیت قضائی سربازان شان هرگز قابل بحث نیست.

البته آمریکا حاضر شده است در خصوص واگذاری مسئولیت زندانها به دولت افغانستان امتیاز بدهد اما با توجه به این بعید است در خصوص امنیت قضایی سربازان آمریکایی دولت آمریکا حاضر به امتیاز دهی باشد. چنانچه در عراق نیز این مسئله را نپذیرفت و تمامی نیروهای آمریکایی خاک عراق را ترک گفتند. حال باید دید که طرف افغانی حاضر می شود این خواسته اصلی آمریکا را بپذیرد و مهم تر اینکه در صورت عدم پذیرش این شرط آمریکا و خروج سربازان این کشور از افغانستان، اینده امنیت و ثبات افغانستان چه سرنوشتی خواهد داشت.

البته افغانستان نیز در زمینه پذیرش برخی شرائط دیگر آمریکا نیز با مشکل مواجه است از جمله در خصوص تاسیس پایگاه های استراتیژیک آمریکا در افغانستان همسایگان این کشور حساسیت های بالای را تا کنون نشان داده اند. ظاهرا نیروهای آمریکایی دو نوع پایگاه را در خاک افغانستان ایجاد خواهند کرد که نوع اول آن پایگاه های عملیاتی است که از آن در حمله به مواضع طالبان و القاعده در خاک افغانستان و نواحی مرزی پاکستان استفاده خواهد شد. این سنخ پایگاه های عملیاتی عمدتا در مناطقی مانند جلال آباد، خوست، هلمند و بعضی از نقاط دیگر خواهد بود که بعید به نظر می رسد کشورهای منطقه با وجود این نوع پایگاه ها مشکل جدی داشته باشند چنانچه در ده سال گذشته نیز چنین بوده است.

ولی نوع دوم پایگاه های آمریکا در منطقه که از آن به عنوان پایگاه های استراتیژیک نام برده می شود با حساسیتهای برخی کشورهای منطقه مواجه است. پایگاه های استراتژیک شامل پایگاه های بگرام، قندهار، شیندند و احتمالا پایگاهی در شمال افغانستان خواهد بود.

اگرچه از اهداف سفر آقای کرزی پی گیری روند صلح با مخالفان مسلح نیز اعلام شده است اما مشی عملی آمریکا در یک دهه گذشته نشان می دهد که این کشور خیلی مایل به صلحی که با امتیاز دهی به طالبان همراه باشد نیست. بلکه مقامات آمریکایی همواره اعلام کرده اند که آنان می خواهند طالبان را وادار به پذیرش صلح کنند نه اینکه به انان امتیاز بدهند. بنا براین ممکن است آقای اوباما در خصوص این خواسته رئیس جمهور کرزی مماشات کند ولی قطعا آمریکا منتظر تغییر قدرت در افغانستان و حکومت آینده این کشور است که از طریق آن بتواند سیاست های راهبردی خود در این زمینه را پیش ببرد.

در پایان باید گفت نقش آمریکا در تضمین امنیت و ثبات آینده افغانستان پس از سال 2014 حیاتی و مهم است. تداوم حمایت های جهانی از افغانستان می تواند مردم این کشور را به آینده سیاسی کشور امیدوار سازد حال باید دید که رئیس جمهور کرزی و تیم همراهش با چه دست آوردهای به افغانستان باز خواهند گشت.