به نظر می رسد که دولت مرکزی در مورد صنعت توریزم و فوائد سرشار آن برای دولت و مردم چیز زیادی نمی داند از این رو آثار باستانی افغانستان که می تواند جهانگردان فراوانی را به سوی خود جلب نموده و بازار رکود زده اقتصاد افغانستان را کمی رونق بدهد همواره مورد بی توجهی قرار گرفته وبرای حفظ آنها جدیتی وجود ندارد.

آثار باستانی شهر هرات همواره مورد تهاجم و غارت دزدان آثار عتیقه قرار داشته است اما هنوز دولت اقدام جدی برای جلوگیری از این دستبرد ها از خود نشان نداده است و دیگر آثار باستانی شهر هرات که قابل سرقت نبوده هم در اثر بی توجهی دولت در حال تخریبند.

شهروندان شهر هرات و دیگر کسانی که به این شهر می آیند اگر گذرشان به منطقه مصلی هرات که در میان مردم به «پای منارها» شهرت دارد بیفتند خواهند دید که آثار باستانی هرات واقعا از حمایت دولت به عنوان متولی اصلی این آثار برخوردار نیست و اگر اوضاع به همین منوال پیش برود بعید نخواهد بود که در آینده نزدیک شاهد فرو افتادن این منارها خواهیم بود.

در همین مصلی هرات مقبره گوهرشاد بیگم قرار دارد و چند سال پیش مقبره این شاهزاده خانم مورد سرقت قرار گرفت و تعدادی از سنگهای مقبره که در این مکان قرار دارد به سرقت رفته و یا اینکه شکسته شد، یکی از منارها در تاریخ ایام و در اثر بی توجهی دولتهای پیشین و حال کج شده است و در حال افتادن است اما دولت به کمک سازمانهای بین المللی تنها به بستن آن بسنده کرده است که آنهم نیز از افتادن این منار جلوگیری نمی کند و کارشناسان آثار باستانی به این عقیده هستند که این کار نمی تواند از افتادن این منار جلوگیری نماید.

بیشتر آثار باستانی هرات در معرض تخریب قرار دارد و دولت برای حفظ این آثار توجهی نکرده و همه چیز را به حال خود رها نموده است. شهر قدیمی هرات که صدها خانه تاریخی را در خود جای داده است و صاحب بازاری قدیمی است که اینک در اثر گذر ایام در حال تخریب می باشد.

شهر قدیمی هرات به مدت شش سال نامزد ثبت در میراث های فرهنگی جهان بود اما در اوائل سال از ثبت در این لیست بازماند زیرا ساخت و سازهای زیادی در این « قدیم شهر» صورت گرفت که سازمان آموزشی علمی و فرهنگی ملل متحد ناچار گردید که شهر هرات را در لیست میراث های جهانی ثبت نکند.

هرات با داشتن بیش از 700 آبده تاریخی بشدت مورد علاقه سازمان یونسکو است که بتواند از این آبده ها به عنوان میراث مشترک جهانی حفاظت نماید. سازمان یونسکو در سال 1384 از مسوولین محلی هرات خواسته بود که در ساحات شهر کهنه هرات الی مجموعه تاریخی گازرگاه در شمال شهر، هیچ ساختمان بلند منزلی ساخته نشوند، اما در طی این شش سال تاکنون صدها بلند منزل در این ناحیه سر بر آورده است که باعث گردید شهر کهنه هرات از شمولیت در لیست میراث جهانی بازماند.

همین اکنون نیز این سازمان تلاش دارد که مجموعه مصلی هرات را در فهرست میراث جهانی ثبت نماید اما عدم حفاظت این مناطق از سوی ارگانهای دولتی باعث شده است که تاکنون این کار صورت نگیرد و این آثار همچنان در معرض تخریب قرار داشته باشد.

همواره مقامات محلی هرات از این گلایه داشته اند که بودجه کافی از سوی دولت مرکزی برای حفاظت این آثار به این ولایت اختصاص داده نمی شود که این باعث شده است آنان نتوانند به صورت درست از این آبده ها حفاظت نمایند.

این نگرانی در حالی مطرح می شود که اخیراً اعلام شد تلاش ها برای ثبت آثار تاریخی مجموعه مصلی و شهر قدیم هرات افغانستان در فهرست میراث جهانی تحت نظر یونسکو، ناکام مانده است. برخی مقامات یونسکو در افغانستان گفته اند که مقامات محلی در هرات، اقدامات کافی برای حفاظت از میراث تاریخی این ولایت انجام نداده اند.

در حال حاضر مجموعه مصلی هرات که شامل چهار مناره و مقبره گوهرشاد بیگم و مقبره امیر علی شیر نوایی است به مکانی امن برای معتادان مواد مخدر مبدل شده است و این افراد در این مناطق آزادانه رفت و آمد داشته و به خرید و فروش و کشیدن مواد مخدر مبادرت می ورزند و دولت برای جلوگیری از رفت و آمد معتادین به این مکان تاریخی تاکنون جدیتی از خود نشان نداده است.

قرار بود که سرکی که از میان این مجموعه تاریخی نیز می گذرد به روی ترافیک بسته شود اما با وجود بعضی اقدامات سطحی دولت هنوز این سرک مورد استفاده مردم است سرک نیز به روی ترافیک بسته نشده است، گویا دولت در زمینه بستن این منطقه تاریخی به روی ترافیک که به حفظ این آثار به شدت لطمه می زند جدی نیست و این مکان را به حال خود رها نموده است.ارگ تاریخی هرات نیز چند سال است که کار بازسازی آن به دست بنیاد آقا خان و به کمک مالی ایالات متحده آمریکا خاتمه یافته است اما تاکنون به روی بازدید کنندگان باز نشده است و تنها گردشگران خارجی با مجوز ویژه می توانند از این مکان بازدید نمایند که این خود باعث می شود صنعت گردشگری رشد نکند.

امروزه صنعت گردشگری جز صنایعی پر درآمد محسوب می شود و باعث ایجاد کار برای ساکنین محلی و درآمد پولی برای دولت می شود اما دولت افغانستان با بی توجهی به آثار باستانی و عدم بازسازی آنها هیچ گامی برای رشد صنعت توریزم در کشور برنداشته است.

گذشته از رشد توریزم همین اکنون این آثار در معرض تخریب قرار دارد و شاید درآینده نزدیک این آثار کاملا ویران شود دولت همچنان در این بابت سکوت کرده است و عملا کاری انجام نمی دهد.

مقبره استاد هنر مینیاتور، کمال الدین بهزاد - متولد 854 هجری قمری مطابق 1450 میلادی وسال وفات 942 هجری قمری نیز در شمال شهر قرار دارد اما عملا سنگ قبری وجود ندارد زیرا دو سال قبل سارقین این سنگ قبر را ربودند اما بعد از تلاشهای جدی دولت سنگ مقبره این استاد شکسته پیدا شد و به مکانی امن برای حفاظت منتقل گردید و امروزه کسانی که به سر مزار این استاد هنر می روند با مقبره بی سنگ آن مواجه می شوند، تاکنون تعداد زیادی سنگ های قبری که قدمت تاریخی و هنری دارند به سرقت رفته است و یا اینکه شکسته آنها به دست آمده است اما اقدامات دولت برای پیشگیری از این سرقتها تنها ابزار نگرانی بوده است و بس.

شهر کهنه هرات نیز با بی توجهی کامل دولت مواجه است خانه های قدیمی که معماری آنها به سالهای درخشان این شهر بر می گردد یکی پس از دیگری خراب می شود و بجای آنها خانه هایی به سبک جدید ساخته می شود که دولت برای جلوگیری از این کار نیز جدی نبوده است و بودجه کافی نیز در زمینه حفاظت از خانه های این چنینی نیز وجود ندارد و اگر وضع به همین منوال پیش برود در آینده نه چندان دور هرات دیگر شهر تاریخی نخواهد داشت و همه چیز یا تخریب شده و یا اینکه به یغما رفته است.

اگر دولت در این زمینه اقدام جدی نکند سایر نهادهای بین المللی مثل یونسکو قادر نخواهد بود به تنهایی حفاظت از این آبده های تاریخی را به تنهایی عهده دار شود زیرا حفاظت از مناطق تاریخی و آثار باستانی نیازمند عزم ملی است که به نظر می رسد در وضعیت فعلی وجود ندارد.