صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

راهکارهای کاهش وابستگی ترانزیتی افغانستان

-

راهکارهای کاهش وابستگی ترانزیتی افغانستان

همه ساله در فصل سرما همزمان با افزایش نیازهای مردم به مواد سوختی موترهای حامل انرژی و سوخت مورد نیاز افغانستان در بنادر تجاری کشورهای همسایه و یا بیرون از مرزهای کشور متوقف می مانند. این مسئله باعث بالا رفتن قیمت سوخت و تشدید مشکلات مردم می شود. اخیرا طبق گذارشها بار دیگر، برعلاوۀ سه هزار کانتینر افغانستان در بندرکراچی که قرار بود درپی دستور نُخست وزیر پاکستان پس از دیدار با هیئت افغانی و هیئت مدیرۀ اتاق مشترک "افغان - پاک"، تمامی شان در یک هفته طی مراحل و به افغانستان انتقال گردند، بیش از سه هزار کانتینر دیگر نیز در مرز میان افغانستان و ایران متوقف مانده اند.

شماری از نماینده گان ولایت نیمروز گفته اند که، بیش از دو هفته می شود که کانتینرهای متوقف در مرز با ایران بدون هیچ علتی از سوی ایران توقف داده شده اند، اما اتاق تجارت و صنایع کشور گفته است که، این سه هزار کانتینر به علت کُندی در روند بازرسی و طی مراحل گمرکی متوقف مانده اند.

در خصوص توقیف کانتینرهای حامل کالاهای مورد نیاز افغانستان در مرزها و بنادر کشورهای همسایه دلایلی مختلفی مطرح شده است برخی کندی در روند بازرسی ها را عامل آن می دانند و برخی هم دلایل این توقیف را نامعلوم اعلام می کنند. اما دلیل این توقیف یا کندی در روند بازرس هر چه باشد فرقی نمی کند زیرا در هر صورت مشکلات مردم در فصل سرما مثل همیشه افزایش می یابد.

بطور مثال در خصوص مرز نیمروز مسئولین اطاق تجارت و صنایع افغانستان می گویند این مشکل حل نمی شود تا هنگامیکه ایران و افغانستان در مرز نمیروز دستگاه ایکسری و سیستم مجهز الکترونیکی را برای معاینۀ تخنیکی وسایط نصب نکنند.
به گفتۀ اتاق تجارت و صنایع، بازرگانان افغان روزانه بین یک تا یک و نیم میلیون دالر را بخاطر توقف کانتینرهای شان در بندر کراچی، به پاکستان جریمه توقف می دهند.

این مسائل نشان می دهد که در یک دهه گذشته ضعف مدیریت در کشور باعث شده است که نهاد های مسئول توسعه حمل و نقل کشور برای کاهش وابستگی های ترانزیتی افغانستان فکری نکرده اند. این درحالیست که افغانستان براحتی می تواند مسیرهای ترانزیتی جایگزین را از شمال کشور توسعه دهد تا وابستگی کشور به مرزهای جنوبی و غربی کشور را کاهش دهد.

یکی از مناسب ترین مسیرهای ترانزیتی جایگزین از شمال کشور توسعه شبکه ریلی کشور و اتصال آن به راه آهن تاجیکستان – قرقیزستان- چین است که از طریق آن کالاهای مورد نیاز افغانستان با هزینه های کمتر و سریعتر می تواند در اختیار بازرگانان قرار گیرد.

اگر دریک دهه گذشته مدیریت کار آمد و توانای در حوزه حمل و نقل کشور وجود می داشت و پروژه تمدید خط آهن افغانستان به شبکه راه آهن تاجکستان ، قر غیزستان و چین عملی می شد اکنون شاهراه بزرگ ترانزیتی جدید در اختیار تاجران و مردم کشور بود که نه تنها افغانستان بلکه چندین کشور منطقه را از نگاه حمل ونقل بهم وصل می کرد و همکاری های نزدیک اقتصادی را بین این کشورها بوجود می آورد.

مسیرهای ریلی کشورهای آسیای مرکزی از بهترین مسیرهای بدیل و جایگزین برای حمل و نقل کشور است. بر اساس آمارهای موجود واردات افغانستان از طریق بنادر پاکستان و ایران به افغانستان مبلغ شش ملیارد دالر و صادرات افغانستان از طریق بنا در متذکره یک میلیارد و پنجصد صد ملیون دالر است.

واردات افغانستان به اندازه شش میلیارد دالرکه مشتمل ازتولیدات مختلف اعم صناعتی واستهلاکی است عمدتا از کشورهای کشورهای چین , کوریا ,جاپان می باشد. البته بخش از تولیدات کشورهای اروپایی و همسایگان ما پاکستان و ایران نیز به مارکیت های داخل کشور سرازیر می شود.

اما به باور بسیار از کارشناسان مهم این است که قسمت زیاد تولیدات صناعتی واشیای استهلاکی از کشورهای چین ,کوریا وسایر کشورهای شرق دوربه افغانستان توسط کشتی ابتدا به بنادر پاکستان وایران مواصلت میکند واز آنجا توسط لاری ها به افغانستان انتقال داده میشود و مال التجاره ای که توسط تاجرین افغانستان ازکشورهای چین , کوریا وجاپان به افغانستان وارد میشود بطور تخمین مدت هشت الی دوازده هفته را در بر می گیرد و وقت زیاد را ترانسپورت اموال توسط کشتی وتخلیه کشتی هادر بنادر دربر میگیرد وآن هم هرکشتی نظربه ظرفیت محدود تاسیسات بندری که پاکستان دارد به ترتیب نوبت تخلیه میگردد و بعد از انجام امور گمرکی در دفاتر پاکستان به گدام ها انتقال داده شده واز آنجاه توسط لاری ها به افغانستان انتقال می یابد .

این درحالیست که شبکه خط آهن چین در این اواخر انکشاف قابل ملاحظه نموده و تمدید خط آهن چین بطرف غرب این کشور در حوزه سینکیانک به شهرهای کا شغر, ختن و شهر سرحدی اورمچی که منطقه ترکستان چین است توسعه یافته است و شبکه راه آهن چین با راه آهن قرغیزستان نیز وصل شده است. از سوی دیگر شاهراه جدیدالتاسیس تاجیکستان وخط آهن آن قرار است از تاجکستان به راه آهن کاشغر در چین و از طریق شهر وحدت و شهر کرمیک که شهرسرحدی بین مرز قرغیزستان است وصل شود.
اکنون تمدید این پروژه راه آهن در جریان است. اما متاسفانه در افغانستان نبود یک مدیریت کارا و سالم در یک دهه گذشته باعث شده است که هیچ گونه اقدامات عملی برای توسعه و احداث شبکه های ریلی در کشور صورت نگیرد .

پروژه بزرگ شاهراه ابریشم که از چین الی بندر بحری چا بهار ایران ادامه پیدا می کند در داخل افغانستان متوقف باقی مانده است. این درحالیست که در ساختمان پروژه خط آهن راه ابریشم برعلاوه کشورهای منطقه بانک انکشاف آسیائی در تمدیدخط آهن افغانستان نیز سهم گرفته است.

اگر در یک دهه گذشته اقداماتی در این زمینه صورت می گرفت اینک مردم افغانستان در فصل سرما با وضعیت اضطرار مواجه نشده و تاجکستان و قرغیزستان به عنوان شاهراه مهم ترانزیتی بدیل برای افغانستان تبدیل می شد.

به هر ترتیب هنوز هم دیر نیست و باید مقامات کشورمان هر چه زود تر برای اتصال شبکه های ریلی اسیای مرکزی الی افغانستان اقدام نمایند زیرا از ین طریق کشور ما میتواند قسمت زیاد واردات خودرا از طریق بنادرچین مانند شانگهای وهانکانگ از مسیر قرغیزستان وتاجکستان به افغانستان وارد کند وهمچنان در صادرات افغانستان نیز افزایش قابل ملاحظه وارد خواهد شد و مارکیت های جدید برای تولیدات افغانستان ایجاد خواهدشد.

حمل ونقل کالاهای اقتصادی از مسیر چین به افغانستان به مراتب بهتر و نزدیک تراز بندر کراچی خواهد بود ومزید برآن افغانستان بالاخره از زیرتاثیر قیود وکنترول راه ترانزیتی پاکستان رهایی خواهد یافت.

مسئولین محترم می دانند که شرق دور و بخصوص کشور چین , کوریا و جاپان تولیدات صناعتی واستهلاکی خویش را توسط کشتی های بزرگ بار بری به تما م نقاط دنیا صادر میکنند و از جانب دیگر بنادر بحری جاپان , کوریا و چین بزرگترین بنادر مدرن اند که با کرین های بزرگ و خود کار مجهز و اموال التجاره را با سرعت به کشتی ها وترمینل های راه آهن بارزده ویا تخلیه میکند, وتوسط خط آهن اموال را به دستگاه بندری به منظور حمل ونقل مزید به شهرها ی دیگر بدون ضیاع وقت آماده وبه هرنقطه ای که ضرورت باشد می رسانند.

یکی از بزرگترین بنادر بحری که شهرت جهانی برای انتقال اموال تجارتی دارد بندر بحری شانگهای است البته چین بنادر بحری دیگری نیز دارد که در انتقال کالاهای تجارتی شهرت خوب دارند.

از جانب دیگر تعداد زیاد کمپنی های بزرگ ترانسپورتی در این بنادر فعالیت دارند که حمل ونقل اموال التجاره را بدوش گرفته با یک سیستم مدرن با سرعت اموال التجاره را از یک شهر به شهر دیگر و از یک کشور به کشور دیگر میرسانند.

این کمپنی های ترانسپورتی دارای دفاتر مدرن , گدام های بزرگ ونمایندگی های متعدد در شهرهای بزرگ وکوچک اند که با کمپنی های بیمه اموال ارتباطات نزدیک دارند. وظیفه این کمپنی ها است که اموال را به سیستم کانتینری توسط کشتی ,هوا و راه آهن به زوترین فرصت به مرجع آن برسانند.

بایسته است دولت افغانستان توسعه شبکه های ریلی در شمال کشور را در اولویت قرار داده و از این طریق وابستگی های ترانزیتی کشور را کاهش دهند تا بار دیگر شاهد افزایش مشکلات حمل و نقل و ترانزیت در کشور نباشیم.

دیدگاه شما