در ده سال گذشته در بخش صحت و سلامتی در کشور تلاشهای فراوانی صورت گرفته است و به گفته مقامات وزارت صحت افغانستان میزان مرگ و میر مادران در دوران بارداری و در زمان زایمان کاهش زیادی داشته است که می تواند خبر خوبی برای مردم افغانستان باشد.

وضعیت صحت در کشور از مهم ترین مشکلاتی است که کشور با آن گریبانگیر بوده و مشکلات صحی و نبود شفاخانه های مدرن در کشور یکی از مشکلات اساسی مردم ما در طول سالهای گذشته بوده است و تلاشهایی که در زمینه بهبود وضعیت صحت در کشور صورت گرفته است تا حدودی از مشکلات مردم را مرفوع ساخته است، اما اینکه وضعیت صحی در کشور به یک سطح قابل قبول و مطابق به معیارهای منطقه ای باشد هنوز راه درازی در پیش است و دولت باید در این راستا گامهای بلندی را بردارد.

هنوز وضعیت صحی کشور نیازمند هزینه های هنگفت و برنامه ریزهای بلند مدتی است که بتواند به نحو درست وضعیت صحی افراد جامعه را بهبود بخشیده و به کاهش امراض گوناگون در کشور منجر گردد، افغانستان با وجود اینکه در سالهای گذشته شاهد پیشرفت در بخش صحی بوده است اما هنوز مشکلات فراوان وجود داشته که خطرات زیادی را متوجه سلامتی افراد جامعه نموده است.

در سالهای گذشته با تاکید دولت بر اقتصاد بازار آزاد زمینه فعالیت بخش خصوصی در قسمت وضعیت صحی کشور فراهم گردید و در راستای همین سیاست بود که به شفاخانه ها و کلینک های خصوصی زیادی اجازه فعالیت صادر گردید و در این قسمت به سرعت زمینه فعالیت شفاخانه های خصوصی گسترش یافت و امروزه افغانستان را می توان از کشورهایی دانست که در آن تعداد شفاخانه های خصوصی زیادی فعالیت می کنند، اما اینکه این شفاخانه ها و کلینک های خصوصی چه اندازه توانسته اند به بهبود وضعیت صحی کشور کمک کنند سوالهای فراوانی وجود دارد.

دولت با این پیش فرض اجازه حضور بخش خصوصی در سکتور صحت را در کشور فراهم آورد که بخش خصوصی در قسمت بهبود وضعیت صحی کشور به دولت کمک نموده و قسمتی از مسئولیت بهبود وضعیت صحی به دوش بخش خصوصی افتاده و وضعیت صحی کشور در مدت کوتاهتر بهبود یابد، اما این پیش فرض با وجود اینکه می توانست عملی و موفق باشد تا کنون نتوانسته است که به بهبود وضعیت صحی در کشور کمک شایانی نماید، دولت با این کار می خواست که وظیفه بهبود وضعیت صحی در کشور را با بخش خصوصی شریک نموده و از آنها در این قسمت مدد جوید، اما به نظر می رسد که بخش خصوصی در این زمینه کارنامه درخشانی ندارد و دولت هنوز در قسمت بهبود وضع صحی در کشور تنها است و بخش خصوصی کمک چندانی به بهبود وضعیت بهداشتی و صحی کشور نکرده است.

اینکه چرا بخش خصوصی با وجود حمایت های دولت نتوانسته است در این زمینه موفق عمل نماید نیازمند تحقیق فراوانی است که به صورت علمی چالش ها و مشکلات را در زمینه بررسی نموده و راهکارهای جدیدی را در این زمینه ارائه نماید، اما آنچه ظاهرا به چشم می آید و مشکلاتی که عموما مشاهده می شود این است که بخش خصوصی که در سکتور صحت فعال است بیشتر نگاه اقتصادی و تجارتی به صحت در کشور داشته است و این می تواند مهم ترین عامل عدم موفقیت بخش خصوصی فعال در سکتور صحت باشد.

متاسفانه هزینه ارائه خدمات صحی از سوی بخش خصوصی در کشورمان بسیار گزاف است و با توجه به وضع معیشتی و فقر فزاینده ای که در کشور وجود دارد، هزینه ها هیچ سنخیتی با میزان درآمد مردم ما ندارد، سطح فقر در جامعه ما زیاد است در حالی که شفاخانه های خصوصی هزینه های بلندی را در قسمت ارائه خدمات صحی خود مطالبه می کند و چنین است که میزان مراجعه مردم به این شفاخانه ها و کلینک ها روز به روز کاهش می یابد و در چنین صورتی بخش خصوصی نمی تواند رسالت خود را در زمینه بهبود وضعیت صحی به درستی ایفا نماید.

خدمات صحی با هزینه زیاد ارائه می شود و عده ای اندک از افراد جامعه توان پرداخت این هزینه ها را دارد و چنین است که خدمات صحی این گونه شفاخانه ها شامل حال عده زیادی از مردم ما نمی شود و نخواهد شد، آن عده قشر ثروتمند جامعه نیز اعتماد چندانی به خدمات صحی شفاخانه های خصوصی ندارد و در هر حال حتی برای ساده ترین آزمایش های صحی به کشورهای خارجی مسافرت می کنند.

با وجود اینکه شفاخانه های خصوصی و دولتی در کشور امروزه به تجهیزات مدرن پزشکی نیز مجهز هستند اما میزان مراجعه مردم به خارج از کشور برای معالجه و دیگر خدمات صحی کاهش نیافته است و کشورهایی مثل پاکستان، ایران وهند هنوز پذیرای عده زیادی از هموطنان ما هستند که برای خدمات پزشکی به آن کشورها مراجعه می کنند، این نشان می دهد که قشر ثروتمند جامعه ما که توان پرداخت هزینه های بلند شفاخانه های خصوصی را دارد نیز به آنها مراجعه نمی کنند.

یکی دیگر از مشکلات مهم در این راستا کیفیت پایین خدمات صحی در شفاخانه های خصوصی کشور است، متاسفانه با وجود مطالبه هزینه گزاف خدمات صحی استاندارد و دقیق ارائه نمی شود و در بسیاری از موارد تفاوت چندانی میان خدمات شفاخانه های دولتی و خصوصی دیده نمی شود با وجود اینکه در شفاخانه های دولتی هزینه های مطالبه شده پایین است، این باعث می شود که مردم اعتماد خود به شفاخانه ها و کلینک های خصوصی را از دست بدهند و دیگر به آنها مگر در موارد ضروری مراجعه نکنند.براساس معلومات  وزارت صحت، اکنون 170 شفاخانه خصوصی درسراسر کشورایجاد شده که بیشتر آنان در شهرهای بزرگ فعالیت می کنند، اما بیشتر شدن تعداد شفاخانه های خصوصی، شکایات مردم را نیز در پی داشته است.

مردم کشور چنین عقیده دارند که در شفاخانه های خصوصی از امکاناتی که در تبلیغات رسانه ای آنها مشاهده می شود خبری نیست و از بهداشت خوبی در این گونه شفاخانه ها خبری نیست و در صورت مراجعه به این شفاخانه ها و کلینک ها افراد سالم نیز مریض خواهند شد، گرچند همه این شفاخانه ها چنین نیست اما می توان ادعا نمود که متاسفانه در بیشتر شفاخانه های خصوصی از امکانات مدرن و بهداشت خبری نیست.

دو موردی که ذکر شد و دیگر موارد باعث شده است که شفاخانه ها و کلینک های خصوصی نتوانند به بهبود وضعیت صحی در کشور کمک نماید و از این رو است که وزارت صحت کشور تعداد زیادی از این گونه شفاخانه ها و کلینک های خصوصی را مسدود نموده است و این خبر خوبی برای مردم کشور است و می تواند نگاه آنان به وزارت صحت کشور را تا حدود زیادی عوض نموده و خوشبینی هایی را در زمینه تلاش دولت دولت برای بهبود وضع صحت به وجود آورد.

این مشکلات ناشی از این است که تاکنون وزارت صحت عامه کشور به عنوان متولی سکتور صحت کشور نظارت درست و دقیقی را از فعالیت بخش خصوصی فعال در زمینه صحت انجام نداده است، اگر وزارت صحت عامه کشور نظارت درست و دقیق و به موقع را از شفاخانه های خصوصی به عمل آورد بدون شک وضع در این گونه مراکز صحی بهبود خواهد یافت و این به بهبود وضع صحی کلی کشور کمک خواهد نمود، این حرکت وزارت صحت عامه و جدیت آنها می تواند به بهبود ارائه خدمات صحی توسط شفاخانه ها و کلینک های خصوصی کمک فراوانی می نماید به شرطی که این حرکت ادامه پیدا نموده و این برنامه دقیق و از شفافیت لازم برخوردار باشد.