صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

گفتگو با خشونت امکان پذیر نیست!

-

گفتگو با خشونت امکان پذیر نیست!

دولت افغانستان دو سال است که تلاش دارد گروه های مخالف دولت را بر سری میز مذاکره بکشاند اما گروه های مخالف مسلح همیشه پاسخ های خشونت آمیز به دولت افغانستان داده است. دولت افغانستان برای همین منظور شورای عالی صلح را به وجود آورد تا بتواند به صورت نهادمند پروسه صلح را به پیش ببرد گروه های مخالف اما با شورای عالی صلح نیز با خشونت برخورد کردند و رئیس شورای عالی صلح یعنی برهان الدین ربانی را به منظور مذاکره از بین بردند. دولت افغانستان با وجود پاسخ های خشونت آمیز گروه های مخالف تا هنوز تلاش دارد تا گروه های مخالف دولت را بر سری میز مذاکره بیاورد.

با وجود تلاش های جسته و گریخته ای شورای عالی صلح برای مذاکره با طالبان، این گروه اما رفتار های خشونت آمیز از خود نشان داده اند و بیشتر واکنش های در برابر شورای عالی صلح و دولت افغانستان نشان داده اند که امکان گفتگو مذاکره را از بین برده اند. طالبان یا به طور صریح و یا ضمنی بارها اعلان نموده است که با دولت افغانستان مذاکره نمی کند.نمایندگان گروه طالبان چندی پیش که در نشست پاریس شرکت کرده بود در مورد صلح، دولت افغانستان، قانون اساسی و ... اظهار نظر کرد. نمایندگان طالبان در آن نشست به طور رسمی اظهار نمودند که ما با دولت مذاکره نمی کنیم چون دولت دست نشانده آمریکا است. قانون اساسی را قبول نداریم.این اظهارات رسمی نشان می دهد که امکان گفتگو و مذاکره برای صلح وجود ندارد.

گروه طالبان اما گاهی با رفتار های خشونت آمیز به نوعی ضمنی دست رد به دولت و شورای عالی صلح جهت گفتگو و مذاکره برای صلح زده است. در تازه ترین مورد گروه طالبان شانزده پلیس افغانستان را در ولایت بدخشان تیر باران نمودند، در ولایت های مختلف حملات انتحاری انجام دادند،تعداد زیادی از خانواده های ولسوالی وردوج ولایت بدخشان را آواره نمودند و خیلی از موارد دیگر که نشان گر خشونت طالبان در برابر مردم، دولت و جامعه جهانی می باشد.این خشونت ها نشانگر این مسئله است که طالبان نمی خواهد مذاکره نماید بلکه می خواهد مشکل خود را با دولت و جامعه جهانی با خشونت حل نماید.

سوال مهم این است که چرا گروه های مخالف دولت حاضر به مذاکره با دولت نمی شود؟ برای پاسخ به این سوال چند دلیل عمده وجود دارد که در زیر تلاش می شود به آن دلایل پرداخته شود.

دولت که همیشه داد از گفتگو و مذاکره با طالبان زده است و این گروه را اول از گروه های تروریستی جدا نمودند، این گروه را با واژه ها و مفاهیم چون شورشیان داخلی، گروه های مخالف مسلح دولت، گروه مخالف دولت، و "برادران ناراضی" مخاطب قرار دادند تا نگاه های منفی نسبت به این گروه را کاهش دهد. این ها همه نشان گر این مسئله است که دولت افغانستان به طور مستمر به گروه های طالبان امتیاز های یک طرفه داده اند و این گروه هیچ وقت حاضر به گفتگو و مذاکره نشده اند.

حالا وی همین گروه را متهم به مذاکره با آمریکا می کند.همین مسئله امتیاز دادن یک طرفه باعث شده است که گروه های مخالف دولت بیش از آنکه به صلح فکر کند به امتیاز های مختلف که بتواند از دولت بگیرد فکر نماید. یعنی برای گروه های مخالف دولت صلح یک مسئله جدی نبوده است بلکه صلح وسیله ای شده است برای گرفتن امتیاز های بیشتر. به طور مثال امتیاز های که شورای عالی صلح و دولت افغانستان به گروه های مخالف دولت داده اند عبارت اند از: رها نمودن تعداد زیادی از سران طالبان را از زندان های افغانستان و پاکستان، اما رها کردن این سران از زندان ها هیچ گونه واکنش مثبت از طرف گروه های طالبان برای مذاکره با دولت دیده نشده است. بنابراین عملکرد دولت و شورای عالی صلح از موضع ضعف بوده است و همین مسئله باعث شده است که گروه طالبان مسئله صلح و گفتگو با دولت را جدی نگیرد. زیرا از موضع ضعف عمل کردن نشانگر نیازمند بودن نیز هست. طالبان به این درک رسیده است که دولت به ما نیازمند است و خود را قدرتمند تر و قوی تر از دولت احساس می کند.

دو دلیل دیگر نیز در مورد پیروز نشدن گفتگو و مذاکره با طالبان وجود دارد. اول اینکه خشونت به عنوان یک راه حل به گذشته تاریخی بر می گردد و طالبان میراث دار این گذشته تاریخی است. در تاریخ افغانستان انسان ها کمتر از استدلال و بیشتر از خشونت برای حل اختلافات خود استفاده کرده است. از احمد شاه ابدالی تا دوران امارت اسلامی افغانستان که افغانستان نظام های چون استبداد مطلقه سیاسی، نظام مشروطه، نظام کمونیستی، امارت اسلامی را تجربه نموده است خشونت یکی از بهترین وسیله برای دولتمردان و گروه های مخالف دولت جهت سرکوب دیگری بوده است. خشونت تنها در سطح نخبگان سیاسی و نهاد های رسمی مطرح نبوده بلکه خشونت در تمام زندگی روزمره ما در هم تنیده است. بنابراین حل اختلافات از طریق استدلال در فرهنگ ما افغان ها کمتر دیده می شود. از آنجایی که در روابط ما منطق خشونت، منطق پیروز بوده است به سختی می توان این منطق را عوض کرد. دلیل دیگر استفاده از خشونت به مسئله ایدئولوژیک بودن گروه های طالبان می باشد.

به این معنی که گروه های طالبان دین و مذهب را به عنوان یک ایدئولوژی مطرح می کند و آنچه در ایدئولوژی ها مطرح می شود مطلق است. نسبیت در ایدئولوژی ها معنی ندارد برای همین است که فهم و درک مطرح شده از طرف طالبان با قاطعیت جدی و بدون احتمال خطا اجرا می شود. این مسئله امکان فهم متفاوت و یا برحق بودن طرف مخالف را می گیرد. وقتی ایدئولوژی احتمال برحق بودن دیگری را بگیرد دیگر فضای برای گفتگو و مذاکره باقی نمی ماند. بنابراین خشونت های گروه های طالبان ناشی از میراث به ارث رسیده از گذشته های تاریخی افغانستان می باشد و همچنین ریشه عمیق در باور ها و معتقدات ایدئولوژیک آنها دارد.

حال با توجه به تجربه بیش از چندین سال برای گفتگو با گروه های مخالف دولت، دولت افغانستان دیگر نباید امتیاز های یک طرفه به گروه های مخالف دولت بدهد. زیرا این امتیاز دادن ها دور از عقلانیت است. عقلانیت ما این را حکم می کند که در بدل دادن امتیازی، امتیازی بدست آوریم و ما تا هنوز هیچ گونه امتیازی دستگیر مان نشده است. بنابراین دولت نیابد رفتار های غیر سودمندانه بیش از این انجام دهد. با وجود اینکه دولت امتیاز های زیادی به گروه های مخالف دولت داده است اما گروه های مخالف دولت تنها واکنش که در برابر این امتیازات نشان داده است خشونت به اشکال مختلف بوده است.

انتحار، آوارگی شهروندان افغانستان، تشکیل دادگاه صحرایی، حمله به نظامیان افغانستان و موارد مختلف دیگر نشان از خشونت طالبان می باشد. همه این ها باید این درس را به ما بیاموزاند که گفتگو با خشونت ممکن نیست. بنابراین دولت افغانستان و شورای عالی صلح برای مذاکره و گفتگو با طالبان تجدید نظر نماید.تاکید بیش از این بر مذاکره با طالبان هدر دادن وقت، منابع، امکانات و ... می باشد.در کنار دادن امتیاز ها لازم است که از فشار ها نیز استفاده شود. تعادل این دو حد اقل باعث می شود که بعضی از سران گروه های مخالف دولت حاضر به مذاکره شود.

دیدگاه شما