جنگ‏های ویرانگر سه ده اخیر، نابسامانی در حکومت‏های گذشته، فقر و ده‏ها عامل دیگر باعث شد که مردم افغانستان در طول چند دهه اخیر به جای اینکه زندگی کنند، یاد گرفتند خود را از خطر دور کنند و به فکر زنده ماندن خود و فامیل خود باشند.

جنگ‏ها تاثیر مخرب و ویرانگری روی روحیه کلیه مردم کشور داشت و مردم را به سمت و سوی خشونت و فاصله گرفتن از زیبایی و لطافت‏های زندگی سوق داد.

خوشبختانه با دگرگون شدن اوضاع در کشور و روی کار آمدن حکومت مرکزی تقریباً قوی، منسجم و دارای حمایت مردمی، مردم زجر کشیده و خسته از جنگ، بعد از مدت‏ها بار دیگر طعم شیرین صلح را چشیدند.

از اولویت‏های اصلی حکومت و جامعه جهانی برای کشور بحران زده و در حال گذار افغانستان، بنیان کردن و اعمار مجدد پایه‏های امنیتی، اقتصادی و زیرساخت‏های بنیادی در کشور بود که این امر هر چند به نحو آهسته و آرام، در حال شکل گیری است و ما شاهد رشد و ترقی در بعضی ساحات کلیدی هستیم.

امنیت و فقر از مهمترین چالش‏های فرا راه حکومت طی یک دهه اخیر بوده است و در این راه نیز سختی‏ها و قربانی‏های زیادی را متقبل شده است، اما حکومت برای رسیدن به اهداف و آرمان‏هایش که همانا احساس رضایت مردم و شهروندانش می‏باشد، باید در کنار تامین امنیت و از بین بردن فقر و بیکاری به امور دیگری هر چند هم کوچک، توجه جدی به خرج دهد.

یکی از چیزهایی که بیشرین تاثیر مخرب را از جنگ ها به خود دید، شهرها بودند. شهرها یکی از نقاطی بودند که اکثراً به ویرانه تبدیل شدند و از بسیاری از ساختمان های‏زیبا و شیک گذشته چیزی جز مشتی سنگ و خاک برجا نماند.

با تغییرات  گسترده که در نوع نظام در کشور به وجود آمد و تا حدی امنیت نسبی در کشور حکمفرما شد، مردم کم کم شروع به ساخت و ساز و بازسازی شهرها کردند و در طول یک دهه اخیر تغییرات محسوسی در شکل و شمایل شهرها به وجود آمد.

یکی از جاذبه هایی که باعث جذب افراد از روستاها و قریه جات به شهرها می‏شود، زیبایی خیره کننده، تمیزی و نظم شهرها بوده است. شهرها با داشتن نظم و مقررات خاصی که در آن حاکم بوده است از دوران‏های قدیم آرزو و خواست مردم روستایی و حاشیه نشین بوده است و حتی بوده اند کسانی که پای پیاده برای دیدن شهرها ماه‏ها وقت صرف کرده‎‏اند.

از همان اوایلی که شهرها به وجود آمدند و زندگی شهر نشینی آغاز شد، حاکمان و مسؤولان جامعه به فکر ایجاد و گسترش شهر بر اساس یک نظم و پلان خاص و مشخص بوده است تا از یک سو دسترسی به همه آسان و ممکن باشد و از سوی دیگر زیبایی شهر را به همراه داشته باشد.

به این منظور معمولاً یک ارگان متخصص و فنی ایجاد شد و عمده فعالیت هایش روی زیبایی و نظم شهر و ساخت و ساز بود.

شهر و کشوری که ما در آن زندگی می‏کنیم به طرق مختلف در حال تغییر بوده و است، دلایل مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... در طول سالهای اخیر تحولات سریع و چشمگیری را روی روحیه مردم و طرز دید و نگاه شان به زندگی داشته است و شاید به خاطر همین مسائل بود که ما نتوانستیم به مفهوم واقعی زیبایی و شهری که در آن زندگی می کنیم فکر کنیم.

در سایر جوامع مشکلاتی که در کشور ما جریان دارد حل شده است و آنها دیگر به اعمار پل، اعمار سرک اساسی و پخته، ساخت مکاتب و ... فکر نمی کنند بلکه نقطه تمرکز آنها روی زیبا شدن و لذت بردن از اماره های شهر می باشد؛ یعنی آنها به این فکر می کنند چطور شهری داشته باشند در عین سادگی، زیبا و چشم نواز به نظر برسد.

در شهرهای مدرن، زیبایی حرف اول را می‏زند و مانند بسیاری از کالاها به مردم عرضه می‏شود و هزینه های هنگفتی نیز بابت آن پرداخت می‏شود. در اینگونه شهرها یک فرهنگ عام به وجود آمده است که راهنما برای مقامات مسؤول در اجرای طرح های شهری می‏باشد.

در شهرهای مدرن تمامی ساختمان‏ها و تعمیرها باید به گونه‏ای اعمار شود که با محیط قابل تعامل بوده و حضورش در یک منطقه باید با تمامی معیارهای قبول شده زیباشناسی مطابق باشد.

بر اثر عوامل بسیاری ما از قافله جهانی عقب ماندیم و نتوانستیم پا به پای دنیا پیش برویم و درست به همین خاطر ما هنوز در مرحله اول قرار داریم و به نظر می‏رسد زمان زیادی باید صرف کنیم تا بتوانیم به مرحله دوم، یعنی داشتن شهر مدرن و زیبا برسیم.

در کشور ما مشکل اینجاست که زندگی در شهر نه تنها شامل گرفتاری‏ها، مشکلات مالی و اقتصادی، عدم وجود امنیت و سیلی از امواج منفی روحی دیگر است که شهر نازیبا و کثیف نیز بر روحیه مردم کشور تاثیر ناگوار داشته است.

ما وقتی از خانه بیرون می‏رویم با کوهی از نازیبایی‏ها و مشکلات شهری و محیطی بر می‏خوریم. هر سو کثافات و زباله‏ها ریخته شده است، خانه‏ها به شکل وحشتناکی زشت و غیر اصولی درست شده‏اند. سر و صدای وسایل نقلیه که بدون ملاحظه دیگران به به تولید آلودگی صوتی و تنفسی مشغول هستند. گرد و خاکی که همه روزه ما تنفس می‎کنیم و متاسفانه عکس‏های تبلیغاتی کاندیدان انتخابات های گذشته که هنوز بر سر و روی دیوارها و منازل باقی مانده اند و هیچ جایی از تیررس آنها خالی نمانده است به طرز غیر قابل وصفی احساس نازیبایی و ناامیدی را در دل هر شهروند القا می‏کند.

هر چند شرایط فعلی کشور اقتضا نمی‏کند که تمامی شرایط و عوامل مخرب روی زیبایی شهر را بتوانیم از بین ببریم اما باید حکومت و نهادهای مسؤول با حمایت و همکاری مردم منطقه سعی کنند تا حد امکان از نازیبایی‏ها کم کنند و بر زیبایی‏های شهر بیافزایند.

حکومت با اقدامات موثر و فرهنگ سازی و توجه به این امر که زیبایی شهر می‏تواند یک حس خوب و امیدوار کننده به مردم بدهد و این حس می‏تواند یک علاقه و وابستگی شدید به محل زندگی به وجود بیاورد می تواند در زیبایی شهر نقش موفقیت چشمگری به دست بیاورد و واضح است که وقتی مردم منطقه به محل زندگی خود علاقمند نباشند مسلماً در زیبایی و نگهداشت آن نیز از خود عکس العملی نشان نمی‏دهند.

شهر زیبا علاوه بر آرامشی که می‏تواند به هر شهروند ارزانی دارد، آنان را تشویق و راقب به حفظ و نگهداشت از شهر و محیط پیرامون خود می‏کند، یعنی یک رابطه دو طرفه بین زیبایی شهر و حفظ و نگهداشت آن توسط مردم وجود دارد که در کشور ما هنوز به آن توجه لازم صورت نگرفته است.

هر چند مشکلات زیادی فراروی داشتن شهری زیبا داریم اما اگر به یاد داشته باشیم که کیفیت زندگی به شدت از زمان و مکان متاثر است، سعی و تلاش خود را برای زیبایی شهر که در نتیجه به سود خود ماست، افزایش خواهیم داد.

اقداماتی ساده و ابتدایی که به آسانی قابل انجام است می‏تواند تاثیر شگرفی بر زیبایی شهر ما داشته باشد. ایجاد فضای سبز و کاشت درختان، کم کردن آلودگی تنفسی و صوتی، پاکیزه‏گی محیط، معیاری کردن تابلوهای کهنه مغازه‏ها، انتقال اعلانات از در و دیوار به اماکن مشخص و معین، نصب تابلوهای معیاری و متناسب، حذف عکس‏های تبلیغاتی از در و دیوار شهر و تعیین جای مشخص برای آنها و بالاخره از بین بردن هر عملی که باعث شده است چهره شهر نازیبا شود، اقداماتی است که هم از سوی حکومت و هم از سوی مردم به آسانی قابل انجام می باشد.

در آخر باید گفت زندگی فی نفسه در شهر مشکلاتی دارد و نباید گذاشت بیشتر از این زندگی در شهر خسته کننده و رنج آور باشد، پس با به خاطر داشتن این نکته که شهر زیبا احساس خوشی در هر شخص به وجود می آورد، در زیبایی چهره شهر خود تلاش کنیم.