نتیجه یک نظرسنجی نشان می‌دهد که جوانان پاکستانی قوانین شریعت اسلامی و یا حکومت نظامی را به دموکراسی ترجیح می‌دهند.در این نظرسنجی که توسط یک شورای بریتانیایی انجام گرفته است، از ۵۰۰۰ جوان ۱۸ تا ۲۹ ساله سوال شد و بیش از نیمی از آنها گفته اند که دمو کراسی برای کشورشان خوب نبوده است.از آن گذشته ۹۴ در صد از این جوانان گفته اند که پاکستان مسیر نادرستی را در پیش گرفته است که این حاکی از پنجاه درصد افزایش در مقایسه با سال ۲۰۰۷ است. تقریبا یک سوم از کسانی که برای رای دادن در انتخابات عمومی پاکستان نام‌نویسی کرده‌اند، زیر سی سال سن دارند و انتظار می‌رود که رای آن ها تاثیر زیادی برنتیجه انتخابات داشته باشد.وقتی از جوانان پاکستانی سوال شد که کدام نظام حکومتی را ترجیح می دهند، پاسخ آنها حکومت اسلامی و نظامی بیشتر از یک حکومت مبتنی بر دموکراسی بودi.

روی گردانی جوانان پاکستانی از دموکراسی نشانگر فعال سازی مجدد بنیادگرایی است و این مسئله برای امنیت منطقه و جهان خطر ناک می نماید. این خطر بیش از همه افغانستان و هند را تهدید می کند. افغانستان و پاکستان به خاطر شورشیان مسلح در دو طرف خط دیورند روابط پر تنش داشته اند. اما این روابط به خشونت تمام عیار تبدیل نشده است. پاکستان و هند از زمان جدایی پاکستان با هند روابط پر تنش داشته اند و رشد ذهنیت های منفی در باره دموکراسی و استقبال از نظام سیاسی مبتنی بر شریعت و حکومت نظامی در آینده می تواند تهدیدات جدی برای  افغانستان، هند و کشور های منطقه و جهان باشد.

جمله ای مشهوری از ایمانوئل کانت است که می گوید نظام های دموکراتیک با هم نمی جنگند! کانت این سخن را با توجه به بررسی جنگ های گذشته کشور ها عنوان نمودند. یعنی تا زمان کانت، دو کشوری که دارای نظام دموکراتیک بوده اند با هم نجنگیده بود.به همین خاطر کانت نظام سیاسی دموکراتیک را بهتر از دیگر نظام های سیاسی می دانست. البته باید توجه داشت که دموکراسی با فلسفه اخلاق و فهم و درک وی از قانون نیز سازگاری داشت. از طرف دیگر دموکراسی یعنی توسعه سیاسی. توسعه بیشتر به رشد عقلانیت در عرصه های مختلف دلالت می کند. وجود عقلانیت باعث می شود که تنش ها را در داخل و خارج کشور با دیپلماسی و گفتگو حل و فصل شود. به همین خاطر نظام سیاسی دموکراتیک باعث جنگ نمی شود. معنی ضمنی گفته کانت این می باشد که جنگ های صورت گرفته بیشتر میان نظام های سیاسی غیر دموکراتیک بوده است و این نظام ها امکان درگیری خشونت آمیز را افزایش می دهد. به همین خاطر رویگردانی جوانان پاکستان می تواند خطرناک باشد.

آنچه در کنار رشد بنیاد گرایی نگران کننده است تسلط نظریه و رویکرد رئالیسم در سیاست خارجی کشور های جهان سوم می باشد. در نظریه و رویکرد رئالیسم دولت-ملت تنها بازیگران اصلی روابط بین الملل دانسته می شود و تنها ابزار اساسی و مهم دولت-ملت در عرصه بین الملل برای پیش برد سیاست خارجی زور و قدرت نظامی می باشد. به همین خاطر مهمترین مسئله برای رئالیست ها در عرصه بین الملل مسئله نظامی- امنیتی می باشدii. برجسته ترین نظریه پردازان نظریه واقع گرایی هانس جی. مورگنتا است. وی بیان می دارد که هر کشور در عرصه بین الملل مسئول تضمین بقای هویت فیزیکی، سیاسی و فرهنگی خویش در برابر تعرضات دیگر کشور هاست. مورگنتا سیاست خارجی را چیزی جز نمایش قدرت برای کسب اعتبار، توسعه طلبی استعماری و حفظ وضع موجود نمی داند. رئالیست ها تنها ابزاری که برای حفظ بقا و تامین منافع ملی تعریف می کند، قدرت نظامی می باشد.

از آنجایی که رویکرد رئالیستی بر سیاست خارجی کشور های جهان سوم حاکم است درک و فهم نخبگان سیاسی از قدرت، منافع ملی و امنیت نیز رئالیستی می باشد. در نظریه رئالیسم جنبه سخت افزاری قدرت بیشتر برجسته شده است. قدرت نظامی نمود عینی و روشن قدرت سخت افزاری است که کشور های جهان سوم بیشتر بر آن تاکید دارد. برای همین است که میزان سرمایه گذاری کشور های جهان سوم در عرصه نظامی بیش از دیگر عرصه ها می باشد.سرمایه گذاری نظامی از آنجا برای کشور های جهان سوم اهمیت دارد که بقای خود در بهبود وضعیت قدرت نظامی می داند. فهم این ها از امنیت و منافع ملی مبتنی بر قدرت سخت افزاری استiii. به این معنی که منافع ملی باید بر حسب میزان قدرت کشور ها در عرصه نظامی تعریف شود.

آنچه در مسئله امنیت در کشور های جهان سوم مهم و اساسی می نماید این است که امنیت در کشورهای همسایه را به معنی ناامنی در کشور خود تلقی می کند برای همین منظور تلاش می نماید تا امنیت کشور های همسایه را به هم بزند.این سیاست از طرف کشور ضعیف تر اتخاذ نمی شود، بلکه توسط کشور های که نسبتا از همسایه خود قدرت بیشتر دارد چنین تصامیمی اتخاذ می شود. به همین خاطر است که گروه های بنیاد گرا و ستیز های قومی در کشور های جهان سوم بیشتر است چون این گروه ها بیشترین کمک های مالی خود را از کشور های همسایه دریافت می کند.

درک سخت افزاری از قدرت و تعریف منافع ملی و امنیت بر حسب میزان قدرت باعث می شود که کشور های جهان سوم بیشتر سیاست های واگرایانه ای نسبت به هم داشته باشد. سياست واگرايي از آنجا ناشي مي شود كه كشور ها منافع ملي خود مذاكره ناپذير مي داند. اتخاذ چنين سياستي باعث می شود که هر کشور فکر کند که بقایش در خطر است به همین خاطر بیشترین سرمایه گذاری های که در سیاست خارجی خود می کند، برهم زدن امنیت کشور های همسایه می باشد.

وجود نظام سیاسی مبتنی بر دموکراسی می تواند فهم رئالیستی از منافع ملی و روابط خارجی را تعدیل نماید اما اگر دموکراسی جایی خود را به حکومت نظامی و نظام مبتنی بر شریعت بدهد نه تنها فهم رئالیستی تعدیل نمی شود بلکه این گونه فهم ها تایید شده و احتمال تنش و استفاده از سلاح های غیر متعارف را در سطح منطقه و جهان افزایش می دهد.

اگر بنیادگرایی اسلامی، مسیحی و یهودی و ... تهدید برای نظام سرمایه داری، دموکراسی، جهانی شدن و صلح در منطقه و جهان دانسته می شود حکومت های دینی و نظامی بدون شک به تقویت بنیاد گرایی خواهد پرداخت. به این خاطر کشور ها و سازمان های بین المللی باید به تقویت نهاد های دموکراتیک بپردازد و برای تحکیم آن در پاکستان تلاش نماید. تا مبادا فعال سازی مجدد بنیادگرایی باعث تضعیف نهاد های دموکراتیک در پاکستان و باعث تهدید امنیت کشور های منطقه و جهان شود.

جامعه جهانی می تواند از طریق روابط با نخبگان سیاسی پاکستان به تداوم نظام سیاسی دموکراتیک کمک نماید زیرا نخبگان سیاسی نقش اصلی در آوردن و از بین بردن نظام های سیاسی دارد و این نخبگان می تواند ذهنیت جوانان و اقشار مختلف مردم را نسبت به نظام های سیاسی تغییر دهد.

ihttp://www.bbc.co.uk/persian/world/2013/04/130403_pakistani_youth.shtml
iiنظریه های گوناگون در باره جهانی شدن؛ حسین سلیمی، تهران: سمت، چاپ دوم، 1386، ص 63
iiiسید حسین سیف زاده، نظریه پردازی در روابط بین الملل مبانی و قالبهای فکری، چاپ سوم، تهران: سمت، 1381، ص152