رویترز/ برگردان: حسن زاده

مارگارت تاچر نخست وزیر سابق بریتانیا، ملقب به بانوی آهنین یکی از چهره های سیاسی بارز و برجسته قرن بیستم بریتانیا بود، دختر یک خوراکه فروش با تصامیم و راه حل های قاطع که به خاطر سیاست هایش در مقابله با قدرت گرفتن اتحادیه های کارگری و خصوصی سازی بخش بزرگی از صنایع دولتی، مورد احترام عده زیادی از مردم انگلستان است در عین زمان عده ای هم از او متنفرند.

تاچر روز دوشنبه 8 اپریل 2013 در سن 87 سالگی به علت سکته مغزی درگذشت. در طول دوران حیات سیاسی اش، برخی با احترام از او به عنوان کسی که انگلستان را به یک کشور مدرن تبدیل کرد، یاد می کنند و عده ای هم او را متهم می کنند که با سیاست هایش باعث افزایش فاصله طبقاتی ثروتمندان و فقرا شده است.

علی رغم اتفاقات و کشمکش هایی مانند درگیری و برخورد بزرگ پولیس با اتحادیه کارگران معدن، راندن تانک در حالی که روسری سفیدی بر سر داشت و خشونت هایی که در میدان ترافالگار به خاطر بلند بردن میزان مالیات داخلی به وقوع پیوست و در نهایت منجر به شکست او شد، تصویر استوار و محکمی از او در دوران نخست وزیری اش باقی مانده است.

مخالفت با اتحادیه اروپا، موافقت با استرداد مستعمره هانگ کانگ به چین و جنگ با آرجنتاین به منظور بازپس گیری جزایر فالکلند از اتفاقات مهم دوران یازده ساله زمامداری تاچر می باشد.

تاچر روابط دوستانه ای با رونالد ریگان رئیس جمهور سابق ایالات متحده امریکا در دوران جنگ سرد داشت، او از جورج بوش اول در جنگ خلیج فارس 1991 حمایت کرد. وی همچنین اعلام کرد که میخائیل گورباچف رئیس جمهور وقت اتحاد جماهیر شوروی، شخصی است که ممکن است بتوان با او به توافق رسید.

تاچر از یک طرف به منظور پایان دادن به آپارتاید تحریم هایی را علیه آفریقای جنوبی وضع کرد و از طرف دیگر از حامیان اصلی آگوستو پینوشه دیکتاتور سابق چیلی بود.

تاچر به خاطر قاطعیتش معروف است، زمانی که اعضای حزب محافظه کار انگلستان خواستار معتدل شدن سیاست های تاچر شدند در جواب آنها گفت: من اهل انعطاف نیستم.

تاچریسم:

صفاتی چون قاطعیت، استواری و رک بودن، تاچر را از دیگر سیاستمداران اروپایی متمایز می ساخت، او به عنوان تنها زن نخست وزیر در بریتانیا توانست حزب محافظه کار را سه دوره متوالی از سال 1979 تا 1990 در انتخابات این کشور به پیروزی برساند. وی همچنین طولانی ترین دوران حضور در دفتر نخست وزیری بریتانیا را پس از قرن 19 دارد.

تاچر روابط مستحکمی با رونالد ریگان رئیس جمهور وقت ایالات متحده امریکا بر ضد کمونیسم داشت؛ اما در سال 1989 از فروپاشی دیوار برلین چندان خشنود نشد؛ زیرا او از اینکه آلمان متحد بر اروپا حکمفرمایی کند در هراس بود.

جری آدامز رهبر ارتش جمهوری خواه ایرلند در مورد تاچر گفته است: سیاست های وی در ایرلند جنوبی باعث کشته شدن هزاران نفر شد و صدمات جبران ناپذیری را به مردم ایرلند وارد آورد.

سیاست های اصلاحی محافظه کارانه تاچر – یا به عقیده برخی افراطی – شکل و قالب سیاسی و وضع موجود آن زمان انگلستان را عمیقا تغییر دارد، حتا دولت های مربوط به حزب کارگر که بعدا به قدرت رسیدند نیز بعضی از سیاست های وی را پذیرفته و دنبال کردند.

زنی که با نام ساده «مگی» شناخته می شد تغییر قابل ملاحظه ای را در اقتصاد انگلستان به وجود آورد و تعداد زیادی از صنایع دولتی را به بخش خصوصی سپرد.

تاچر در مورد سوسیالیسم می گفت: «مشکل اساسی سوسیالیسم این است که تو در نهایت به پول دیگران محتاج می شوی».

عقاید شخصی، حمایت از بازار آزاد، حمایت از شرکت های خصوصی، کاهش خدمات دولتی و ... باعث ایجاد یک فلسفه سیاسی جدید شد که به تاچریسم معروف است.

اما سیاست های سخت اقتصادی او باعث شد تا بسیاری از صنایع مانند معادن تعطیل شده و میلیون ها نفر بیکار شوند.

سیاست های مبارزه طلبانه، انعطاف ناپذیر و عدم تحمل عقاید مخالف از سوی او باعث دشمنی متحدان اروپایی و در نهایت منجر به سقوط دولت وی گردید.

از طرف دیگر صداقت و درستی تاچر در راس قدرت باعث شد، تا او به یکی از بهترین و شناخته شده ترین شخصیت های سیاسی غرب تبدیل شود. تاچردر دوران نخست وزیری خود روزانه 18 ساعت کار می کرد.

مبارزه با اتحادیه ها:

تاچر بعد از پیروزی در انتخابات 3 می 1979، اصلاحات اقتصادی و اجتماعی اش را برای پایان دادن آنچه که او از آن به عنوان مشکلات صنایع، مالیات های ناکارآمد و کنترول بیش از حد دولت یاد می کرد، آغاز کرد. دورانی که دولت های کارگر بعدی از آن به عنوان زمستان نارضایتی یاد کردند.

مبارزه با تورم و افزایش قیمت ها، ایجاد یک اقتصاد مدرن و محدود کردن اتحادیه های کارگری از سیاست های وی در این دوره بود.

دورانی که اتحادیه های کارگری خواست های شان را به دولت های انگلستان می قبولاندند، با سیاست های تاچر، وارد کردن تغییرات در قانون و شکست اعتصاب کارگران معادن در سال 1985، به پایان رسید.

نفس بریتانیایی ها در سال 1982 زمانی که تاچر نیروهای دریایی را به جزایر فالکند به خاطر بازپس گیری آنها از آرجنتاین اعزام کرد در سینه حبس شده بود. بعد از گذشت 74 روز با اینکه چند کشتی جنگی نابود شد، بریتانیا در نهایت این جزایر را که در جنوب اقیانوس اطلس واقع است بازپس گرفت. در این جنگ 649 سرباز آرجنتاینی و 255 سرباز بریتانیایی کشته شدند.

در نظرخواهی که در سال 1981 در انگلستان انجام شد مارگارت تاچر از نظر مردم به عنوان بدترین نخست وزیر تاریخ این کشور معرفی شد؛ اما بعد از جنگ فالکلند او دوباره محبوبیت خود را به دست آورد و در سال 1987 برای سومین بار در انتخابات بریتانیا پیروز شد.

خصوصی سازی:

تاچر آغازگر دوران سرمایه داری عمومی بود، 68 درصد مردم بریتانیا در این دوران صاحب خانه های شخصی شدند، همچنین از هر پنج نفر، یک نفر صاحب سهام در صنایع انگلستان گردید.

او آغازگر خصوصی سازی گسترده و نفی انحصار دولت در زمینه های گاز، نفت، فولاد، مخابرات، آب، برق و خطوط هوایی انگلستان بود، علی رغم اینکه سیاست تاچریسم در بسیاری از زمینه ها نتیجه خوبی داده بود، ولی تعداد بیکاران در سال 1980 دوبرابر شد و به بیشتر از 3 میلیون نفر رسید.

مخالفان می گویند تاچر با اعمال سیاست هایش، انگلستان را به دو قسمت ثروتمندتر شمالی و فقیرتر جنوبی تقسیم کرد.

در عرصه بین المللی، مارگارت تاچر روابط بسیار نزدیکی با رونالد ریگان رئیس جمهور وقت ایالات متحده امریکا داشت. ریگان تاچر را بهترین مرد انگلستان خطاب می کرد.

برای اولین بار یک روزنامه شوروی وقت به نام ستاره سرخ به تاچر لقب بانوی آهنین داد. زمانی که گورباچف در سال 1985 در شوروی به قدرت رسید، تاچر روابط محکمی را با او برقرار کرد.

بعد از مداخله نظامی عراق در کویت در اگست 1990، تاچر به جورج بوش در مورد عواقب عدم برخورد قاطع با صدام حسین هشدار داد.

روابط تاچر با همسایه های اروپایی انگلستان به خاطر بی میلی نسبت به پذیرفتن طرح اتحادیه واحد اروپایی چندان خوب نبود.

مارگارت تاچر با نشان دادن شخصیت محکم و استوار از خود به یکی از سیاستمداران مطرح قرن 20 اروپا مبدل گشت. فرانسیسکو میتراند رئیس جمهور سابق فرانسه در مورد وی گفته است: «چشم های او مانند کالیگولا امپراطور بی رحم و خشن رومانیایی است اما لبهای او مانند مریلین مونرو، بازیگر و خواننده زیبا و معروف امریکایی.»

در سال 1984 ارتش جمهوری خواه ایرلند با بمبگذاری در هوتل محل برگزاری کنفرانس سالانه حزب محافظه کار نزدیک بود تمامی کابینه تاچر را از بین ببرد. تاچر در این حادثه آسیبی ندید اما پنج نفر کشته و تعداد دیگری از جمله چند همکار نزدیک وی به شدت زخمی شدند.

صبح روز بعد از آن حادثه تاچر در مصاحبه با خبرنگاران ضمن محکوم کردن این حادثه گفت این روزی است که نمی خواستم ببینم.

چند ساعت بعد از انجام این حمله، طبق برنامه از قبل تعیین شده مراسم اختتامیه کنفرانس سالانه حزب محافظه کار برگزار شد، تاچر در این مراسم اعلام کرد بصورت جدی و قاطع با تروریسم مبارزه خواهد کرد.

در سال 1984 مارگارت تاچر و ژائو ژیانگ نخست وزیر چین توافقنامه ای را امضا کردند و بر اساس آن مستعمره هانگ کانگ بعد از 156 سال به چین برگردانده داده شد.

بعد از یازده سال زمامداری، تاچر برای بدست آوردن ریاست حزب محافظه کار با مایکل هیسلتاین وزیر دفاع سابق کابینه اش به مبارزه پرداخت، بسیاری بر این عقیده هستند وضع مالیات جدیدی به نام «پل تکس» - مالیاتی که هر شخص برای شرکت در انتخابات باید می پرداخت- باعث ایجاد اغتشاشات و شورش هایی در انگلستان شد و در نهایت منجر به سقوط دولت تاچر گردید.

او در جریان انتخابات رهبری حزب محافظه کار گفته بود: می جنگم، می جنگم تا پیروز شوم اما روز بعد استعفا داد.

تاچر که مطمئن بود هیسلتاین نمی تواند در انتخابات پیروز شود، از جان میجر حمایت کرد. میجر تا سال 1997 نخست وزیر بریتانیا بود.

تاچر در آخرین سخنرانی خود در ساختمان نخست وزیری بریتانیا در حالی که اشک در چشمانش حلقه زده بود گفت: ما خیابان داونینگ را بعد از یازده سال موفق برای آخرین بار ترک می کنیم، بسیار خوشحال هستم اینجا را در حالی ترک می کنم که وضعیت انگلستان حالا بسیار بسیار بهتر از زمانی است که به اینجا آمدیم.

تاچر دوبار در سالهای 2001 و 2002 دچار سکته مغزی شد، بعد از آن وی کمتر در مجامع عمومی ظاهر شد و همچنین برنامه سخنرانی های خود را لغو کرد.

در سال 2011 فیلمی به نام بانوی آهنین ساخته شد و مریل استریپ بازیگر امریکایی، نقش تاچر را در این فیلم بازی کرد و برنده جایزه اسکار نیز شد. مریل استریپ در این فیلم نقش بیوه زنی سردرگم را بازی کرده است، بانوی آهنینی که با خاطره هایش، بسیار تنهاست.