صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

امضای موافقتنامه امنیتی گامی به سمت امنیت و ثبات

-

امضای موافقتنامه امنیتی  گامی به سمت امنیت و ثبات

همزمان با معرفی نماینده جدید آمریکا برای افغانستان و پاکستان رئیس جمهورکرزی اعلام کرده است موافقتنامه امنیتی میان افغانستان و آمریکا که چارچوب های همکاریهای بلند مدت دوکشور را معین می کند به امضا خواهد رسید. اما او از جانب آمریکایی خواسته است که شرائط افغانستان را پذیرفته و منافع این کشور را بیش از گذشته در نظر بگیرد. اکنون پرسش اساسی و مهم این است که با امضای این موافقتنامه امنیتی آیا افغانستان به سمت امنیت وثبات بیشتر گام برخواهد داشت یا اینکه تداوم حضور نظامی آمریکا در افغانستان به تشدید خشونت ها در افغانستان کمک خواهد کرد.

در پاسخ به پرسش فوق معمولا دو دیدگاه متفاوت میان تحلیل گران وجود دارد عده ی بر این باورند که تداوم حضور آمریکا در افغانستان حساسیت های منطقه ی را بیشتر خواهد کرد و مخالفان حضور غرب در افغانستان به پیمانه بیشتر مخالفان مسلح را تجهیز و تهییج خواهد کرد تا عرصه را بر سربازان خارجی در افغانستان تنگ تر نماید و در نهایت آنان را وادار به خروج از افغانستان نماید. استدلال اصلی این عده مبتنی بر وجود جنگ پنهان قدرت در سطح بین المللی بویژه در خاور میانه و آسیا میان قدرتهای برتر جهان است. از نظر این عده این دولت افغانستان یا مخالفان مسلح نیستند که بازی گردانان اصلی باشند بلکه آنان فقط مهره های اند که بازی گردانان اصلی در عرصه بین الملل از آنها در راستای منافع استراتیژیک و بلند مدت خویش بهره می برند. این ادعای است که البته هم مخالفان مسلح و هم دولت مردان افغانستان نیز همدیگر را به آن متهم می کنند.

اما دیدگاه دوم این است که تروریزم و افراط گرایی تهدید جدی و مشترک برای ثبات جهان و بخصوص امنیت کشورهای منطقه است. بر اساس این دیدگاه گروه های افراطی و  تند رو خارج از کنترل دولت ها و سازمانهای امنیتی و اطلاعاتی قدرتهای خورد و بزرگ در منطقه و فرامنطقه عمل می کنند و کشتار وسیع مردم و سربازان در افغانستان و پاکستان و کشورهای دیگر اعم از خارجی و داخلی گواه بر این مدعا است. از نظر این عده اگر آمریکا و سایر قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای کنترلی بر اوضاع می داشتند و می توانستند سرشاخه های جبهه های ترور و خشونت را در اختیار داشته باشند هر گز حاضر نمی شدند هزینه های سر سام آور جنگ در افغانستان ر امتحمل شوند و هزاران کشته و مجروح جنگی را بر شهروندان کشورهای خود تحمیل نمایند. از نظر این عده مخالفت های جدی دولت مردان افغانستان بویژه کشمکشهای رئیس جمهور کرزی با مقامات غربی روی بسیار از مسائل مهم نشان از آن دارد که دولت افغانستان مستقل عمل می کند.

روشن است که بر اساس دیدگاه اول تداوم حضور غرب در افغانستان می تواند به تشدید خشونت ها در افغانستان و منطقه کمک نموده و آینده امنیت و ثبات در افغانستان با چالشهای بیشتر مواجه گردد. اما عملکرد قدرتهای مهم منطقه و جهان در یک دهه گذشته نشان میدهد که این قدرتها سعی دارند با غرب در مبارزه مشترک با تروریزم و افراط گرایی همراهی کنند تا مقابله و برخورد. در شرائط کنونی نیز بسیار روشن است که تمامی کشورهای همسایه افغانستان و سایر کشور های منطقه از وجود گروه های تروریستی در افغانستان واحتمال قدرت گرفتن دوباره آنان در هراس اند. درواقع هراس افکنان همه قدرت های کوچک و بزرگ منطقه را به وحشت انداخته اند سه قدرت مهم منطقه به شمول روسیه، چین، هند و همینطور همسایگان افغانستان همواره نگران آند که مبادا افراط گرایان دوباره در افغانستان قدرت بگیرند و این پدیده از افغانستان به مرز های این کشور ها نیز نفوذ کنند.

تنها دلیل همراهی تمام عیار این قدرت ها و همسایگان افغانستان با غرب در سالهای واپسین همین مسئله بوده و اکنون نیز هست. جمهوری خلق چین همواره نگران آن بوده که مبادا افکار و اندیشه های افراط گرایان مسلمان، ساکنان ولایات هم مرز این کشور با افغانستان، پاکستان و تاجیکستان و مسلمانان اویغور در این کشور را تحت تاثیر قرار داده و آنانر نیز علیه حاکمیت مرکزی این کشور بشوراند در نتیجه امنیت و ثبات این کشور بزرگ نیز با چالش مواجه شود. در سالهای اخیر همکاری های چین در دو محور با افغانستان نیز بسیار قوی و تاثیر گذار بوده است چین هم در امر مبارزه با تروریزم و افراط گرایی سعی کرده است دولت افغانستان را همراهی کند و هم در امر مبارزه با مواد مخدر بیشترین کمک و همکاری را با دولت افغانستان داشته است.

 به نظر می رسد در شرائط کنونی نیز وضعیت چندان تغییر نکرده و مواد مخدر و افراط گرایی همچنان یک تهدید بالقوه نیرومند علیه ثبات و امنیت منطقه به شمار میرود. از این رو به نظر می رسد تغییر در پالیسی خارجی چین نسبت به افغانستان بعد از 2014 و خروج قوای خارجی از افغانستان بوجود نخواهد آمد و افغانستان باید تلاش کند از تداوم همکاری های این کشور در این دو بخش و سرمایه گذاری شرکت های این کشور در بخش های استخراج معادن و تولید و صنعت در افغانستان بیشترین بهره را ببرد.

همسایگان شمالی افغانستان به شمول سه کشور تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان نیز در این سالها سعی کرده اند در شکست کامل تروریزم در منطقه با افغانستان و جامعه جهانی کمک کنند. به همین دلیل این کشور ها از نظام جدید در افغانستان پسا طالبان نیز حمایت نموده و همکاری های جدی را نیز با افغانستان داشته اند. دوکشور ازبکستان و ترکمنستان در مقاطعی سعی کرده اند برای ختم کامل جنگ در افغانستان اقدام نمایند زیرا امنیت افغانستان امنیت منطقه است. در این سالها بدلیل نا امن بودن مسیر ترانزیتی پاکستان برای نیروهای ناتو همسایگان شمالی افغانستان و همینطور روسیه از گزینه های مناسب دیگر برای ترانزیت اکمالات ناتو بوده است که این کشورهای همکاری و همراهی جدی با دولت افغانستان و ناتو داشته اند.

به هر ترتیب همکاری این کشور ها با نیرو های ناتو در افغانستان می تواند بدلیل همان ترس و وحشت از بازگشت افراط گرایی و خشونت در افغانستان نیز باشد. بدیهی است که روسیه نیز از گسترش و نفوذ افراط گرایی در خاک این کشور ها و همسایگی خودش به شدت نگران است و به همین دلیل تداوم همکاری این کشور با نیروهای ناتو در افغانستان کاملا طبیعی به نظر می رسد. روسیه از رشد افراط گرایی و تروریزم در منطقه به شدت نگران است و دلیل اصلی همراهی این کشور با پیمان ناتو در افغانستان را نیز همین مسئله تشکیل می دهد که این تهدید مشترک هنوز هم در افغانستان و منطقه به قوت خود باقی است.

در پایان با توجه به آنچه گفت آمد می توان نتیجه گیری کرد که تداوم همکاری های امنیتی آمریکا و سایر هم پیمانان افغانستان در جهت محو خشونت و افراطی گری در منطقه می تواند به نفع کشورهای منطقه باشد از این رو بعید به نظر می رسد این همکاری ها به تشدید خشونت ها در منطقه بیانجامد بلکه می تواند در بلند مدت امنیت و ثبات بهتری را برای کشورهای منطقه رقم بزند. البته این منوط به نحوه مدیریت و برنامه ریزی های دولت مردان افغانستان و مردم این کشور نیز هست. به این معنا که دولت مردان افغانستان بتوانند از این فرصت ها به بهترین صورت در راستای منافع مردم افغانستان استفاده کنند و اجازه ندهند حساسیت ها و  تنش های منطقه ای بیشتر شود. بنا براین یک بخش اعظم از تحولات آینده به نحوه تصمیم سازیها و نقش آفرینی های دولت افغانستان مربوط می شود که باید منتظر ماند و دید در سالهای آینده دولت مردان افغانستان چگونه عمل خواهند کرد.

دیدگاه شما