چندی است که موضوعات مانند گشایش دفتر طالبان درقطر، گفتگو های صلح، روابط خارجی افغانستان با آمریکا و پاکستان، حملات نظامی و انتحاری گروه های مخالف مسلح دولت موضوع انتخابات را به حاشیه رانده است. رسانه های تصویری، صوتی و چاپی هر کدام یکی از موضوعات مذکور را خبر اول خود قرار می دهد. اما باید توجه داشت که همه رفتار ها و کنش های گروه مخالف مسلح دولت و برخی کشور ها به منظور نزدیک شدن سال 2014 و انتخابات ریاست جمهوری و شورای ولایتی رزم آزمایی می کند. بنابراین انتخابات از مهمترین موضوعات برای کشور های همسایه، گروه های مخالف مسلح دولت، مردم افغانستان و دولت می باشد. به همین خاطر پرداختن به موضوع انتخابات، بررسی پروسه آن و چگونگی فعالیت کمیسیون مستقل انتخابات به منظور برگزاری آن دارای اهمیت می باشد. در این نوشتار تلاش می شود به مهمترین مسائل که مانع جدی بر سر برگزاری انتخابات پیش رو است اشاره شود.

چندین وقت است که کارت های رأی دهی توزیع می شود اما گزارش ها حاکی از آن است که تعداد از زورمندان در ولایات مختلف کارت های رأی دهی زیادی را دریافت نموده است. این عمل بدون شک اخلال در سیستم انتخابات است. شفافیت و عادلانه بودن انتخابات زیر سوال می رود. از همه مهمتر رقابت به عنوان یک عنصر اساسی معنی و مفهوم خود را از دست می دهد. انتخابات بدون رقابت سیاسی مانند انتخابات در نظام های استبدادی و توتالیتر است که ویژگی دموکراتیک بودن خود را از دست می دهد. در کنار این مسئله برابری که عنصر اصلی دموکراسی می باشد و این عنصر بیش از همه خود را در فرایند رأی دهی نمایان می سازد ماهیت خود را از دست می دهد. در انتخابات همه با داشتن یک رأی برابر محسوب می گردد اما در صورتی که برخی افراد کارت رأی دهی بیش از صد تا به خود اختصاص دهد و با صد کارت رأی دهد دیگر برابری معنی و مفهوم ندارد. انتخابات بدون شک نه ارزش دموکراتیک خواهد داشت و نه قدرت سیاسی را به صورت قانونی از گروهی به گروه دیگر و یا از فردی به فرد دیگر منتقل خواهد کرد. بنابراین دولت و به خصوص کمیسیون مستقل انتخابات باید راهکار های به منظور جلوگیری از این عمل در پیش بگیرد.

مسئله دیگر که مانع جدی برای برگزاری انتخابات وجود دارد نبود امنیت در ولایات مختلف کشور می باشد. در پروسه توضیح کارت رأی دهی مخالفان مسلح دولت با تهدید و یا مستقر بودن و حاکم بودن بر منطقه باعث شده است که کارت رأی دهی در مناطق زیادی از کشور توضیح نگردد. توضیح نشدن کارت رأی دهی باعث می شود که میزان مشارکت سیاسی مردم کاهش یافته و به طبع آن میزان مشروعیت حکومت بعدی کم گردد. این مسئله هم بحران مشارکت سیاسی را در پی خواهد داشت و هم باعث خواهد شد که بحران مشروعیت به وجود آید. برطرف کردن دو بحران مذکور هزینه سنگین بر حکومت و جامعه جهانی خواهد گذاشت. بنابراین از همین حالا دولت و جامعه جهانی باید در تامین امنیت به خاطر مشارکت سیاسی، مشروعیت حکومت بعدی و به خاطر حفظ و تداوم ثبات سیاسی نسبی تلاش نماید.

به منظور تامین امنیت؛ دولت و جامعه جهانی به خاطر اهمیت انتخابات باید بازی های دوپهلوی مخالفان مسلح دولت از جمله طالبان را جدی بگیرد و واکنش جدی در برابر آن نشان دهد. یعنی با بازی دو پهلوی طالبان، دولت نباید مانند آن ها به بازی دو پهلو و دوگانه دست بزند. زیرا طالبان از رفتار های و کنش های دوگانه بیشترین سود را خواهد برد. دولت نه تنها نمی تواند با بازی های دوگانه خود طالبان را بر سر میز مذاکره بکشاند بلکه دستاورد های یک دهه را به صورت تدریجی از دست خواهد داد.

مانع جدی دیگر از طرف دولت مطرح شده است. "اجماع ملی" که از سوی تیم حاکم مطرح شده است خطر بالقوه برای انتخابات دموکراتیک در کشور است. چندین بار با برگزاری "لوی جرگه عنعنوی" خواست های عده ای بر مردم تحمیل شده است. این بار این احتمال وجود دارد که دولت با برگزاری یک "لوی جرگه عنعنوی" مسئله اجماع ملی را مطرح نماید که این مسئله خطری جدی برای انتخابات می باشد. جامعه مدنی، جامعه جهانی و نهاد های نظارتی باید این مسئله را در نظر داشته باشد. این مسئله از آنجا مایه ای نگرانی است که اجماع ملی معمولا به خاطر وجود آمدن ارزش های مشترک مطرح می گردد و ارزش های مشترک برای تحکیم دموکراسی و توسعه یافتگی ضروری می نماید بنابراین جامعه جهانی، نهاد های نظارتی و جامعه مدنی نباید این فرصت را  بدهد تا قواعد بازی را از بین ببرد و فرد مورد علاقه خود را بر سر قدرت بنشاند.

این خطر به میزان زیادی جدی می باشد زیرا نهاد های نظارتی تحت کنترل دولت می باشد. افراد که نقش کلیدی در نهاد های نظارتی مانند کمیسیون مستقل شکایات انتخابات دارد انتخاب می شوند و این مسئله باعث می شود که آن افراد به نفع تیم خاصی عمل نماید. مخالفان دولت در قالب اپوزیسیون به آن توانایی نرسیده است که در برابر دولت قرار گرفته و قواعد بازی را زیر پا نگذارد. در کنار این مسئله، فساد گسترده در مجلس شورای ملی نقش نظارتی آن را کاهش می دهد. یعنی اعضای شورای ملی با معامله و گرفتن پول ممکن است به نفع آن ها کنار برود و نقش نظارتی خود را اعمال ننماید. با دلایل مسئله تا اندازه ای جدی می نماید.

سازمان یافتگی گروه مخالف مسلح دولت یکی دیگر از موانع جدی بر سر راه برگزاری انتخابات است. گشایش دفتر طالبان در قطر بدون شک باعث سازمان یافتگی این گروه می گردد. این گروه از طریق این دفتر می تواند با کشور های مختلف ارتباط برقرار نموده و کمک های از کشور های دیگر دریافت نماید. دریافت کمک ها بدون شک باعث تشدید حملات این گروه خواهد شد. با گشایش دفتر طالبان در قطر این گروه اعلان نموده بود که فعالیت سیاسی خود را از طریق این دفتر دنبال خواهد کرد و در کنار آن حملات نظامی خود را نیز دنبال خواهد کرد.

بنابراین خطرات زیادی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و شورای ولایتی را تهدید می کند. کمیسیون مستقل انتخابات اگر این تهدیدات و خطرات را جدی نگیرد احتمال برگزار نشدن انتخابات وجود دارد و یا انتخابات به شکل غیر دموکراتیک آن برگزار خواهد شد. در نبود امنیت مردن نیز نمی توانند نقش نظارتی خود را بازی نماید. روشنفکران و نخبگان سیاسی باید بیشترین تلاش را نماید تا تهدیدات از سوی نیرو های اجتماعی و سیاسی موجود و دولت باعث برگزار نشدن انتخابات نگردد.