صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۷ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

سال خونین و طرح جدید مصالحه

-

سال خونین و طرح جدید مصالحه

وزارت دفاع افغانستان اعلام کرده است که امسال، سال خونین و سختی برای نیروهای امنیتی افغانستان بوده است. مقامات این وزارت گفته‌اند که تلفات نیروهای امنیتی افغانستان نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. آنها گفته‌اند که عوامل اصلی افزایش "کشت وخون" در سال جاری این است که مخالفان مسلح دولت می‌خواهند پس از انتقال مسئولیت‌های امنیتی از نیروهای بین‌المللی به افغانها و پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری فشارها برحکومت افغانستان را افزایش دهند. وزارت دفاع برای کاهش تلفات نظامی طرحی مبنی بر تقویت سخت افزاری نیرو های امنیتی را روی دست گرفته است. این وزارت بر اساس فرمان رئیس جمهور کرزی ترمیم سلاح های سنگین که از زمان شوروی باقی مانده است را روی دست گرفته است. اگر چه یکی از دلایل افزایش تلفات نیرو های نظامی افغانستان کمبود و یا فقدان اسلحه های سنگین می باشد اما دلیل دیگر آن به دست گرفتن تامین امنیت بخش های از افغانستان از دست نیرو های ناتو می باشد. نیرو های امنیتی هفتاد و پنج در صد تامین امنیت بخش های مختلف افغانستان را بر عهده گرفته اند. بنابراین یکی از دلایل افزایش تلفات  نظامیان جنگیدن در خط مقدم می باشد.

افزایش تلفات نظامیان ربط و نسبت با سازماندهی و نیرو های مخالف مسلح دولت نیز دارد. با خروج نیرو های بین المللی و نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری، گروه های مخالف مسلح دولت دست به سازماندهی مجدد زده است. همین مسئله باعث افزایش تلفات نظامیان در سال جاری شده است. تلفات نظامیان مسئله جدی و قابل تأمل است. دولت در بیش از دو سال گذشته بیشترین تلاش را نموده است که تا با گروه های مخالف مسلح مصالحه و گفتگو نماید. حال آنکه همین گروه ها باعث افزایش تلفات نظامیان و به طبع آن افزایش خشونت در سطح افغانستان شده است. این مسئله بیانگر آن است که تلاش های دولت در چارچوب شورای عالی صلح هیچ گونه دستاورد ملموس و عینی برای افغانستان نداشته است. تلاش های شورای عالی صلح نه منجر به مصالحه شده است و نه میزان خشونت را کاهش داده است بلکه با رها کردن سران طالبان از زندان های افغانستان و پاکستان می توان گفت که جبهه طالبان تقویت نیز شده است. نداشتن دستاورد در راستای صلح باعث شده است که خیلی از گروه های سیاسی خواهان منحل شدن شورای عالی صلح شود.

در وضعیتی که تلاش های شورای عالی صلح به نتیجه نرسیده است و تلفات نظامیان افزایش یافته است مجلس نمایندگان افغانستان طرحی برای مصالحه با گروه های مخالف مسلح دولت ارائه نموده است. این طرح با نقد و انتقاد از برنامه ها و تلاش های شورای عالی صلح ارائه شده است. برخی از اعضای مجلس نمایندگان گفته اند که روند مصالحه مبهم و نامشخص بوده است و این مسئله باعث سردرگمی روند صلح در افغانستان شده است. به این طرح "طرح صلح ملی" گفته اند. بر مبنای این طرح باید نشستی برگذار شود که گروه های زیر در آن شرکت نماید. نمایندگان مردم در شورای ملی، نمایندگان حکومت، نماینده احزاب سیاسی و ائتلاف‌های سیاسی، نماینده نهادهای مدنی، نمایندگان نخبگان سیاسی و فکری جامعه، نمایندگان مخالفان نظامی حکومت افغانستان، نماینده دولت پاکستان به عنوان بخشی از جانب مذاکره، نماینده‌های دولت‌های ایران، هند، روسیه، چین، عربستان و امارات متحده عربی، نمایندگان آمریکا و انگلیس، نمایندگان ناتو و جامعه جهانی، نماینده سازمان ملل متحد و نماینده سازمان کنفرانس اسلامی.

در این طرح اگر چه گفته شده است که نمایندگان مخالفان مسلح دولت، کشور های مختلف و گروه های اپوزیسیون و دولت می تواند شرکت کند اما؛ مسئله این است که گروه های طالبان به عنوان مهم ترین گروه مخالف مسلح دولت حاضر به گفتگو و مصالحه با دولت خواهد شد. آیا مجلس نمایندگان حاضر است خواست ها و تقاضا های گروه های مخالف مسلح دولت را بپذیرد. آیا مجلس نمایندگان حاضر است به منظور دستیابی به صلح از ارزش های نهفته در قانون اساسی بگذرد.

گروه طالبان بارها اعلان نموده است که با دولت افغانستان مذاکره نمی کند.‏ دلیل مذاکره نکردن خود را ابزار بودن و دست نشانده خواندن دولت افغانستان دانسته است. از آنجا که مجلس نمایندگان جزئی از ساختار کلان به نام دولت افغانستان است بنابراین طالبان حاضر به مذاکره نخواهد شد. بنابراین طرح مجلس نمایندگان مانند برنامه ها و تلاش های شورای عالی صلح دستاوردی نخواهد داشت. طالبان به نوعی تمایل دارند که با آمریکا گفتگو مذاکره نماید.‏ گشایش دفتر طالبان در قطر بیانگر همین مسئله بود که طالبان بیشتر خواهان مذاکره با آمریکا بود.

اما در طرح مجلس نمایندگان روزنه ای وجود دارد که احتمال دارد به گفتگو منجر شود. همان طور که ذکر کردیم در طرح آمده است که نمایندگان از پاکستان و برخی دیگر کشور ها باید سهیم باشد. اگر طالبان را گروهی بدانیم که بیشتر از طرف کشور های بیرونی حمایت می شود در نتیجه سهیم بودن کشور های همسایه در گفتگو ها می تواند منجر به مصالحه گردد. اما این بستگی به این دارد که اعضای مجلس نمایندگان تا چه اندازه قادر به جلب اعتماد کشور های همسایه می گردد. کشور های همسایه آیا منافع خود را در آوردن صلح در افغانستان می داند. آیا مجلس نمایندگان می تواند سیاست خارجی افغانستان با سیاست خارجی کشور های همسایه همسو نماید تا باعث انگیزش آن ها در گفتگو گردد. به نظر می رسد که طرح صلح ملی مجلس نمایندگان با چالش ها و موانع متعدد مواجه است.

به نظر می رسد که گفتگو های مستقیم با طرحی که از سوی نهاد های مختلف دولت افغانستان ارائه می شود نتیجه نخواهد داد زیرا طالبان حاضر به گفتگو مستقیم با دولت افغانستان نیست. در ادبیات منازعه و صلح راههای مختلف برای دست یابی به صلح و حل منازعه ارائه شده است. یکی از آن راه ها میانجیگری است. میانجیگری به این معنی است که فرد، گروه و یا کشور ثالث میان طرف های درگیر وارد شده و زمینه گفتگو را فراهم می کند. از آنجا که گروه های مخالف مسلح دولت هر کدام وابسته به کمک کشور های مختلف دیگر می باشد بنابراین میانجی کشور دیگر می تواند منجر به صلح گردد. اگر چه دولت افغانستان از میانجیگری استفاده نموده است اما آن میانجیگری میان دولت و گروه های مخالف مسلح دولت نبوده است. نشست افغانستان-ترکیه-پاکستان نمونه ای از میانجیگری است. اگر ترکیه و یا کدام کشوری دیگری میان دولت و گروه طالبان میانجیگری نماید احتمال دستیابی به صلح بیشتر است. از میان کشور های مختلف پاکستان شاید بهترین گزینه برای میانجیگری باشد. این در صورت ممکن می گردد که دولت افغانستان روابط خود را در یک سطح نسبتا نیک با پاکستان حفظ نماید. تضاد های که میان دولت افغانستان و پاکستان وجود دارد حل گردد.

در نهایت می توان چنین سوالی را مطرح کرد که آیا با گروه مخالف مسلح که باعث کشتار نظامیان و غیر نظامیان می گردد و در مدت بیش از دو سال حاضر به مذاکره و گفتگو نشده است آیا مذاکره درست است. آیا دولت و مجلس نمایندگان می تواند خود را نمایندگان قربانیان دانسته و با قاتلان مذاکره نماید. آیا شورای عالی صلح و مجلس نمایندگان به لحاظ اخلاقی این اجازه را دارد که گروه های مخالف مسلح دولت را عفو نماید.  

دیدگاه شما