اگر به صورت تاریخی روابط خارجی افغانستان و ایالات متحده آمریکا مورد بررسی قرار دهیم ایالات متحده آمریکا اولین بار در دوره ظاهر شاه با صدر اعظمی هاشم خان دفتر نمایندگی خود را در کابل باز کرد. اگر چه دفتر ایالات متحده آمریکا در افغانستان باز شد اما ایالات متحده آمریکا و دولت افغانستان هیچ وقت روابط گسترده برقرار ننمود. یعنی هم ایالات متحده آمریکا و هم دولت افغانستان خواهان روابط گسترده نبود. ایالات متحده آمریکا نگاه استراتژیک نسبت به افغانستان نداشت. این کشور پاکستان و ایران را بیشتر قلمرو استراتژیک خود می دانست. در طرف دیگر دولت کابل بیشتر با شوروی نزدیک بود و کمک های را نیز از شوروی دریافت می نمود. تنها در زمان داوود خان یک نوع چرخش در روابط خارجی افغانستان صورت گرفت. در زمان داوود خان روابط افغانستان و شوروی سرد شد. داوود خان ازچپ به راست لغزید. یعنی تلاش نمود به ایالات متحده آمریکا نزدیک شود. از آنجا که ایالات متحده آمریکا نگاه استراتژیک نسبت به افغانستان نداشت، توجهی به سردی روابط افغانستان و شوروی و حمایت افغانستان ننمود.

با اشغال افغانستان توسط نیرو های شوروی، افغانستان مورد توجه ایالات متحده آمریکا قرار گرفت. افغانستان به این خاطر مورد توجه ایالات متحده آمریکا قرار گرفت که آمریکا در صدد انتقام گیری از شوروی از شکست جنگ ویتنام بود. ایالات متحده آمریکا گروه های جهادی را به صورت غیر مستقیم از طریق پاکستان و برخی کشور های عربی مورد حمایت مالی و تسلیحاتی قرار می داد. با ظهور طالبان و جا گرفتن گروه های تروریستی در افغانستان و حمله آن ها بر برج های دوقلو، ایالات متحده آمریکا به صورت مستقیم بر افغانستان به منظور از بین بردن تروریسم حمله نمود. از سال 2001 میلادی به بعد، ایالات متحده آمریکا از بزرگترین حامی دولت افغانستان محسوب شده و و دارای روابط گسترده سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بوده است. اگر چه در مدت بیش از ده سال افغانستان روابط گسترده با ایالات متحده آمریکا داشته است اما در بسی موارد فراز و نشیب های نیز داشته است.

در سال های اخیر حمله نظامیان افغانستان بر نظامیان ایالات متحده آمریکا، گفتگو های صلح و امضا پیمان امنیتی باعث تنش در روابط کابل- واشنگتن شده است. در سال های اخیر چندین مورد حمله نظامیان افغانستان بر نیرو های خارجی اتفاق افتاد. این مسئله باعث شد که ایالات متحده آمریکا بر دولت کابل فشار آورده تا پروسه جذب نیرو در نیرو های امنیتی افغانستان را مورد بازبینی قرار دهد. به دنبال آن خبر وجود لباس های نظامی نیرو های افغانستان در بازار های سیاه مسئله را جدی تر کرد. این مسئله باعث شد که آموزش نیرو های افغانستان از سوی نیرو های برخی از کشور ها و ایالات متحده آمریکا به حالت تعلیق در آید.

موضوع دیگر گشایش دفتر طالبان در قطر بود. با باز شدن دفتر طالبان در قطر چهارمین دور مذاکره میان افغانستان و آمریکا بر سر پیمان امنیتی از سوی دولت افغانستان به حالت تعلیق در آمد. رئیس جمهور کرزی در واکنش به آن بیان داشت که ایالات متحده آمریکا با گشایش دفتر طالبان در قطر می خواهد بخش از خاک افغانستان را به طالبان واگذار نماید و نظام ملوک الطوایفی ایجاد نماید. در ارتباط به همین موضوع، چند روز پیش کریم خرم رئیس دفتر رئیس جمهور کرزی، در یک مصاحبه اختصاصی با تلویزیون یک گفته بود که گشایش دفتر طالبان در قطر یک توطئه برای تجزیه افغانستان بود. در واکنش به سخنان کریم خرم جیمز کانینگهام، سفیر آمریکا در افغانستان اظهارات کریم خرم را 'مزخرف' و 'بی اساس' خواند. این کنش ها و واکنش ها بیانگر سردی روابط میان افغانستان و ایالات متحده آمریکا است.

تا این جا به صورت مختصر معلوم می گردد که روابط افغانستان و ایالات متحده آمریکا فرازو نشیب های زیادی را تجربه نموده است. اما سوال این است که سر انجام این روابط چیست؟ آیا ایالات متحده آمریکا به عنوان بزرگترین حامی دولت افغانستان، بعد از سال 2014 در افغانستان خواهد ماند. آیا دولت کابل شرایط حضور نیرو های آمریکایی را در افغانستان خواهد پذیرفت. این موضوع مهمترین سوژه در رسانه ها، میان نخبگان سیاسی و فکری و توده مردم می باشد. بنابراین دارای اهمیت اساسی می باشد.

ایالات متحده آمریکا خواهان مصونیت قضایی برای نظامیان خود است. همین مسئله امضا پیمان امنیتی را به دارازا کشانده است. دولت افغانستان دادن مصونیت را به لوی جرگه واگذار نموده است. قرار است به خاطر همین مسئله لویه جرگه در کابل برگذار شود. برگذاری لوی جرگه یک نمایش نمادین است. فهم و برداشت نخبگان سیاسی حاکم تعیین کننده است. بخش از مشکل به فهم و برداشت های نخبگان سیاسی حاکم بر می گردد. نخبگان سیاسی افغانستان فکر می کند که ایالات متحده امریکا در هر شرایط در افغانستان می ماند. این ها بیان می دارد که ایالات متحده آمریکا طرح حضور بلند مدت در افغانستان دارد و در هیچ شرایطی حاضر نیست آن طرح خود را کنار بگذارد. همین برداشت نخبگان سیاسی افغانستان باعث شده است که تاکید بر منافع افغانستان صورت بگیرد و منافع طرف دیگر را لحاظ ننماید. نگاهی این چنینی باعث می شود که مذاکره معنی و مفهوم خود را از دست بدهد. تا هنوز کابل- واشنگتن سه بار است که بر سر چگونگی امضا پیمان امنیتی مذاکره نموده است اما به خاطر برداشت مذکور نخبگان سیاسی افغانستان مذاکرات به نتیجه ای نرسیده است.

این احتمال وجود دارد که ایالات متحده آمریکا مثل مورد عراق تمام نیرو های خود را از افغانستان خارج نماید. در عراق نیز همین مسئله مصونیت قضایی نظامیان مورد اختلاف دو طرف بود که در نهایت عراقی ها حاضر به دادن مصوئیت قضایی به نیرو های آمریکایی نشد و نیروهای آمریکایی نیز عراق را ترک گفتند. این یک مورد بسیار خوبی است که دولت افغانستان با توجه وضعیت امنیتی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی خود تصمیم بگیرد. مورد دیگر چاپان می باشد. نیرو های آمریکا در چاپان مصونیت قضایی دارد و همین مسئله باعث شده است که نیرو های آمریکایی بی باکانه رفتار نماید. رفتار بی باکانه و نامسئولانه آن ها باعث شد که شهروندان چاپانی تظاهرات میلیونی نماید. نمونه چاپان درس دیگری است که نباید مصوئیت کامل داد. بنابراین دولت افغانستان می تواند از این دو نمونه درس گرفته و پیمان امنیتی را امضا نماید.

در پایان باید گفت که به صورت قطعی معلوم نیست که ایالات متحده آمریکا در افغانستان می ماند یا خیر. زیرا ایالات متحده آمریکا قبل از افغانستان شریک استراتژیک خود را پاکستان می دانست. بنابراین این احتمال وجود دارد که آمریکا تمام نیرو های خود را از افغانستان خارج نماید. بنابراین برداشت نخبگان سیاسی حاکم در افغانستان تا حدودی زیاد درست نمی باشد. در شرایط کنونی و با توجه به شکاف های اجتماعی و نیرو های برخاسته از آن حضور نیرو های آمریکا در افغانستان یک امر ضروری می باشد. زیرا در صورت خروج آن ها افغانستان دو باره وارد جنگ های داخلی خواهد شد. این در صورت اتفاق نمی افتد که نخبگان سیاسی حاکم نسبت به فهم و برداشت خود تجدید نظر نماید. تا زمانی که نخبگان سیاسی افغانستان به عنوان الیت های تعیین کننده در فهم و برداشت خود تغییر نیاورد نه تنها پیشرفت در روابط افغانستان و ایالات متحده آمریکا صورت نمی گیرد بلکه این روابط سردتر شده و در نهایت قطع خواهد شد.