صفحه نخست » مقالات » گزینه صفر یا شمارش معکوس
گزینه صفر یا شمارش معکوس
- حبیب صبوری خسروشاهی
اين روزها گمانه زنيهاي بسياري درباره آينده کشور مطرح ميباشد. از چگونگی روند گفتگو با مخالفین و گشایش دفتر قطر تا برگزاری انتخابات و از همه مهم تر خروج نیروهای خارجی از کشور در سال 2014. گزینه "صفر" بعنوان محور گمانه زنیها پیرامون آینده کشور قرار گرفته است. بر اساس ادعای مقامات امریکایی، طبق طرح "صفر" امریکا تمام نیروهای خود را از افغانستان خارج خواهد نمود و هیچ نیرویی در کشور نخواهد داشت.
چندی پیش روزنامه نیویارک تایمز به نقل از مقامات امریکایی و اروپایی گزارش داد که بارک اوباما، رئیس جمهور امریکا به دلیل مناقشات و کشمکشهایش با حامد کرزی، همتای افغان خود به شدت مایوس شده است. روابط این دو کشور پس از اقدام ماه گذشته امریکا برای برقراری مذاکرات صلح با طالبان خدشهدار شده و با مشکل جدیدی مواجه شده است. روزنامه یاد شده تصریح نموده است که آخرین گفتگوی دو رئیس جمهور از طریق ویدئو کنفرانس با هدف کاهش تنشها بدون نتیجه پایان یافت. روزنامه نیویورک تایمز افزوده است که رئیس جمهور افغانستان، امریکا را به تلاش برای برقراری صلح به صورت جداگانهای با طالبان و حامیان پاکستانی آنان متهم نموده است. حامدکرزی در صحبت هایش با اوباما، از امریکا به این دلیل که جانب دشمنان افغانستان را گرفته است، به شدت انتقاد کرده و اظهار نارضایتی نمود.
انتخاب گزینه " صفر " بدان معناست که پس از سال 2014 هیچ نیروی امریکایی در افغانستان حضور نخواهد داشت. گفته میشود که هم اکنون تعداد نیروهای امریکایی در افغانستان حدود 63هزار تن بوده و قرار است تا فبروری سال آینده به 34 هزار تن کاهش یابد. مقامات کاخ سفید اعلام داشته اند تعداد بسیار زیادی از نیروهای امریکایی تا پایان سال 2014 میلادی از افغانستان خارج میشوند.
پس از نشر این گزارش روزنامه نیویورک تایمز، مسایلی دیگری نیز رخ نمود که گمان میرود گزینه " صفر" را تقویت بخشیده است. تعلل و مشروط ساختن امضای پیمان امنیتی میان امریکا و افغانستان از سوی رئیس جمهور، اظهارات تنش آلود و انتقادی حکومت از سیاستهای امریکا در افغانستان طی یک دهه گذشته و نیز هم نوایی برخی ازهم پیمانان امریکا در پیوستن به گزینه " صفر" از زمره مواردی است که گزینه " صفر" را از صورت یک احتمال بسوی یک انتخاب تقویت بخشیده است. بر بنیاد یک گزارش نشر شده در صورتی که امریکا تصمیم بگیرد همه سربازانش را از افغانستان خارج کند، انگلیس نیز ممکن است در اقدامی مشابه یک آکادمی نظامی اردوی ملی این کشور مخصوص آموزش افسران اردوی ملی افغانستان را منحل کند.
در ادامه تنشها میان کابل و واشنگتن، هفته گذشته رئیس دفتر ریاست جمهوری طی گفتگویی با یکی از شبکههای تلویزیونی داخلی اظهار داشت که مقامات امریکایی و پاکستانی تصمیم داشتند که با گشایش دفتر قطر برای طالبان مقدمه تجزیه افغانستان و واگذاری بخشهایی از مناطق کشور را به آنان، افغانستان را دچار تجزیه نمایند. بگفته وی مخالفت جدی حکومت افغانستان با این طرح، برنامه تجزیه کشور خنثا گردید. رئیس دفتر ریاست جمهور در ادامه افزوده است که حکومت افغانستان نگران مداخله امریکاییها در انتخابات آینده است و این کشور نمیخواهد در موافقتنامه امنیتی دو جانبه، به افغانستان تضمینهای امنیتی و مالی دهد. در واکنش به این اظهارات رئیس دفتر ریاست جمهوری کشور، سفیر امریکا در کابل، با بیرون دادن خبرنامه ای گفته است: « اتهامها مبنی بر اینکه آمریکا در تلاش براي تجزیه افغانستان است و میخواهد قسمتی از آن را به گروه طالبان دهد، مزخرف و کاملا بیاساس است." همانطور که پیشتر اشاره شد چندی است که جنگ رسانهای مقامهای دو کشور پس از ایجاد دفتر برای طالبان در قطر، شدت یافته است. در پی این رویدادها گفتگو روی تنظیم موافقتنامه امنیتی دوجانبه نیز متوقف گردیده و در واکنش به آن امریکاییها نیز گزینه صفر را مطرح نمودند. در ادامه این خبرنامه تصریح شده است:" تصمیمگیری در مورد آینده افغانستان، مسئولیت افغانهاست، در انتخابات پیش رو، جدا از این که افغانها به چه کسی رای میدهند، یک نتیجه جامع که برای همه آنها قابل قبول باشد، برای آینده افغانستان ضروریست." سفیر امریکا همچنین در مورد موافقتنامه امنیتی میان آمریکا و افغانستان گفته است: " موافقتنامهاي که ما در حال مذاکره هستیم، مانند موافقتنامههای دیگری است که ما با دیگر کشورهای دوست در جهان داریم. این موافقتنامه، زمینهساز همکاریهای امنیتی ما بعد از ۲۰۱۴ است. ما آمادهایم که این گفتوگوها را در اسرع وقت از سر گیریم."
پرسش یا پرسش هایی که اینک مطرح می باشد اینست که آیا امریکا واقعا درپی خروج تمام نیروهایش از افغانستان میباشد؟ پیامدهای این خروج برای افغانستان چه خواهد بود؟ در این رابطه تحلیلهایی گوناگونی ارائه شده است. برخی از آگاهان امور بدین باور هستند که چنانچه عدم اعتماد و بدبینی مقامهای امریکایی نسبت به حکومت افغانستان ادامه یابد و در اثر علل و زمینه هایی تقویت گردد، جای هیچ گونه تردید نخواهد بود که امریکاییها تمام نیروهای خود را از کشور بیرون خواهند کشید؛ چنانچه در عراق این مسئله اتفاق افتاد. از جانب دیگر عده ای از تحلیلگران معتقدند که که ادعاي طرح "صفر" بيش از آنکه جنبه عملي داشته باشد، اعمال فشاری است از سوی واشنگتن بر حکومت افغانستان جهت کاهش تقاضاهای این کشور برای امضای توافقنامه امنیتی و نیز کسب امتیازات سیاسی و امنیتی بیشتر از حکومت افغانستان و از جانب دیگر جبران کاستیها و ناکامی حضور ده ساله امریکاییها در افغانستان. به همین جهت این تحلیلگران بدین باور هستند که برای تحقق این سناریو، کشور در حوزه امنيتي با بحرانهاي شديد و گسترده اي روبرو است. تشدید ناامنیها و گسترش آن سبب گردیده است که فضای بی اعتمادی نسبت به آینده کشور و گمانهها در موردناتوانی نیروهای امنیتی افغان برای تامین امنیت و مقابله با مخالفین به تنهایی قوت گیرد، در مقابل برای رفع این نگرانیها و تهدیدها تقاضاها برای ادامه حضور نیروهای خارجی بخصوص نیروهای امریکایی شدت یافته است.
واقعیت امر اینست که پدیدآمدن چنین شرایطی برای کشور و منطقه بسیار و نگران کننده میباشد. جای شکی وجود ندارد که درپی برانگیخته شدن پرسش هایی درباره گشایش دفتر قطر برای طالبان، تا کنون مقامات امریکایی، قطری و پاکستانی نتوانستهاند افکار عمومی مردم ما را قناعت بدهند. صدور اعلامیهها و اظهار نظرهای رسمی مقامات کشورهای یاد شده هرگز قادر نگردیده است که قناعت افکارعمومی را بدست آورد. اما از سوی دیگر این نکته را نباید ناگفته گذاشت که چگونگی واکنشهای مقامات افغانستان نیز خارج از عرف دیپلماتیک بوده است. واکنشهای تند و همراه با بدبینی شدید و تقویت آن هرگز به مصلحت کشور و نظام سیاسی نمیباشد. رفتار و واکنشهای تند مقامات حکومتی در این مورد هرگز قادر به پوشاندن خامیها و ناکامیهای آنان در اداره کشور و سیاستهای بین المللی و منطقه ای نخواهد شد. در شرایطی که افغانستان برای بیرون رفتن از شرایط بحرانی و پیامدهای مخرب سه دهه جنگ نیازمند به همراهی و حمایت بین المللی دارد اتخاذ چنین واکنشهایی شتاب زده و تشنج آفرین هیچ سودی را متوجه مردم، دولت و روند جاری سیاسی در کشور نمیکند. بخصوص این که ایالات متحده امریکا، در حال حاضر بزرگترین کمککننده مالی و امنیتی دولت و روند جاری سیاسی کشور میباشد. بنابراین هر سیاست و روشی و یا گزینهی که افغانستان را از حرکت در مسیر کسب ثبات و امنیت و بازسازی باز دارد و موجب توقف کمکها وحمایت های بین المللی شود، در واقع شمارش معکوسی خواهد بود برای بازگشت کشور از نقطه صفر بسوی بحران دوباره.
دیدگاه شما