صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

طالبان به چه می اندیشند؟!

-

طالبان به چه می اندیشند؟!

بیش از یک دهه مقاومت سرسختانه طالبان در برابر قوای مسلح افغانستان و ناتو، با وجود امتیازدهی های فراوان دولت افغانستان به این گروه، همه را به این جمع بندی می رساند که طالبان به چیزی کمتر از تصاحب کامل و انحصاری قدرت راضی نیستند. زیرا اگر طالبان خواهان مشارکت عادلانه و متوازن در قدرت می بودند، چنین مجالی در یک دهه گذشته کاملا فراهم بود و دولت افغانستان حاضر بود طالبان را در ساختار قدرت در کنار سایر جریان های سیاسی تاثیر گذار در افغانستان سهیم سازد. این درحالیست که عملا امتیاز دهی های فراوان حکومت به گروه طالبان همواره مورد انتقاد جدی نهادهای مدنی و گروه های سیاسی مختلف و مدافع حقوق بشری بوده است. اما با وجود این اعتراضات و مخالفتهای جدی، در یک دهه گذشته تلاشهای فراوان برای سهیم ساختن طالبان در ساختار قدرت صورت گرفته است. اینکه این تلاشها نتایجی را در پی نداشته است نشان میدهد که طالبان به انحصار قدرت در افغانستان می اندیشند و رویای احیای امارت گذشته شان را در سر می پرورانند.

در روزهای اخیر اما مولوی عمر رهبر طالبان در پیام عیدانه خودش مدعی شده است که طالبان در صورت خروج نیروهای خارجی از افغانستان، در صدد انحصار قدرت نیستند ولی جنگ این گروه علیه نیروهای خارجی" تا به گفته وی نجات افغانستان از اشغال" همچنان ادامه خواهد یافت. اما از طرفی دیگر در این پیام تصریح شده است که گروه طالبان سعی می کند حکومت فراگیر اسلامی بر اساس شریعت اسلامی، را تحقق بخشند و تنها در چارچوب های آن با جناح‌های مختلف سیاسی در افغانستان تفاهم امکان دارد. در این پیام نه تنها بر نظام مبتنی بر قرائت طالبانی از شریعت تاکید شده و نقش سایر جریان های سیاسی بی اهمیت تلقی شده است که در این پیام عملا به رای مردم و ارزش های دمکراتیک بی اعتنایی شده است.

طالبان رای مردم و انتخاب آنان را بی اهمیت دانسته و انتخابات آینده را ضیاع وقت می دانند. رهبری طالبان مدعی است که انتخابات اصلی به قول او در واشنگتن صورت می گیرد این درحالیست که در تمامی انتخابات های برگذار شده یکی از طرف های که از تقلب ها و پروسه ناشفاف انتخابات شاکی بوده است کاخ سفید و مقامات غربی بوده اند و روابط رئیس جمهور کرزی در دور دوم با اداره اوباما سرد بوده است. این کشورها همین اکنون نگرانیهای جدی خود را در خصوص شفافیت انتخابات آینده اعلام کرده اند. بی اعتنای به آرای مردم وانتخابات در حالی صورت می گیرد که در انتخابات اول ریاست جمهوری بیش از هشتاد و پنج درصد واجدان شرائط در افغانستان شرکت کرده و کاندید مورد نظر خود را آزادانه انتخاب کردند. اما از پیام اخیر رهبری طالبان پیدا است که رای مردم برای این گروه اهمیتی ندارد و آنان با خشونت و توصل به زور خواسته های خود را بر مردم و جامعه جهانی تحمیل می کنند و در حالیکه بر اساس آمار های موجود عامل اصلی بیش از نود درصد تلفات ملکی در افغانستان گروه طالبان اند اما طالبان از پذیریش بار مسئولیت شانه خالی کرده و در این پیام عامل تلفات ملکی نیروهای خارجی معرفی شده است.

اما اینکه طالبان به چگونه صلحی در افغانستان می اندیشند هم از فحوای این پیام کاملا هویدا است. این گروه درصورتی با دولت افغانستان صلح خواهد کرد که تمامی خواستهای آنان را دولت افغانستان بپذیرد و درغیر این صورت صلحی در کار نخواهد بود. رهبران طالبان در پیام اخیر به جنگجویان این گروه اطمینان داده است که در دفتر قطر، معامله خلاف اصولی که طالبان به آن معتقدند، صورت نخواهد گرفت و رسیدن به قدرت از راه مذاکره با خارجی ها در قطر، در برنامه طالبان نیست. اینکه هیچ گونه تعاملی بر خلاف اصول مورد نظر طالبان امکان پذیر نیست تبیین روشن از نگرش طالبان به صلح و گتفگو با دولت کابل است.

طالبان در میدان عمل هم ثابت کرده اند که هر گز از خاسته های خود عقب نشینی نکرده و امتیاز دهی های دولت کابل کوچک ترین تاثیری در تغییر خط مشی ها و مواضع این گروه ندارد. به همین دلیل روز گذشته مقام های محلی ولایت غزنی در مرکز کشور اعلام کردند، حدود چهل زندانی طالب که قبلاً به فرمان رییس جمهورکرزی از زندان این ولایت رها شده بودند، دوباره با جنگجویان گروه طالبان پوسته اند. زورآور زاهد، قوماندان امنیه ولایت غزنی به خبرگزاری بخدی گفت: "اطلاعات دقیق و موثق در دست داریم که طالبان رها شده به فرمان حامدکرزی از زندان کوه باد غزنی، دوباره به صفوف جنگ طالبان مسلح پیوسته اند." بنا براین نه تنها انتخابات و روند دمکراسیزاسیون در افغانستان از نظر این گروه ضیاع وقت است که امتیاز دهی های دولت کابل و تلاش برای تفاهم وتعامل با این گروه نیز کاملا ضیاع وقت است.

در حالیکه قرائن و شواهد موجود بروشنی نشان میدهد که عملا روند صلحی وجود نداشته و ندارد، آنگونه که در این پیام رهبری این گروه خطاب به جنگجویان طالب تصریح می شود که این گروه ذره ای از اصول و مبانی مورد نظر نظام خودشان کوتاه نمی آیند، طالبان هر گز به صلح مورد نظر دولت و جامعه جهانی نمی اندیشند. بنا براین تمامی تلاشهای چندین ساله و هزینه های شورای صلح و سایر نهادهای مرتبط بی فایده و بی نتیجه بوده است. اما روز گذشته یک بار دیگر مقامات شورای عالی صلح مدعی شدند که گفت‌وگوهای غیررسمی میان برخی اعضای این شورا و نمایندگان گروه طالبان در قطر و عربستان سعودی صورت گرفته است. حبیب الله فوزی، دپیلمات پیشین رژیم طالبان و رئیس فعلی کمیته روابط بین‎المللی شورای عالی صلح به بی بی سی گفته است این گفت‌وگوها به صورت "انفرادی" انجام شده است. ظاهرا آنگونه که از سخنان این مقام سابق طالبان پیدا است این دیدار ها چیزی فراتر از حد تشویق ها و توصیه هایی شخصی و انفرادی برخی اعضای شورای صلح به مقامات طالبان نبوده است.

با توجه به آنچه گفته آمد می توان به راحتی پیش بینی کرد که افغانستان همچنان آبستن خشونت های بیشتر در آینده خواهد بود. پایان دادن به جنگ و خشونت در افغانستان با توجه به عدم انعطاف پذیری مخالفان مسلح عملا ناممکن شده است و این یعنی مردم افغانستان بویژه شهروندان عادی و بی دفاع این کشور همچنان قربانی خشونت آفرینی های طالبان خواهند بود. اینکه طرف های درگیر در افغانستان کی به این نتیجه خواهند رسید که نگرشهای انحصار گرایانه و برتری جویانه هیچ گاهی گرهی از بحران های پیچیده در افغانستان نخواهد گشود راه درازی در پیش است. این درحالیست که بیش از سه دهه است که جنگ و خشونت در افغانستان از مردمان این سامان قربانی می گیرد و هیچ گروه سیاسی و قومی نتوانسته است در طول قریب به چهار دهه قدرت را بدست بگیرد و سایر رقبا را از صحنه حذف کند.

اکنون نیز باید تمامی طرفهای درگیر جنگ در افغانستان به شمول جریان های سیاسی که اکنون در کنار دولت افغانستان اند باید به این امر بیاندیشند که سیاست حذف و انحصار قدرت در افغانستان هیچ گاهی جواب گو نیست. اگر امروز طالبان مدعی چنین چیزی است و برای آن می جنگند سایر گروه های مختلف سیاسی و قومی در افغانستان نیز براحتی می توانند چنین کنند چنانچه دردهه های گذشته این مسئله کاملا روشن و شفاف ثابت شد. سایر گروه های سیاسی و قومی نیز می توانند مانند طالبان خشونت آفرینی و تخریب نمایند اما این راهی نیست که مردم افغانستان را به نتیجه مطلوب و آرامش و ثبات برساند. بنا بر این تنها راه حل ممکن در افغانستان مشارکت عادلانه در قدرت و دمکراسی تسهیمی است که تا حدودی در نظام کنونی این مسئله تحقق یافته است اگر این ساختار کنونی بشکند و انحصار طلبی های جدید شروع شود آینده به مراتب بد تر از دهه های گذشته رقم خواهد خورد.

دیدگاه شما