صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

بازدارندگي و جنگ با تروريسم، انتظارات متفاوت افغانستان و امريكا

-

بازدارندگي و جنگ با تروريسم، انتظارات متفاوت افغانستان و امريكا

افغانستان و ايالات متحده امريكا پس از يك دهه همكاري‏هاي نزديك سياسي، امنيتي و اقتصادي، سرانجام موفق به امضاي پيمان استراتژيك شده و متحد همديگر گرديدند. افغانستان به عنوان كشور ضعيف و عقب مانده از همه‏ي زوايا و ابعاد، به مثابه متحد عمده خارج از ناتو براي امريكا به عنوان رهبر نظم نوين جهاني و ابرقدرت چهار بُعدي در سطح جهان شناخته شد. از اين روي، خيلي ها ابراز خرسندي و خوشحالي نموده و از اين بابت برخود باليدند. زيرا پندار افكار عمومي در افغانستان اينست كه تهداب همه‏ي چالش‏ها و نابساماني‏ها در كشور به كشورهاي خارجي ربط داده شده و تصور مي گردد كه عناصر خارجي در پي برهم زدن وضعيت افغانستان هستند، تا بتوانند از آب گِل آلود شده ماهي مقصود خود را در يابند. نبردهاي كه از اثر تجاوز كشورهاي خارجي در كشور صورت گرفته و نيز نبردهاي كه ميان گروه هاي نظامي و حلقه هاي سياسي منطقه اي صورت گرفته است همه به كشورهاي خارجي ربط داده مي شود. از اين نظر، امضاي پيمان استراتژيك با امريكا مهم پنداشته مي شد و مي شود، تا ايجاد بازدارندگي نموده و از اين پس فكر و خيال مداخله در امور افغانستان، از اذهان كاخ هاي تصميم گيري و سازمان هاي استخباراتي كشور بيرون گردد.

پيمان استراتژيك بين دو طرف به امضاء رسيد و گفتمان غالب تقاضا مي نمود كه بدون هياهو و كشمكش هاي جدي از پارلمان هم عبور نمايد. اما بحث كه باعث نگراني شديد كشورهاي منطقه و همسايه شده و نيز برخي حلقه هاي سنتي و نسبتا تندرو داخلي را به واكنش واداشته بود، از متن برداشته شده و به سال بعدي واگذار گرديد.

اما پس از گذشت يك سال هنوز موافقتنامه امنيتي بين دو طرف منعقد نگرديده و از صبحت ها و موضع گيري هاي رسانه اي و نيز رفت و آمدهاي ديپلماتيك پيداست كه اختلاف نظرهاي جدي در اين زمينه بين دو طرف موجود است. امريكا هميشه تاكيد نموده است كه امضاي اين موافقتنامه براي دو طرف حياتي و مهم بوده و بايد تا اواخر ماه اكتبر امسال به امضاء برسد، اما افغانستان بر تحقق و پذيرش خواسته هاي خود اصرار ورزيده و تاكيد مي نمايد كه هيچ عجله و شتاب زدگي در كار نيست و در صورت اين موافقتنامه امضاء خواهد گرديد كه خواسته هاي افغانستان پذيرفته شود. رييس جمهور كرزي هميشه بر چهار مسئله عمده توجه نموده و تحقق آنها را از جمله اهداف افغانستان در امضاي موافقتنامه مطرح مي كند: ايجاد امنيت، تقويت ارتش و دركل نيروهاي نظامي و امنيتي، كمك در راستاي رشد اقتصادي و تبديل شدن اقتصاد افغانستان به اقتصاد پويا و در نهايت احترام به حاكميت ملي.

گرچند امريكا تا بحال، بحث پايگاه هاي نظامي را در خاك افغانستان به صورت صريح و مشخص مطرح نكرده و تاكيد كرده است كه به دنبال احداث پايگاه هاي نظامي نيست، بلكه به صورت كلي و مبهم از حضور نظامي در افغانستان سخن مي راند، اما از گفته هاي آقاي كرزي مبني بر موافقت با پايگاه هاي نظامي امريكا در كشور آشكار مي گردد كه در گفتگوها و مذاكرات پشت پرده، اين كشور به دنبال پايگاه هاي نظامي است. انكار اين بحث در رسانه ها شايد به دليل هراس از مخالفت هاي شديد كشورهاي منطقه اي صورت مي گيرد. بنابر اين علي رغم گذشت يك سال و شايد اندكي بيشتر و تلاش ها، مذاكرات و چانه زني هاي سياسي كه بين هيئت هاي مذاكره كننده دو طرف صورت گرفته است، هنوز نوزاد به نام موافقتنامه امنيتي از بطن مادر متولد نگرديده است. پرسش كه مطرح مي گردد اينست كه: گره كار و مشكل در كجاست، با اينكه دو طرف موفق به امضاي پيمان استراتژيك گرديده و اين موافقتنامه امضاء نمي گردد؟

شايد پاسخ هاي متفاوت به اين پرسش داده شده و تحليل هاي متفاوت مطرح گردد. در ميان بودن منافع سياسي تيمي رييس جمهور، نگراني هاي فزاينده اي برخي از كشورهاي منطقه و عدم پذيرش حق مصئونيت قضاي براي سربازان و كارمندان امريكا در خاك افغانستان از جمله دلايل عمده مطرح مي گردد.

اين نگارش در پي تحليل رخ دادهاي پشت صحنه نيست و از اين رهگذر، بر اساس اظهارات و موضع گيري هاي كه در رسانه ها و جلو دوربين هاي رسانه اي مطرح مي گردد بحث خواهد كرد.

به نظر مي رسد كه انتظارات افغانستان و امريكا از عقد موافقتنامه امنيتي متفاوت بوده و دو طرف به دنبال گمشده هاي خود مي گردند. افغانستان به دليل تهديدات خارجي و بيروني كه هميشه حس كرده و مي كند و ضربت خورده و احساس مي كند كه مي خورد، بر جنبه اي بازدارندگي اين موافقتنامه توجه نموده و بر آن نقطه انگشت مي گذارد. اما امريكا به دليل احساس نمودن القاعده به عنوان بزرگترين تهديد برعليه امنيت ملي خود و امنيت جهاني و نيز تبديل شدن افغانستان به مركز فعاليت هاي آزادنه ي حلقه هاي تروريستي، برجنبه ي القاعده ستيزي و تروريسم ستيزي اين موافقتنامه توجه نموده و در آن نقطه انگشت مي گذارد.

انتظار افغانستان از اين موافقتنامه اينست كه از اين پس امنيت در كشور تامين گرديده و دامنه ي جنگ ها و بي ثباتي ها برچيده شود، زيرا منشا آن را نه در داخل افغانستان بلكه در بيرون از مرزهاي ملي خود مي داند. اين هدف در صورت تحقق خواهد يافت كه توان سياسي و نظامي افغانستان به پيمانه ي باشد كه ديگران جرات و جسارت دخالت در امور و يا ارسال نايبين شان را از دست دهند. دست يافتن افغانستان به اين توان سياسي و نظامي در حال حاضر و شايد سال هاي سال به تنهايي اندكي دشوار مي نمايد، از اين رهگذر اين هدف را بايد با كشور قدرتمندي چون امريكا جستجو نمود. انتظار افغانستان اينست كه همكاري‏هاي نظامي امريكا به حدي باشد كه نيروهاي نظامي را تقويت و خود نيز در هنگامه هاي حمله و يا تجاوز خارجي در كنار افغانستان به دفاع برخيزد. درين صورت كاخ نشينان كشورهاي خارجي هيچ گاهي خواب هاي رنگارنگ براي افغانستان نديده و نسيم امنيت و آرامش به وزيدن خواهد آمد. دست يافتن به چنين توان را در علوم سياسي/ روابط بين الملل بازدارندگي مي گويند. بهر صورت انتظار افغانستان از انعقاد موافقتنامه بيشتر متكي به تهديدهاي خارجي بوده و از رهگذر همكاري با امريكا مي خواهد به ايجاد بازدارندگي دست يازد.

اما ظاهرا امريكا انتظار متفاوت از افغانستان را دارد. امريكا تهديد تروريسم و سازمان القاعده  به عنوان يك مسئله جدي در برابرش خود نمايي مي نمايد. از اين رهگذر با حضور نظامي و عقد موافقتنامه امنيتي با افغانستان نيز مي خواهد در راستاي همين مسئله گام بردارد. امريكا مي خواهد در داخل خاك افغانستان با تروريسم و القاعده رزميده و تهديد را دفع نمايد. علميات هاي كوچك نظامي راه اندازي نموده و همواره در پي گرفتاري و به چنگ گرفتن عناصر القاعده باشد، نه اينكه خودرا درگير نبردهاي ديگري كه منظور افغانستان نمايد.

از اين نظر هنوز دو طرف به تفاهم و توافق نرسيده اند. اما گفته مي شود كه به توافقات نسبي دست يافته و برخي موارد جزئي تر باقي مانده است. آقاي جان كيري وزير خارجه امريكا به صورت شتاب زده وارد كابل شد و بدون معطلي با رييس جمهور كرزي در اين مورد گفتگو نمود. اما از آنجاي كه بحث هاي پشت پرده به اشتراك گذاشته نمي شود، مشخص نيست كه روند چگونه پيش رفته است. بهر حال بايد صبركرد، نشست و ديد كه سرانجام كدام انتظار به كرسي تطبيق مي نشيند؛ بازدارندگي يا نبرد تنهايي با سازمان القاعده.

دیدگاه شما