صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

دوشنبه ۱۷ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

شفاف سازی سیاسی و پیشگیری از شایعه

-

شفاف سازی سیاسی و پیشگیری از شایعه

در گذشته های تاریخی، در همه‏ی جوامع سیاسی، سیاست و مسایل سیاسی از جمله مباحث مخفی و پشت پرده‏ی بود که بدون در جریان قرار گرفتن مردم عادی و حتی برخی مهره ها و نخبگان سیاسی صورت می گرفت و به جزء بازیگران اصلی کسی و کسانی در جریان تصامیم سیاسی نبودند. شاهان و سیاستگران، به صورت مخفی تصامیم سیاسی را اتخاذ می نمودند و تنها برخی افراد شدیدا وفادار و متعهد بدان ها آگاه بودند. این وضعیت گذشته از سیاست داخلی در سیاست بین الملل نیز، مطرح و مرسوم بود. رهبران سیاسی کشورها با توانایی های ملی مختلف، در مورد سیاست بین الملل با هم چانه زنی و رایزنی می نمودند، اما نه در انظار مردم و حتی نخبه گان سیاسی بلکه در پشت درهای بسته. در افغانستان نیز، این وضعیت به صورت کلی حاکم بود و هنوز به صورت نسبی حاکم است. وقتی رهبران سیاسی کشور با مقام های سیاسی کشورهای خارجی و یا دوتن سیاستگر داخلی با هم ملاقات می نمایند، اطلاعات که در دست مردم و رسانه ها می رسد فقط، انجام دیدار و ملاقات است نه چیزی بیش از این. گزارش که از سوی رسانه ها برای مردم پخش می گردد اینست که دو رهبر سیاسی داخلی و خارجی و یا هر دو داخلی با هم ملاقات نموده و در مورد مسایل مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بحث و تبادل نظر نموده و در نهایت بر همکاری مشترک تاکید نمودند.

 بنابر این دست یافتن به اطلاعات دقیق سیاسی و تحلیل درست وقایع، رخدادها و معادلات سیاسی دشوار می نماید و هر تحلیل گر سیاسی فقط با حدس و گمان پیش می رود. پیامد جدی که مخفی انگاری در سیاست به دنبال دارد، گرم شدن تنور شایعات سیاسی خواهد بود. یکی از عوامل گسترش و اهمیت شایعات در بین مردم اینست که یک مسئله مبهم بوده و اطلاع دقیق و درست در موردش نباشد. این جاست که شایعه سازی ها آغاز گردیده و به صورت فزاینده در بین مردم پخش می گردد.

 شایعات سیاسی پدیده‏ی است که همه با توجه به هدف خود از آن سود می جویند. سیاستگران با توجه به بازی های سیاسی و جهت گیری های خود، از شایعات سیاسی سود جسته و حتی خود می سازند و نظامیان در مواقع جنگ و شرایط حساس نظامی، دست به پخش شایعات زده و به نفع خود سود می جویند.

پشت پرده بودن مسایل سیاسی در افغانستان همواره رایج بوده و تا هنوز هم متاسفانه رایج است. فرایندهای کلان سیاسی که مربوط به حکومت می گردد و ملاقات، دیدارها و گفتگوهای سیاسی و معادلات که بین سیاستگران صورت می گیرد، به صورت مخفی و به دور از چشمان دیگران است. از این نظر تحلیل ها و شایعات سیاسی زیاد در مورد مسایل مختلف سر زبان ها می گردد، اما اینکه حقیقت بحث چیست و چگونه است کسی نمی داند.

 به تازگی کمسیون سمع شکایت های انتخاباتی، اعلام کرده است که بررسی شکایت های انتخاباتی نامزدان معترض ریاست جمهوری را به صورت علنی و در حضور نامزدان، احزاب سیاسی، رسانه ها، نهادهای مدنی و اجتماعی و حتی مردم عادی انجام خواهد داد. در فهرست ابتدایی نامزدان از میان 26 نامزد فقط 10 تن توانستند مستحق نامزدی گردند و بقیه همه رد شدند. رد شدن نامزدان انتقادهای شدید را به دنبال داشت و تحلیل های مختلف حواله‏ی کمسیون انتخابات شد. کمسیون متهم به جانب داری گردیده و برخی از نامزدان رد شده ادعا نمودند که آنها بنابر دلایل سیاسی و فشارهای اعمال شده از جانب حکومت رد شده اند نه دلایل تخنیکی چون کارت و تابعیت. از این نظر بررسی علنی شکایت های نامزدان از سوی کمسیون سمع شکایت های انتخاباتی گام مهم در راستای شفاف سازی سیاست در افغانستان تلقی گردیده و پیامدهای مهم را به دنبال خواهد داشت.

 نخستین پیامد اینست که به صورت آنی و فوری به پرسش های نامزدان رد شده و مردم پاسخ خواهد گفت. درین صورت هیچ مورد مخفی نمانده و آشکار خواهد شد که دلیل رد شدن نامزدان معترض چیست و آیا ادعاهای مطرح شده درست است یا نیست.

دومین پیامد اینست که: سیاست شفاف گردیده و مردم در جریان فرایندها و تحولات سیاسی قرار می گیرند. تا بحال شهروندان و دولت و نخبگان سیاسی از وجود یک فاصله‏ی عمیق رنج برده و مانند تافته های جدا بافته‏ی بودند. اما این گام، سیاست را شفاف نموده و فاصله را کم رنگ می نماید. مردم خود خواهند دید که سیاست چگونه به پیش می رود و چه عوامل در فرایندهای سیاسی نقش بازی می نمایند.

سومین پیامد، پیشگیری از ساختن و پخش شایعات سیاسی مخرب است. همان طور که پیشتر مطرح گردید، شایعات زمانی فرصت پخش و استقبال می یابد که غبار ابهام بر چهره‏ی مسایل نشسته باشد و کسی از حقایق پی نبرده و بی خبر باشد. درین صورت است که شایعات سیاسی بازارش گرم می گردد و مردم هم بدان ها باور می نمایند چون که به حقیقت مسئله دست نیافته اند.

 شایعات سیاسی در مقاطع مختلف پخش گردیده و از آن به گونه های مختلف استفاده می گردد، اما در مقاطع حساس نظامی مانند جنگ و یا مقاطع حساس سیاسی بیشتر زمینه ها و بسترهای لازم پخشش فراهم می گردد. در شرایط جنگ، دو طرف متخاصم دست به شایعه سازی به منظور تضعیف روحیه طرف و تقویت روحیه خودی می زنند، تا معادله را به نفع خود رقم زنند. و در شرایط حساس سیاسی نیز جریان ها و نخبگان سیاسی به منظور زدن رقیب و بالا کشیدن خود دست به شایعه سازی می زنند.

 از این نظر، پنهان کاری سیاسی در فرایندها و تحولات سیاسی بسترهای لازم پخش شایعات سیاسی را فراهم می نماید، اما شفاف سازی سیاسی گزینه‏ی ست که می تواند زمینه های شایعه را زدوده و از آن پیشیگری نماید. برداشتن گام نخست در این زمینه از سوی کمسیون سمع شکایت های انتخاباتی، گرچند گام آغازین است و نمی تواند به یک بارگی وضعیت را تغییر دهد، اما بدون تردید تهداب سنت نیک سیاسی در فرایندهای سیاسی در کشور گذاشته می شود. چه فرایندهای سیاسی که مربوط دولت و چه فرایندهای که مربوط نخبگان و جریان های سیاسی می گردد. پس بایستی این اقدام را به فال نیک گرفته و از آن حمایت کرد.

دیدگاه شما