بسم الله تابان دانشجوی دوره ماستری در دانشگاه ملی قزاقستان

قزاقستان برای 150 سال از جمله جماهیر، اتحاد جماهیر شوروی سابق بود و بر اساس آن تمامی امور آن از طریق زمام داران آن کشور اداره میشد.

تا اینکه  با روی کار آمدن گورباچف در شوروی ، مسئولین شوروی در سال 1986 تصمیم گرفت تا دین محمد احمید اوچی کونایف، رئیس جمهور قزاقستان و دبیر حزب کمونیست قزاقستان را از ریاست جمهوری برکنار نموده و به عوض وی یک تن دیگر که روس بود را تعین نمودند. این عمل مسکو، باعث شد تا جرقه استقلال طلبی و نیز خوابهای را که قزاق ها با آغاز سلطه روسها در اواخر قرن هفده می دیدند، دوباره تازه سازد.

بعد از اعلام این خبر که آقای دین محمد کونایف تبدیل و فرد جدید، رئیس جمهور قزاقستان است بعد از این، مردم از تاریخ 16 دسامبر در محلی که مقابل دفتر رئیس جمهور وقت بود و فعلا دفتر والی آلماتی می باشد، تجمع نموده و برعلیه این تصمیم مسکو شعار میدادند و می خواستند تا رئیس جمهورقبلی یا حد اقل یک رئیس جمهور قزاق تعیین گردد.

هر روز در جمع تظاهرات کنندگان افزایش به عمل می آمد، دانشجویان دانشگاه ها و باشندگان آلماتی به ویژه قزاق ها این خواست دوستان خود را لبیک گفته و در محل تجمع می رسیدند و شعار میدادند. با آنکه ارتش قزاقستان تمامی اطراف تظاهرات کنندگان را شدیدا محاصره نموده و برای شان دستور داده شده تا این افراد را متفرق سازند اما بدلیل اینکه اکثریت سربازان و افسران را قزاق ها تشکیل میداد هر گز یک فیر هم بطرف مردم نشد، تا اینکه در روز سوم نیروی جدید از مسکو رسید، و عصر آن روز با سلاح دست داشته شان بطور بی رحمانه بالای مردم آتش گشود ندو تعدادی زیادی را در همان دقایق در همان محل به قتل رساندند. این بود که نجات یافتگان از ترس به خانه های خود مخفی شدند و تظاهرات با خون کشته شدگان نا موفق پایان یافت و این رئیس جمهوری جدید، رئیس جمهور ماند.

بعد از این تظاهرات خونین، عقده به دل مسکو ماند و  مردم در نهایت سختی روز را شام میکرد، از برنامه های انکشافی و فرهنگی خبری نبود، همه ساکت ساکت بود، هیچ کس حتی جرئت دادخواهی از حقوق اولیه شانرا نداشت، در جریان تظاهرات نهاد های استخباراتی از افراد شامل تظاهرات عکاسی نموده بود تا بعدها از تظاهرات افراد شناسایی شده وبه زندان انداخته میشد.  تا اینکه در سال 1991 براساس تصمیم مسکو 15 جمهوری، به عنوان 15 کشور مستقل اعلام گردید.

در همین سال در اول اکتبر اولین انتخابات ریاست جمهوری برگزار گردید، مردم نورسلطان نظربایف را به عنوان رئیس جمهورشان انتخاب نمودند. یکی از مهمترین ویژه گی آقای نظربایف که باعث جلب اعتماد مردم نسبت به وی گردید این بود که وی مدت زیاد با آقای دین محمدکونایف از نزدیک همکاری داشت و این فعالیت برای وی یک نوع اعتماد و اعتبار سیاسی خلق نموده بود، مردم باورمند هستند که رئیس جمهوری کنونی اهداف رئیس جمهورکونایف را که همانا قزاقستان آباد بود، تعقیب می نماید.

بعد از انتخابات همه چیز برای یک کشور مستقل به پیش می رفت، با آنهم تمامی امکانات کشور وابسته به مسکو بود، پول از آنجا بود، به این دلیل زندگی مردم همچنان رقت بار ادامه داشت، فابریکه ها و فعالیت های انکشافی در حال سکوت به سر می برد اما یک تفاوت فاحش نسبت به 5 سال سرکوبی این که مردم در این روزها همه خرسند از تصمیم شان بودند و داشتند زندگی در یک کشور مستقل را تجربه می کردند. خیلی ها بدون معاش برای کشور کار می کردند آنانیکه معاش هم داشتند خیلی ناچیز و مقطع ای بود. به همین ترتیب قزاقستان به عنوان یک کشور مستقل اولین روزهای عمر خود را آغاز نمود.

براساس تصمیم رئیس جمهور، تیم های کاری در بخش های مختلف ایجاد شد، کم کم اعتماد کشورهای خارجی هم جلب شده هر کدام بعد دیگری تصمیم خود را برای به رسمیت شناختن یک قزاقستان مستقل اعلام می نمودند. تا ماه جنوری 1992  یعنی کمتر از یکماه بیشتر از 30 کشور، تصمیم خود را در این مورد اعلام نمودند که ترکیه، کانادا، چین و جاپان و پاکستان و تعدادی دیگر در این جمع بودند. البته تصمیم برای یک کشور مستقل قزاقستان از سال 1990 از جانب روسیه گرفته شده بود و به تاریخ 10 دسامبر جمهوری قزاقستان به عنوان یک کشور مستقل تغییر نام یافت.

در همین روز (16 دسامبر) که همزمان با سالروز آغاز قیام مردم در سال 1986 می باشد، اولین قانون اساسی  بمنظور حمایت از جمهوی قزاقستان به تصویب رسید. یعنی امروز دو مناسب برای قزاقستان دارد یکی روز آغاز اعتراض بر علیه تصمیم مسکو و کشته شدن چندین نفر توسط نیروهای روسی در این روز و نیز روز تصویب قانون اساسی می باشد، با ترکیب این دو مناسبت، این روز به عنوان روز استقلال در تقویم رسمی برای دو روز تعطیلی عمومی اعلام گردیده است.

تا ماه جون سال 1992 قزاقستان از خود پرچم و نشان دولتی مستقل نداشت، حالا من دقیق به گفته ها و اسناد دست نیافتم که از کدام پرچم استفاده می نمودند در این فاصله زمانی قریب شش ماهه، در همین ماه پرچم و نشان ملی که اکنون نیز مورد استفاده می باشد به تصویب رسید. و در ماه دسامبر 1992 یعنی یک سال بعد از اعلام استقلال سرود ملی قزاقستان به تصویب رسید و به مردم و جهان همانند پرچم شان معرفی گردید.

مردم و دولت قزاقستان با وجود اینکه اکنون دارای یک کشور مستقل بودند ولی تاهنوز در معاملات اقتصادی شان و در خرید و فروش کالاهای تجارتی از واحد پولی روسیه(روبل) استفاده می نمودند، تا اینکه در 15 نوامبر 1993 واحد پولی جدید بنام "تنگه" به بازار و مردم معرفی گردید.

کم کم کشور جوان با مدیریتی که دولت در پیش گرفته بود سر پا می ایستد و ووابستگی خود را به دیگران کم می نماید. رئیس جمهور نظربایوف برعلاوه اقدامات اداری و انکشافی خویش در ساخت یک اردو و نیروهای امنیتی ملی قدم برداشت و حال این کشور یک نیروی امنیتی (ارتش) و نهاد استخبارات قوی دارد. اما مردم این کشور و خارجی ها از عملکرد پولیس شان خاطره خوش ندارند و به این باورند که پولیس این کشور گرفتار فساد اداری شدید شده است.

از لحاظ اداری فعلا قزاقستان 14 ولایت دارد، تا سال  1998 آلماتی به عنوان پایتخت قزاقستان بود، اما براساس تصمیم دولت  پایتخت به شهر آق ملا قبلی و آستانه فعلی انتقال یافت. در همان روزهای نخست اعلام این تصمیم بسیاری کارشناسان این کار را غیر عملی و به ضرر قزاقستان می دانستند، اما نه تصمیم دولت، تصمیم بود و عملی شد همه پیش بینی کارشناسان درست از آب در نیامد. حالا آستانه با آنکه زمستان سرد و بادخیز دارد، یکی از بهترین شهرهای دنیا محسوب می گردد.

تصمیم قاطع، پلان و برنامه منظم ودقیق، مدیریت درست منابع مادی و انسانی توانست قزاقستان که در سالهای 1991 به زمین خورده بود را به عنوان یک کشورقدرتمند دنیا به ویژه کشورهای آسیای میانه و یک عضو فعال سازمان شانگهایی تبدیل نماید.

پشنهاد می کنم، دولتمردان ما نیز با آنکه از تجربه های خوب سایر کشورها در زمینه ترقی و پیشرفت کشور استفاده می نمایند، نیم نگاهی به روندی  که قزاقستان چگونه به پا ایستاد را نیز داشته باشند.

من باور دارم داشتن روابط حسنه دو جانبه با تمام کشورهای جهان به خصوص کشورهای منطقه و برعلاوه همسایه ها در زمینه اقتصادی قزاقستان مناسبت ترین کشور برای ما خواهد بود.