ژنرال پیتر وال فرمانده نیرو های بریتانیا به روزنامه دیلی تلگراف گفته است که احتمال دارد پس از خروج نیرو های خارجی از افغانستان، طالبان مناطقی را که در سال های اخیر از دست داده اند دوباره به دست آورند. چندی پیش نخست وزیر بریتانیا، دیوید کامرون گفته بود که مأموریت نیرو های بریتانیایی در افغانستان موفق آمیز بوده است.سخنان پیتر وال در راستای سخنان دیوید کامرون می باشد. به این معنی که پیتر وال می خواهد بگوید که ما در افغانستان موفق بوده ایم و خروج ما از افغانستان می تواند صدمه بزرگ به افغانستان برساند. میزان موفقیت نیرو های بریتانیایی را من در یک نوشتاری مورد بررسی قرار دادم اما در این نوشتار تلاش می کنم سویه ها و ابعاد مختلف سخنان پیتر را به بررسی بگیرم.

این سخن ژنرال بریتانیایی از چند جهت حائز اهمیت است. جا دارد به آن پرداخته شود و جنبه های مختلف آن را مورد تحلیل قرار داد.آیا بعد از خروج نیرو های بین المللی حکومت افغانستان قادر به حفظ تمام سرزمین خود خواهد بود. آیا گروه طالبان و دیگر مخالفین مسلح دولت، توانایی پس گیری مناطق از دست داده را دارند. آیا راه حل برای از دست ندادن مناطق از رفته وجود دارد. تلاش ما این است که به این سوال ها پاسخ گویم.

در سال 2001 میلادی که نیرو های بین المللی به افغانستان آمدند تنها بخشی کوچک از کشور به دست نیرو های مجاهدین و مخالفین گروه طالبان قرار داشتند. نیرو های بین المللی به رهبری ایالات متحده آمریکا با کمترین زمان توانستند اکثر مناطق افغانستان را از دست گروه طالبان بگیرد و حکومت انتقالی و موقت را تشکیل بدهد. این وضعیت تا پایان سال 2005 میلادی ادامه داشت. به عبارتی نیرو های بین المللی تا سال 2005 میلادی پیش روی نمودند و گروه های طالبان را به شدید ترین وجه سرکوب نمودند و بخش زیادی از خاک افغانستان را به دست گرفتند. اما از پایان سال 2005 میلادی و اول سال 2006 میلادی وضعیت کمی تغییر کرد و گروه های طالبان با استفاده از تاکتیک های مختلف توانستند ضربه های سنگین بر دولت افغانستان و نیرو های بین المللی بزند. مناطقی از خاک افغانستان را دوباره تصرف نمایند. به عبارت دیگر، طالبان توانستند در زمان کم، خود را سازماندهی نمایند و با تاکتیک های جدید وارد مبارزه دولت افغانستان و نیرو های بین المللی شوند.بعد از آن مناطق از جنوب کشور میان نیرو های امنیتی افغانستان و گروه طالبان دست به دست شده است.ولسوالی های از هلمند، غزنی، قندهار و ... جزئی مناطق بوده است که در مدت چندین سال زیر لوای یک پرچم و یک قانون نبوده است.

حال که گروه طالبان در زمان حضور نیرو های بین المللی توانسته اند بخش از خاک افغانستان را در تصرف خود داشته باشند، به معنی این نیز هست که می تواند بعد از خروج نیرو های بین المللی بخش های بیشتری از خاک افغانستان را در تصرف خود در آورد.همین مسئله نقطه ای خطری است برای دولت افغانستان. بنابراین سخنان پیتر وال فرمانده نیرو های بریتانیایی تا حدودی درست می باشد.بر دولت افغانستان است تا این مسئله را مورد تأمل قرار دهد.

دو نکته دیگری را نباید فراموش کرد. اول؛ برای گرفتن مناطقی از افغانستان از دست طالبان و یا از دست دیگر گروه های مخالف مسلح دولت، ما هزینه های زیادی را متحمل شده ایم. هزینه های مالی آن را بیشتر جامعه جهانی متقبل شده است و هزینه انسانی را هم مردم افغانستان و هم جامعه جهانی داده است. خروج نیرو های بین المللی به معنی از دست دادن کمک های مالی است که ما بدون بودجه نمی توانیم با گروه های مخالف مسلح دولت مبارزه نمایم. بنابراین امکان موفقیت با خروج نیرو های بین المللی از نیرو های امنیتی افغانستان از این جهت گرفته می شود. از طرف دیگر، امکانات و ابزار های جنگی که در اختیار نیرو های امنیتی افغانستان قرار گرفته شده بود بعد از خروج های بین المللی وجود نخواهد داشت. بنابراین مبارزه بدون سلاح برای نیرو های امنیتی سخت خواهد بود.

دوم؛ خروج نیرو های بین المللی یک نوع صدمه روحی به نیرو های امنیتی ما خواهد بود. در مقابل خروج نیرو های بین المللی یک نوع امیدواری برای گروه های مخالفین مسلح دولت خواهد بود. نیرو های مخالف مسلح دولت با خروج نیرو های بین المللی از افغانستان بدون شک روحیه خواهد گرفت و با انگیزه خواهد جنگید. از دست رفتن روحیه و انگیزه جنگ از نیرو های امنیتی هزینه سنگینی است. این مسئله احتمال شکست را بیشتر می کند.

اگر بخواهیم جمع بندی نمایم باید گفت که گروه طالبان توانایی باز پس گیری مناطق از خاک افغانستان را دارد. در طرف مقابل، دولت افغانستان نه توانایی پرداخت هزینه مالی را دارد و نیرو های امنیتی حاضر به پرداخت هزینه انسانی و جانی نخواهد شد. زیرا آن ها بدون شک روحیه خود را از دست خواهد داد. از دست دادن پشتیبانی و حمایت نیرو های بین المللی برای نیرو های امنیتی افغانستان سخت تمام خواهد شد. در شرایطی ما قادر به پرداخت هزینه مادی، انسانی نیستیم و توانایی تجهیز نیرو های امنیتی را نداریم چکار می توانیم بکنیم. بگذاریم گروه های مخالف مسلح دولت مناطق از افغانستان را بگیرد و حاکمیت افغانستان را زیر سوال ببرد و یا اینکه راه حلی وجود دارد.

به نظر می رسد که دولت افغانستان هیچ گزینه به جزء ادامه حضور نیرو های بین المللی در پیش رو ندارند. ادامه حضور نیرو های بین المللی تنها گزینه ممکن فراروی حکومت افغانستان است. البته این گزینه برای رهایی افغانستان و تداوم نظام کنونی و حفظ خاک افغانستان و حفظ حاکمیت نسبتی افغانستان است. گزینه دیگری نیز پیش روی حکومت وجود دارد و آن مبارزه با تنهایی و از دست دادن نظام سیاسی کنونی و واگذاری افغانستان به گروه طالبان است. گزینه اول عقلانی می نماید. برای حضور نیرو های بین المللی در افغانستان دولت باید پیمان امنیتی با ایالات متحده آمریکا را امضا نماید. زیرا کمک های اقتصادی، نظامی، سیاسی وابسته به این پیمان است. همچنین حضور ناتو نیز وابسته به امضا این پیمان می باشد.

به نظر می رسد که امضای پیمان امنیتی عقلانی می نمایند. امضا نشدن پیمان امنیتی هزینه سنگین بر مردم افغانستان خواهد داشت. آن هزینه بدون شک، از دست دادن نظام سیاسی کنونی، قانون اساسی، دستاورد های حقوق بشر، تساهل و مدارا و امنیت نسبی خواهد بود. آنچه در عوض بدست خواهد آورد، امارت اسلامی طالبان با تمام سازوکارهایش می باشد. این هزینه سنگین برای مردم افغانستان می باشد.

در پایان باید گفت که ما گزینه عقلانی تر غیر از امضای پیمان امنیتی فراروی خود نداریم. امضا نشدن پیمان امنیتی هزینه سنگین دارد و مردم افغانستان دیگر قادر به پرداخت آن نمی باشد.بر نخبگان سیاسی افغانستان است که عقلانی عمل نموده و نگذارد دیگر بیش از این مردم افغانستان رنج و درد بکشند.