در تاریخ تحولات سیاسی-اجتماعی افغانستان دوره ای مشاهده نمی گردد که افغانستان روابط گسترده مانند امروز با کشور های مختلف داشته باشد. افغانستان بعد از طالبان توانست روابط گسترده با کشورها، سازمان ها و نهاد های منطقه ای و فرامنطقه ای برقرار نمایند.روابط گسترده و جلب حمایت های کشور های مختلف از نظام سیاسی، یکی از دلایل تحکیم دموکراسی و ثبات سیاسی محسوب می گردد. افغانستان در بیش از یک دهه توانسته است حمایت و پشتیبانی جامعه جهانی را با خود داشته باشد. همین مسئله باعث برقراری ثبات سیاسی نسبی شده است. اما در سال های اخیر روابط افغانستان با برخی از کشور ها خالی از فراز و فرود و کش و قوس نبوده است. از آنجایی که سیاست خارجی و روابط خارجی نقش مهم در سیاست ها و ثبات سیاسی داخلی دارد، بررسی روابط افغانستان در سال 2013 دارای اهمیت می باشد. در این نوشتار تلاش می شود روابط افغانستان با قدرت های بزرگ مانند آمریکا، روسیه و چین و همچنین روابط افغانستان با کشور های همسایه مورد بررسی قرار بگیرد.

روابط خارجی افغانستان با ایالات متحده آمریکا: در سال 2012 افغانستان با ایالا متحده آمریکا پیمان راهبردی امضا نمود. بر اساس توافق آن پیمان، افغانستان و ایالات متحده آمریکا بنا بود که پیمان دراز مدت امنیتی ببندد. انتظار می رفت روابط دو کشور بهتر شود اما چنین نشد. مسائل باعث شد که روابط افغانستان و ایالات متحده آمریکا تیره گردد. مسئله مصالحه با گروه طالبان یکی از دلایل عمده تیره شدن روابط دو کشور بود. رئیس جمهوری افغانستان بر این باور است که ایالات متحده آمریکا می تواند گروه طالبان بر سر میز مذاکره بکشاند. اما ایالات متحده آمریکا به خاطر منافع خود چنین کاری نمی کند. رئیس جمهور کرزی نیز یکی از شروط امضا پیمان امنیتی را آغاز مذاکره با طالبان دانسته است.مسئله دیگر، حملات شبانه روی خانه های شهروندان افغانستان از سوی نیرو های ایالات متحده آمریکا می باشد. رئیس جمهوری کرزی شدیدا با این کار مخالف است و ایالات متحده آمریکا اما به خاطر حفظ جان نیرو های خود به چنین کاری مبادرت ورزیده است.

ایالات متحده آمریکا نیز از رئیس جمهور کرزی ناراضی اند. آن ها کرزی را متهم می کند که به صورت جدی با فساد گسترده مبازره نمی کند. این مسئله هم از سوی نخبگان سیاسی ایالات متحده آمریکا و همچنین از طرف رسانه ها مطرح می باشد. این مسئله باعث شده است که کرزی حکومت آمریکا را متهم به راه اندازی جنگ روانی و رسانه ای علیه حکومتش نمایند.اما مهمترین مسئله که باعث شده است که روابط دو کشور به سردی بیگراید مسئله امضا نشدن پیمان امنیتی است. ایالات متحده آمریکا انتظار داشت که نخبگان افغانستان پیمان امنیتی را با ایالات متحده آمریکا به خاطر حمایت ایالات متحده آمریکا از افغانستان و حمایت گسترده سیاسی و اقتصادی شان امضا نمایند اما نخبگان سیاسی افغانستان و در رأس آن حامد کرزی نه تنها آن را امضا نکردند که شروط بر امضا آن نیز گذاشتند. همین مسئله باعث تیرگی روابط افغانستان با ایالات متحده آمریکا شده است.

این مسائل باعث شد که ایالات متحده آمریکا تسلیحات سنگین در اختیار نیرو های امنیتی افغانستان قرار ندهد. همین مسئله باعث شد که رئیس جمهور کرزی به ایالات متحده آمریکا هشدار دهد که در صورت تجهیز نکردن نیرو های امنیتی افغانستان، حکومت افغانستان تسلیحات خود را از کشور های دیگر خواهد خرید. در همین مورد گفتگو های با روسیه، چین و هند داشته است. روسیه و چین به خاطر سرد نشدن روابط خود با ایالات متحده آمریکا تنها به روابط سیاسی و اقتصادی با افغانستان اکتفا نموده است. هند اما، روابط نظامی خود را با افغانستان گسترش داده است. حکومت وعده داده است که تسلیحات سنگین در اختیار نیرو های امنیتی افغانستان قرار خواهد داد. بنابراین می توان گفت که روابط افغانستان با قدرت های دیگر جهان مانند روسیه، چین و هند خوب بوده است.

اما روابط افغانستان با کشور های همسایه نیز خوب نبوده است. در دوره پس از طالبان روابط افغانستان و پاکستان به اندازه سال 2013 تیره نشده بود. مشکلات مرزی به درگیری میان دو طرف کشید. نیرو های امنیتی پاکستان بر خاک افغانستان راکت پراکنی کرد. همچنین رئیس جمهور افغانستان معتقد بود که حکومت پاکستان با گروه طالبان رابطه دارد و می تواند آن ها را وادار به مذاکره با حکومت افغانستان نماید. اما پاکستان این گفته حامد کرزی را رد می کرد. همین مسائل باعث تنش در روابط دو کشور شد. همچنین این مسئله را نباید پنهان داشت که نزدیکی افغانستان با هند باعث نگرانی پاکستان نیز شده بود. با این حال سیاست خارجی افغانستان در قبال پاکستان روشن و شفاف نبوده است. پاکستان یک روز برای ما برادر بوده است و روزی دیگر دشمن. این سردرگمی باعث شده است که وضعیت امنیتی در مناطق از افغانستان بدتر شود.

روابط افغانستان با ایران به خاطر امضا پیمان امنیتی در مواردی تیره شده است. ایران مخالف امضا پیمان امنیتی افغانستان با ایالات متحده آمریکا است. اگر چه تا هنوز پیمان امنیتی امضا نشده است اما ایران در راه های مختلف بر حکومت افغانستان فشار وارد می کند که پیمان را امضا نکند. به همین منظور حکومت ایران، چندی حامد کرزی رئیس جمهوری افغانستان را به ایران دعوت نموده بود. حامد کرزی نیز به ایران سفر نمود و قرار شد که دو کشور پیمان استراتژیک در بخش های گوناگون امضا نمایند. با این حال روابط با ایران نیز مثل سال های قبل بوده است.

یک نکته دیگر را نیز باید متذکر شد که روابط خارجی افغانستان با کشور های عضو ناتو تا حدودی تابع روابط افغانستان با ایالات متحده آمریکا بوده است.

سیاست خارجی افغانستان در سال 2013 بیش از سال های دیگر، دارای فراز و فرود و کش و قوس با کشور های مختلف بوده است. تنش های که میان افغانستان با ایالات متحده آمریکا صورت گرفت در بیش از یک دهه تجربه نشده بود. تیرگی روابط و درگیری مرزی با پاکستان در سال 2013 تجربه شد. این وضعیت بد سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی ما را نشان می دهد. با کشوری که بزرگترین حامی سیاسی، اقتصادی و نظامی ما است، در مواردی غیر عقلانی برخورد نموده ایم. با کشور همسایه خود، یعنی پاکستان که بیشترین نفوذ را داشته است سیاست شفاف نداشته ایم. همه این ها افول در سیاست خارجی ما را نشان می دهد. همه این ها نشان می دهد که دستگاه دیپلماسی ما در سال 2013 معیوب بوده است. ما نتوانسته ایم سیاست مسالمت آمیز و صلح جویانه را در پیش بگیریم و تقویت نمایم.