یکی از پدیده های زشت و ناخوش آیندی که زندگی بشر را در طول تاریخ مکدر گردانیده است پدیده شوم فقر می باشد . به نظر می رسد که در تعریف و بیان فقر لزومی نخواهد داشت که به فرهنگ لغات برای معنی یابی لغوی آن مراجعه نمود . زیرا که پدیده فقر را هماره با تمام وجود خود به مثابه یک واقعیت از نزدیک لمس نموده و می نماییم . ولی در مقابل می توان به ریشه ها و عوامل فقر در جامعه توجه نمود و تحقیق کرد . در ابتدا باید یاد آور شد که هدف نگارنده این سطور در پی خیزش جدیدی از امواج متطلاطم و سهمگین فقر و گرانی در جامعه و در سطح جهان با وجود اظهار نظر های متفاوت و ارائه راهکار های گوناگون جهت بیرون رفت از وضعیت متاثر کننده جاری , با ارج گذاری نسبت به چنان تلاش هایی , بر این باور هستم که ریشه ها و عوامل اصلی گسترش و عمق فاجعه فقر و گرانی در منفعت جویی های اقتصادی قدرت های بزرگ و شرکت های چند ملیتی وابسته ویا گرداننده آنها می باشد. به معنی روشنتر اغلب کنفرانس های ظاهرا علمی و نشست های سیاسی و اقتصادی برای ارزیابی وضع فقر و گرانی در جهان جنبه سرگرمی و ناکار آمدی دارد. زیرا سرچشمه های این نابرابری و ایجاد کاستی ها کاملا مشخص و آشکار می باشد.

ضرورتی به این ندارد که ما چشمان خود را بر حقایق و واقعیت ها ببندیم و پس از آن به دنبال عوامل فقر و گرانی سرگردان شویم. شاید سالها و قرنها به چنین سرگرمی هایی مشغول بوده ایم و بسا که در اثر توهم ناشی از جستجوی زیاد و خستگی نشأت گرفته از آن به زعم خود بعضی چیز ها را بعنوان عوامل و یا راههای بیرون رفت از فقر و گرانی را به زبان آورده ایم و خلقی را بدان فریفته و فریب داده ایم.

هر چند جامعه بشری در عرصه های مختلف توانسته است به پیشرفت های خارق العاده و محیرالعقولی دست یابد، اما با وجود این، چالش های بسیاری فرا روی زندگی بشر قرار دارد که مانع از خوش بختی و آسودگی وی در گیتی می گردد. یکی از این چالش های بزرگ و عمده حاکمیت های غیر عادلانه در جهان است. متاسفانه این حاکمیت های غیر عادلانه به تناسب رشد زندگی بشر و ترقی که بدست آورده است، آنان نیز رشد یافته اند. از پیچیدگی ها و ویژگی های خاص بر خوردار گردیده اند. ترفند های مرموز و تازه تری را بکار می بندند. دایره منفعت جویی های ایشان گسترش یافته و با جسارت ارزشها و حقوق انسانی را مورد آماج قرار میدهند. اگر بشریت در بخش هایی از صنعت و تکنولوژی امروزه و دست آورد های علمی در جهت بهبود بخشیدن به وضعیت خویش و دست یافتن به ایده ها و آرمان های خود کار می گیرد؛ در مقابل حاکمیت های غیر عادلانه در جهت سود جویی بیشتر و ضایع ساختن حقوق انسانی و سر انجام موجه ساختن جنایات و سفاهت های خود از آن سوء استفاده می کنند. حاکمیت های غیر عادلانه امروز در چهره عریان و آشکار زندگی و داشته های بشری را بغارت می برند؛ آنان دیگر با نقاب دزدان دریایی به کاروان زندگی بشردست برد نمی زنند. شیوه ای که اکنون آنان بکارمی بندند بسیار مرموز و عمیق می باشد. آنان با استفاده ناروا از امتیاز های اقتصادی زندگی بشری را هدف قرار داده اند. فقر و گرسنگی که امروز حیات بشری را با تهدید های پیاپی و نابود کننده مواجه ساخته است یکی از نشانه های شوم حاکمیت های غیر عادلانه می باشد.

حاکمیت های غیر عادلانه که در اصل بر پالیسی ها و سیاست های دیکته شده شرکت های چندملیتی استوار گردیده اند بصورت غیر انسانی بر شریان های تعیین معیشت بشری چنگ انداخته اند. گستره نفوذ شرکت های چند ملیتی تا بدانجا وسعت یافته است که بسیاری از سازمان های بین المللی هم چون سازمان غذایی را نیز تحت تاثیر خود دارد. به گونه قطع می توان گفت که گرسنگی موجود در جهان بیشتر بستگی به سیاست های غیرانسانی شرکت های چند ملیتی و حاکمیت های غیر عادلانه و وابسته به آنان دارد. بدون شک خشکسالی و استفاده نادرست از طبیعت، دشواری هایی که در عرصه استفاده از منابع سوختی چون گاز و نفت بوجود آمده است، در افزایش قیمت مواد غذایی و گسترش فقر و عدم توسعه دخالت دارند. اما اثر گذاری این عوامل بسیار کمتر از آن چیزی است که شرکت های چند ملیتی بغارت می برند. ارائه این آمارنشان میدهد که در طی یک مدت بسیار اندک در این اواخر آنان چه سود هنگفت و سرسام آوری را از فقر و تنگدستی اکثریت مردم جهان به جیب زده اند: بر اساس گزارشی که روزنامه ایندیپندنت نشر نموده قیمت جهانی گندم، جواری و برنج طی مدت یک سال گذشته به شدت افزایش یافته بگونه ای که کشور های فقیر مجبور گردیده اند هشتاد درصد درآمد خود را به خرید اقلام یاد شده اختصاص دهند. در پی چنین مجبوریت هایی کشور های فقیر و بازار گرم شرکت های چند ملیتی، در آمد و منافع آنان روز بروز افزایش یافته است. بطور نمونه یکی از شرکت های چند ملیتی درآمد وی از رقم 543 میلیون دالر به یک میلیارد و 12 میلیون دالر افزایش یافته است.  سود خالص این شرکت از یک میلیارد و 44 میلیون دالر به دو میلیارد و 22 میلیون دالر افزایش یافته است .

یکی از شرکت های دیگر چند ملیتی بنام کارجیل اعلام داشته است که در آمد خالص وی در سه ماه نسبت به دوره زمانی سال قبل 86 درصد رشد داشته و از 553 میلیون دالر به یک میلیارد و 30 میلیون دالر رسیده است. با در نظر داشت چنین ارقام درشت از چند شرکت چند ملیتی می توان دریافت که چه مصیبتی بر وضعیت غذایی مردم جهان پیش آمده است. شگفت اینست که بسیار از حکومت هایی که امروزه خود را مدافع حقوق بشر و گسترش دموکراسی و آزادی بشری می پندارند با چنین شرکت های سود جو پیوند داشته و در واقع عامل اجرایی آنان در منطقه و جهان می باشند. به مفهوم دیگر فقر و گرسنگی که امروزه دامنگیر بشریت گردیده عامل اصلی آن غارت و چپاول شرکت های چند ملیتی در پناه حاکمیت های غیر عادلانه و مزورانه ای است که امروزه بر گلوگاههای اقتصادی جهان چنگ انداخته اند. آنان با گسترش فقر و گرانی نه تنها سود خود را افزایش می بخشند، بلکه جنگ و تفرقه را در میان ملت ها نیزدامن می زنند. وابستگی کشور های فقیر را روز به روز تشدید می بخشند. سازمان های بین المللی را هر چه بیشتر تحت تاثیر سمپاتی های خود قرار میدهند.

 امروزه پوشیده نیست که سازمان های هم چون مواد غذایی وغیره عامل و تحت تاثیر سیاست های شرکت های چند ملیتی قرار دارند . مثال دیگر در این رابطه آنست که اگر ایالات متحده امریکا مقدار انبوهی از گندمی را که سالانه در اقیانوس اطلس می ریزد تا قیمت جهانی آن را در کنترل خود داشته باشد، اگر همان گندم ها را در قاره افریقا توزیع نماید، قاره افریقا دیگر معضلی بنام گرسنگی و قحطی نخواهد داشت. یا همان مقدار سویایی را که کشور ها و شرکت های وابسته به سرمایه داران امریکایی در امریکای مرکزی و جنوبی برای کنترل قیمت آن نابود می سازند، آن را در کشور های جهان سوم توزیع نمایند دیگر مسئله کمبود ویتامین و سوء تغذیه ای وجود نخواهد داشت. حتی متاسفانه گسترش بیماری ایدز در قاره افریقا و دیگر کشور ها به صراحت داکتران آزاد یک سیاست و شیوه سود جویانه اقتصادی است. عامل گسترش این بیماری مزمن در جامعه بشری کسی نیست جز شرکت های چند ملیتی. همانگونه که آنان برای فروش تسلیحات شان جنگ های متعددی را در گوشه و کنار جهان روشن می نمایند، برای فروش دارو و رونق بخشیدن به بازار آن نیز بیماری های را شایع می سازند. بنا بر این ریشه فقر و گرانی در جهان در سیاست ها و حاکمیت شوم و غیر عادلانه و سود جویی شرکت های چند ملیتی است و آنان برای کسب منفعت اقتصادی خویش تمام باور ها و ارزشها و حقوق انسانی را آشکارا نقض و زیر پای می نهند.

بسیاری از حکومت های غربی و امریکایی و سازمان های بین المللی بصورت مستقیم و غیر مستقیم تحت تاثیر این سیاست ها قرار داشته و توانایی مقابله با این فاجعه را ندارند؛ تا زمانیکه به چنین وضعیتی خاتمه داده نشود این مصیبت ها باقی خواهد بود. بنابر این بهترین شیوه آن خواهد بود که کشور های متضرر و آسیب دیده با هماهنگی و آگاهی دست به اقدامات و سیاست هایی بزنند که اراده و مشیت ملت ها از سیطره و نفوذ شرکت های چند ملیتی رهایی یابد.