روند گفتگو های صلح در سال های اخیر یکی از جنجال برانگیز ترین موضوع میان نهاد های جامعه مدنی، دولت افغانستان و جامعه بوده است. نهاد های جامعه مدنی بر این باور است که شورای عالی صلح از زمان شکل گیری تا اکنون هیچ دستاوردی نداشته است و این شورا امکانات و منابع مالی را بدون نتیجه به هدر داده است.گفتگو های صلح اما، تاثیر بر سیاست خارجی افغانستان در قبال کشورهای دیگر نیز داشته است. افغانستان آوردن صلح در افغانستان را منوط به همکاری و نقش مثبت ایالات متحده آمریکا و پاکستان می داند. همچنین دولت افغانستان این دو کشور را متهم به عدم همکاری می نماید و آن ها در مواردی عامل خشونت ها و جنگ دانسته اند.با همه این ها، دولت تاکید بر ادامه روند گفتگو های صلح دارند. در تازه ترین مورد، دولت افغانستان با گروه شانزده نفری در شهر دبی وارد گفتگو شده اند. به گفته مقامات افغانستانی رهبری این گروه را معتصم آغاجان به عهده دارد و پنچ تن از فرماندهان گروه طالبان که با دولت می جنگند نیز، در این گفتگو شرکت نموده است. گروه طالبان اما، در خبرنامه ای به رسانه ها اعلام کرده که این گروه در روند گفتگوی صلح که گفته می شود میان نمایندگان دولت افغانستان و گروه طالبان در شهر دبی جریان دارد، نماینده ندارد. آن ها همچنین افزوده است که معصتم آغاجان در گروه طالبان مسئولیت و یا وظیفه ندارد و این گروه فعالیت های او را خلاف اصول، آرمان ها و جهاد مقدس گروه طالبان می داند و معتقد است که او در راستای اهداف اشغالگران فعالیت دارند. آن ها همچنین گفته است که ما دفتر سیاسی دیگری داریم که تا هنوز تصمیم نگرفته ایم که با دولت افغانستان مذاکره و گفتگو نمایم.

خبر نامه ای گروه طالبان نشان می دهد که دولت افغانستان تا هنوز موفق نشده است تا افراد مهم و در رأس این گروه ارتباط برقرار نماید و آن ها را راضی به گفتگو نماید. بنابراین می رساند که گفتگوی های صلح در چند سال اخیر هیچ نتیجه ای ملموس در پی نداشته است و دولت منابع مالی کلانی را به هدر داده است. همچنین با رفتار های غیر عقلانی خود باعث کاهش مشروعیت خود نیز شده است. جدای این مسائل اما، برخی گزاره های گروه طالبان در خبرنامه منتشر شده قابل تامل است. بررسی گزاره های(گزاره بیشتر به مفهوم فوکویی در نظر است) مانند جهاد مقدس، آرمان، اصول و اشغالگر می تواند کمک کند که آیا صلح با گروه طالبان ممکن است و یا خیر. این نوشتار سعی می کند گزاره های مذکور را در حد ممکن به بحث و بررسی بگیرد و از دل آن به این سوال پاسخ گوید که آیا گفتگو های صلح با گروه طالبان ممکن است یا خیر.

جهاد مقدس: جهاد مقدس به نظر می رسد که از ادیان دیگر وارد حوزه تمدنی اسلامی شده است. ادیان مختلف قبل از اسلام در جنگ با دیگران آن را جهاد مقدس می خواندند.این اصلاح در صدر اسلام وارد واژگان اسلامی شد و بار معنای شرعی به خود گرفت.رهبران دینی از جهاد مقدس به خاطر تشویق و ترغیب افراد و همچنین برای مشروعیت دادن به جنگ استفاده می کرد. این واژه اما، در اسلام دگرگونی پذیرفته است.در حوزه تمدنی اسلام جهاد مقدس با سازوکار جدید تعریف شد.چند گزاره شرعی مبنای جهاد مقدس را شکل داد. دارالکفر و دارالاسلام، حق و باطل و گسترش دین خاتم مجموعه واژه های بوده است که جهاد مقدس بر مبنای خود را توجیه می کرده است.در صدر اسلام جهاد مقدس به جنگ های میان مسلمان ها و کفار گفته می شد. اما بنیادگرا ها آن را بسط دادند و جنگ های میان مسلمان ها نیز استفاده کردند. در بسی موارد که جنگ های میان مسلمان ها شکل گرفته است، دو طرف جنگ را جهاد مقدس خوانده اند. در سال های اخیر گروه های بینادگرا در افغانستان نیز جنگ خود را جهاد مقدس خوانده اند.آن ها تفکیک میان جنگ با خارجی و دولت قائل نشده است. این نشان می دهد که گروه های مخالف مسلح دولت در افغانستان بیشتر با فهم و درک بنیادگرایانه به جهاد مقدس می نگرد و جنگ با دولت را نیز جهاد مقدس می خواند.فهم این چنینی بیانگر این است که صلح و گفتگو با این گروه ممکن نیست. زیرا گزاره جهاد مقدس دارای بار معنای ارزشگزارانه است. در آن حقانیت نهفته است.همان حقانیت که باعث می شود آن ها بجنگند و گفتگو را مخالف آن حقایق بداند.

آرمان: آرمان همیشه وابسته به زمان بوده است.آرمان ممکن است بدون در نظر گرفتن وضعیت گذشته تعریف گردد و ممکن است آرمان یک نوع بازگشت به گذشته تلقی شود. اتوپیای که فیلسوفان مطرح می کردند معطوف به گذشته نبود. هیچ نوستالوژی در ان دیده نمی شود. اما آرمان های دینی بیشتر به مفهوم بازگشت به دوره خاص در گذشته است. دوره ای که پیروان آن را دوره طلایی می داند. برای گروه طالبان آرمان به مفهوم بازگشت به گذشته و به دوران خلفای راشدین است.حکومت امارت اسلامی گروه طالبان و گفته های بعد از ان نشان داده است که گروه طالبان بیشتر در صدد پیاده نمودن حکومت اسلامی است. با این هم درک و فهم این ها از حکومت خلفای راشدین بنیادگرایانه است و تفاوت زیاد با فهم و درک دیگران دارد.وجود چنین آرمانی در میان گروه طالبان باعث می شود که آن ها وارد گفتگو و مصالحه نگردد. زیرا در طرف دیگر گفتگو که دولت باشد، حاضر به از دست دادن قانون اساسی فعلی که دموکراتیک است نمی باشد. بنابراین با چنین آرمانی ممکن نیست گفتگو صورت بگیرد.

اصول:درک و فهم گروه طالبان از اصول همان آموزه های شریعت اسلامی با درک و فهم بنیادگرایانه است. آن ها خواهان پیاده کردن شریعت اسلامی است و آن را اصول اساسی زندگی خود می داند و هیچ فهم و درک دگرگونه را بر نمی تابد.هم دوران امارت اسلامی و هم بعد از ان نشان داده است که گروه طالبان در صدد پیاده نمودن شریعت اسلامی است و اموزه های شریعت اسلامی همان اصولی است که برای آن ها غیر قابل عدول است.

اشغالگر: واژه اشغالگر برجستگی زیاد در نزد گروه طالبان دارد. این واژه بیش از همه بر می گردد به قرن نوزده و قرن بیست. در آن زمان برخی کشور ها از سوی کشور های دیگر استعمار شده بود و ادبیات خاص شکل گرفت تا مردم علیه مستعمران به پا خیزد و آن ها را از کشور خود بیرون کند. مستعمران اشغالگر خطاب می شد. وجود این مفهوم در ادبیان گروه طالبان نشان می دهد که آن ها مانند دوران گذشته در صدد آن است تا با جنگ وضعیت را تغییر دهد و راهی دیگری وجود ندارد که بتوان با آن کنار آمد.

همه این مفاهیم و گزاره ها در مخزن واژگانی گروه طالبان نشانگر آن است که گفتگو و مصالحه با این گروه ممکن نیست. آن ها نه به دموکراسی باور دارد و نه به قانون اساسی، حقوق بشر و خیلی مسائل و موضوعات جدید دیگر. آن ها آرمان ها و اصول و اهداف متضاد با دولت دارند. بنابراین گفتگو و مصالحه با آن ها به شکل کنونی جوابگو نیست. باید دولت دگرگونی در جامعه پذیری به وجود آورد تا باور ها و آرمان های مردم از کوچکی متفاوت شکل بگیرد.