با گذشت هر روز به زمان برگزاری سوم دور انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی کشور نزدیک می‌شویم. به همان اندازه نیز شور و تلاش‌های انتخاباتی در سطح جامعه و از سوی نامزدهای انتخاباتی شدت یافته و به اصطلاح معروف بازار رقابت‌های انتخاباتی داغ و داغتر می‌گردد. پر واضح است که این انتخابات بر سرنوشت سیاسی مردم ما بسیار تاثیر گذار خواهد بود. در شرایط کنونی و بلحاظ علل/دلایل زیادی مردم انتظارات و توقعات بسیاری به این انتخاب و نتایج آن دوخته اند. همین طور بسیاری از فعالان سیاسی و بویژه آن دسته از سیاست مدارانی که دستی در قدرت داشته اند و هم چنان آرزو دارند سیطره خود را در قدرت هم چنان حفظ نمایند، این انتخابات آنان را بخود مشغول ساخته وبه تپ وتلاش واداشته است تا به هرروش ممکن قدرت سیاسی را در کنترل خود درآورند . بنابراین بسیار طبیعی به نظر می‌رسد که در چنین شرایطی میدان رقابت‌ها و نیز جار وجنجال ها، چالش ها، سازش ها، معامله ها و زد وبند ها نیز گرم گردد.

از سوی دیگر وجود ائتلاف ها و سازش ها در انتخابات یک امر طبیعی و مسلم است که در هر کشور به تناسب سطح فرهنگ سیاسی آن جامعه شکل میگیرد . درکشورهای پیشرفته که شور سیاسی مردم با شعور اجتماعی آن ممزوج شده ائتلاف براساس تفکر و اندیشه سیاسی برخاسته از متن واقعیت‌های جامعه صورت میگیرد. شکل گیری ائتلاف‌ها در فرهنگ سیاسی یک امر پذیرفته شده و قابل قبول می‌باشد.

اینک که ما در آستانه برگزاری سومین دور انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی قرار گرفته ایم، بازار انتخابات روزبروز گرمتر شده می‌رود. هم چنین نامزدهای انتخاباتی هریک سعی بر این دارند که از طرق مختلف آراء لازم را بدست آورند. یکی از راه‌های موفقیت در انتخابات ایجاد ائتلاف‌های انتخاباتی است. در سایه ائتلاف انتخاباتی هریک از نامزدها قادر خواهند بود که میزان موفقیت خویش را در رقابت‌های انتخاباتی افزایش دهند. روی این جهت شکل گیری ائتلاف‌های انتخاباتی یک امر معمول و پذیرفته شده و پسندیده بشمار می‌آید.

اما اینک این پرسش مطرح می گردد درکشوری چون افغانستان با شرایط و ویژگی های بسیار متفاوت و حتا ناسازگار با جوامع رشد یافته رقابت های سیاسی و ائتلاف های انتخاباتی چگونه خواهد بود؟ نامزدهای انتخاباتی چگونه رویکردی را در ارتباط با تبلیغات انتخاباتی بطور کلی و در ایجاد و ساماندهی ائتلاف‌های انتخاباتی بطور خاص در پیش خواهند گرفت؟ در روزهای اخیر بحث‌ها و مواردی متعددی مطرح گردیده است که احتمالا تیم‌های جدید انتخاباتی شکل خواهد گرفت. بر اساس این شنیده‌ها تلاش‌های جدی در کار است تا سعی گردد که برخی از نامزدها به نفع نامزد دیگر از صحنه رقابت کنار برود. همانطور که پیشتر اشاره گردید نفس چنین تلاش‌هایی در فضای انتخاباتی معمول بوده و در خوبی یا بدی آن نمی‌توان داوری نمود. هنگام داوری زمانی است که انگیزه و اهداف این ائتلاف‌ها مشخص گردد. آنچه در روزهای اخیر در مورد ائتلاف‌های احتمالی گفته می‌شود متاسفانه نه تنها شفاف بخش فضای انتخاباتی دانسته می‌شود بلکه برنگرانی‌ها و اضطراب های آن می افزاید. شنیده‌های نزدیک به واقعیت آنست که این تلاش‌ها بیش از آنکه مبتنی بر منافع و ایده های ملی باشد، تلاش می شود که از سنگر قومیت و منطقه چنین ائتلاف های صورت گیرد. در عقب همه این تلاش های انتخاباتی چنین تصور می شود که عده ای بخاطر نگرانی از چرخش قدرت به نیروها وافراد تازه ، سعی دارند که محور قدرت سیاسی کشور را هم چنان بر محورهای سابق و خاندانی حفظ کنند. ایجاد ائتلاف های قومی یکی از راه های موفقیت در این راستا دانسته می شود. اما کاملا روشن است که چنین ائتلاف های با مبانی و اصول دموکراسی و چرخش قدرت بر مبنای آن سازگاری و همخوانی ندارد. متاسفانه تاریخ سیاسی کشور حکایت از آن دارد که ائتلاف ها در جامعه ما همیشه چنین بوده است. یعنی شعور و شوری مبتنی بر خواسته ها و مناسبات محدودگرایانه قومی و شخصی. ائتلاف های شکل گرفته تاکنون و آنچه درباره آن شنیده می شود سازشی است از شور و شعور که برپایه ی شاخص های شخصیتی افراد شکل میگیرد و به درجه ی مطرح بودن شخصیت های کاری افراد متبارز میگردد و دوام آن ارتباط مسقیم بر اراده ی خواسته های فردی و انگیزه های قومی و سمتی دارد. هرگاه منافع قوم و سمت و فرد در ائتلاف به خطر مواجه گردد ، ائتلاف نیز ناپایداری خویش را متبارز ساخته ودگرگون می گردد .

نکته مهم تری که دراین ارتباط قابل طرح بوده و بایستی بر آن مکث نمود این است که افغانستان در شرایط کنونی، بویژه در هنگامه انتخابات ریاست جمهوری در یک پیچ مهم تاریخی و سرنوشت ساز قرار گرفته است. گذر موفقانه از این مرحله می تواند ثبات و دوام نظام سیاسی و در نهایت سازندگی و ترقی کشور را به ارمغان آورد. اما اگر این مرحله و دوره به ناکامی بیانجامد یا اینکه بطور ناقص پشت سرگذاشته شود بطور طبیعی پیامدهای آن در سال های آینده دامنگیر نسل امروز و بعدی خواهد شد. بنابراین بسیار مهم است که نامزدهای انتخاباتی واقعا بر مبنای یک طرح و برنامه دقیق و مطالعه شده وارد کارزار انتخاباتی شوند. برخی نامزدها شاید بتوانند با توزیع پول و دادن وعده های چرب و غیرعملی افکار عمومی را فریب داده و رای را بدست آورند. اما پرواضح است که فقط پولی که مغز و طرح پشت سرآن نباشد کاری بجایی نخواهد رساند. چنانچه در طی دوازده سال گذشته به دلیل نبودن مغز و تفکر و نبود طرح و برنامه همه سرمایه های وارد شده به کشور بدون دست آورد لازم هدر رفتند. لذا اگر عده ای تصور می کنند که می توانند با توزیع پول و خرید افراد زورمند یا متنفذ قادر خواهند شد رای لازم را بدست آورند اما بدانند که مدیریت کشور به فکر و طرح نیاز دارد. همینگونه شکل گیری ائتلاف های انتخاباتی از طریق معامله پولی نیز برای کشور راه گشا نبوده بلکه پیامدهای بسیار تلخی را بدنبال خواهد آورد.

نکته دیگر اینکه ائتلاف های قومی و منطقه ای نیز پیامدهای بسیار ناگواری را بر فضای سیاسی کشور تحمیل خواهد کرد. شکل گیری چنین ائتلاف هایی فضای سیاسی را بسوی تفرقه و جبهه بندی های خطرناک سوق خواهد داد. حال آنکه ما باید در این مرحله از زندگی سیاسی بایستی بسوی اجماع و تفاهم و همسویی حرکت نماییم. دامن زدن به مسایل قومی و منطقه ای و نگاه به انتخابات از زاویه منافع قومی و منطقه ای مغایر اصول و مبانی دموکراسی و ارزش های آن دانسته می شود. بنابراین انتخابات سال آینده در صورتی شفاف ، سالم و قابل اعتبار خواهد بود که کارزارهای انتخاباتی و صف بندی های آن بصورت ائتلافی یا غیر ائتلافی بر اصول دموکراتیک و درجهت اهداف ملی دنبال گردد. در غیرآنصورت دامن زدن به مسایل قومی و منطقه ای و تلاش برای انحصار قدرت برای قوم خاص یا شخص و خانواده خاص بر دامنه بحران خواهد افزود.