صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

فضای سیاسی و ضرورت انتخابات ثَبات ساز

-

فضای سیاسی و ضرورت انتخابات ثَبات ساز

در جامعة سیاسی نیروهای سیاسی متفاوتی وجود دارد که خواهان کسب قدرت اند، اما چون قدرت نایاب بوده و فقط باید یک جریان سیاسی به آن دست یابد، رقابت های جدی و خستگی ناپذیری بین آنان وجود دارد. در گذشته های تاریخی و پیش از آن که دموکراسی به عنوان روش سیاسی نسبتا معقول و مناسب نهادینه گردد، جریان های سیاسی از رهگذر خشونت و حذفِ همدیگر، قدرت را کسب می کردند؛ درگیری های خونین بین نیروهای سیاسی رخ می داد که یکی شاه می شد و مدعی بود که تا آخر عمر خودش و حتی خانواده اش باید قدرت را در دست داشته باشند و دیگران تلاش می نمودند قدرت را از چنگ اش خارج کرده و خود به دست گیرند.در این صورت، جامعه دچار بی ثَباتی سیاسی گردیده و تامین امنیت و ثَبات مهمترین دغدغه و دل نگرانی پنداشته می شد. اما حالا همة نیروهای سیاسی، در یک برنامة رقابتی آزاد در انتخابات شرکت کرده و جهت کسب قدرت با هم به رقابت می پردازند.

   پرسش اصلی این است که: انتخابات چه نقش در تامین ثَبات سیاسی دارد؟

  فرضیه و پاسخ احتمالی را که می توان مطرح کرد این خواهد بود که: انتخابات به عنوان سازوکار سیاسی نقش سازندة را در راستای تامین ثبات سیاسی بازی می کند. انتخابات فضایِ است که همة جریان ها و نیروهای سیاسی خواهان کسب قدرت در آن شرکت می کنند و امید به این دارند که شاید در این دور و یا دور دیگر، بر رقیب غالب گردیده و قدرت را در دست گیرند. این امر نیروهای سیاسی را از تفکر خشونت و خصومت باز می دارد. در این صورت، ثَبات سیاسی پایدار تامین شده و نگرانی محسوس به نظر نمی آید.

1 . انتخابات و نیروهای سیاسی

   نیروهای سیاسی متعددی خواهان کسب قدرت اند. اما برگزاری انتخابات آنان را متقاعد ساخته و امیدوار می سازد که به بازی های مسالمت آمیز تن داده و از خشونت ها و خصومت های سیاسی پرهیز نمایند.همة جریان های سیاسی در فضای رقابتی باز، شرکت کرده و با هم رقابت می نمایند. اما در صورت که یک جریان برندة انتخابات گردیده و قدرت را کسب کند، دیگر جریان های سیاسی به دور مانده از قدرت، نا امید نگردیده و دست به خشونت و خصومت نمی زنند، بلکه برای رقابت های انتخاباتی انتخابات بعدی آمادگی می گیرند، چون می دانند که پنج سال بعد، قدرت تیم پیروز به پایان رسیده و آنان فرصت دیگری را جهت کسب قدرت در اختیار خواهند داشت. در این صورت، فضا آرام گردیده و ثَبات پایدار تامین خواهد گردید.

  بنابر این انتخابات می تواند نقش مهم و تاثیرگذاری را در راستای تامین ثَبات سیاسی بازی نماید. برگزاری انتخابات نیروهای سیاسیِ متفاوتِ خواهان کسب قدرت را متقاعد می کند که می توانند از رهگذر بازی های مسالمت آمیز قدرت را کسب کرده و همواره فرصت کسب برای آنان فراهم است. این امر، آنان را از پرداختن به خشونت و خصومت برای همیشه باز می دارد. پس انتخابات نقش بنیادین در تامین ثَبات سیاسی داشته و می توان گفت که ثَبات ساز است.

2 . انتخابات و تامین ثَبات سیاسی در افغانستان

قرار است در فرصت نزدیک، سومین انتخابات ریاست جمهوری برگزار گردیده و از دل آن، سومین دولت پساطالبان بدر آید. ایندر حالی است که فضای سیاسی همیشه شکننده و آسیب پذیر می نماید. نیروهای سیاسی بازمانده از دوران جهاد و مقاومت که همچنان بازیگران اصلی عرصة سیاست اند، از نبود اعتماد سیاسی به شدت رنج می برند. در دهه ای هفتاد به دلیل بی اعتمادی سیاسی، درگیری های خونین را بین هم تجربه کردند. در حال حاضر نیز، پس از ده سال مشق و تمرین بازی سیاسی مسالمت آمیز، هنوز نشانه های بی اعتمادی سیاسی قابل رؤیت است که اگر بدان توجه جدی صورت نگیرد ممکن است ثَبات سیاسی نسبی کنونی ضربة مهلکی را متحمل گردد.

   بنابر این هنوز ثَبات سیاسی در افغانستان شکننده است. علی رغم گروه طالبان و حزب اسلامی و دیگر گروه های تروریستی کوچکِ که تهدید جدی در برابر امنیت ملی و ثَبات سیاسی کشور پنداشته می شوند، نیروهای سیاسی داخل نظام نیز، از بی اعتمادی سیاسی به شدت رنج می برند. از این رهگذر، تنها برگزاری انتخابات می تواند آتش بی اعتمادی را سردتر کرده و نگذارد که شعله ور گردد.

2 . تهدیدها در برابر سلامت انتخابات

انتخابات باید شفاف، فراگیر و قابل قبول برای همة جریان ها و نیروهای سیاسی باشد. نتیجه ای همچون انتخابات را همة نیروهای سیاسی می پذیرند و چارة جز پذیرفتن آن نیز نداشته و ناگزیراند که در برابر خواستة اکثریت ملت سر فرود آورند. اما اگر فرایند انتخابات به صورت شفاف و سالم برگزار نگردیده و در مورد برگزاری آن حرف و حدیث های جدی مطرح باشد، نیروهای سیاسی نمی پذیرند و چالش های جدی سیاسی خلق خواهد شد.

    به نظر این نوشته انتخابات افغانستان را دو مولفه تهدید می نماید؛ نخست، سوء استفاده از امکانات دولتی در راستای پیروزی یک نامزد مشخص و دوم، تقلب و جعل در روند رای دهی.

   اگر بحث نا امنی و نبود نظارت مطرح می گردد، نگرانی اصلی از تقلب است. بیم وجود دارد که فرصت طلبان از فضای نا امنی استفاده سوء نموده و دست به پرکردن صندوق ها با رای های تقلبی نمایند. و اگر بحث استفاده از امکانات دولتی مطرح می گردد، نگرانی از نابرابر شدن فرصت ها، امکانات و فضای رقابتی است. در این صورت رقابت، سالم و انسانی نبوده و فرایند انتخابات را نیز نمی توان سالم و شفاف توصیف کرد.

   بنابر این تقلب و استفاده از امکانات دولتی در راستای پیروزی یک نامزد مشخص، دو مولفة جدی است که سلامت و شفافیت انتخابات را تهدید می کند. اگر به این دو تهدید جدی توجه صورت نگیرد، بی اعتمادی سیاسی بین نیروها و بازیگران افزایش یافته و ثَبات سیاسی شکننده تر خواهد گردید. از این نظر، مسوولیت جدی دولت، نخبگان تاثیرگذار سیاسی و همة جریان ها و نیروهای سیاسی است که تلاش کنند بی اعتمادی سیاسی تقویت نگردیده و انتخابات به عنوان عامل اعتماد ساز نقش بازی نماید.

  نباید فراموش کرد که فضای نیم بند موجود را تنها می توان با ایجاد اعتماد سیاسی حفظ کرد. انتخابات بهترین و تنهاترین فرصت است که می شود از آن سود جست. اما اگر بدان توجه جدی صورت نگرفته و یا برخی از نیروهای سیاسی تلاش نمایند، از رهگذر تقلب و ایجاد فرصت نابرابر، برنده گردند، باید بدانند که پیش بینی های سازمان های تحقیقاتی غربی را که از فروپاشی نظام و فضای موجود سخن می گویند، خود به دستان شان ممکن می کنند.

دیدگاه شما