روز ۱۶ حمل، روز رقم سرنوشت، میلیون‌ها شهروند در نخستین طلیعه‌های صبحگاهی با عزم استوار و اراده‌ی قاطع به پای صندوق‌های رای رفتند. حماسه‌ی بزرگ و بی نظیری را که مردم ما در این روز خلق کردند منطقه و جهان را شگفت زده ساخت. حضور پرشور و پرانگیزه مردم ما در پای صندوق‌های رأی به اندازه ای زیبا و شگفت انگیز بود که رسانه های داخلی و خارجی از توصیف آن اظهار عجز نمودند.

باهمه شگفتی که این حماسه مردمی با خود همراه داشت؛ باید گفت که حضور گسترده‌ی مردم به پای صندوق های رای پیام‌های روشن و معینی را  به همراه داشت. پیامی که می تواند برای چندمین بار فریاد و خواست واقعی مردم ما را به منطقه و جهانیان بازگو نماید. پیامی که سیما و چهره ای واقعی از کشور را برای دیگران به معرفی بگیرد.

نخستین پیام این است که حضور مردم در پای صندوق های رای نشان داد که مردم افغانستان از لحاظ درک و فهم سیاسی به مرحله بسیار بالا و تحسین برانگیزی دست یافته اند. مشارکت گسترده و پرشور مردم در انتخابات 16 حمل، در واقع بیانگر شعور سیاسی بالای شهروندان کشور و باور آنان به دموکراسی بود. مردم به روشنی در این روز نشان دادند که آنان دیگر حاضر نیستند که درباره سرنوشت شان دیگران و در غیاب و یا وکالت شان تصمیم بگیرند. مردم افغانستان بروشنی به سیاست مداران داخلی فهماندند که بسیاری از تحلیل ها و نیابت ها غیرواقعی بوده و اگر فرصت و زمینه ای فراهم گردد، خود مردم بهتر از همه درباره سرنوشت خود تصمیم خواهند گرفت و مردم ما به این مرحله از رشد و بلوغ سیاسی و اجتماعی رسیده اند. حضور میلیونی مردم در پای صندوق های رای با وجود نامساعد بودن هوا و بخصوص بارندگی شدید در کابل و دیگر ولایات و ولسوالی ها و مشکلات بسیار سخت زمستانی در مناطق دور و از جانب دیگر تهدیدهای جدی طالبان و مخالفین دموکراسی، نشان داد که مردم ما براستی می خواهند با هرقیمتی که شود خودشان آینده شان را رقم بزنند.

پیام دیگر انتخابات به نمایش گزاردن توانمندی و ظرفیت نهادها و ارگان های داخلی است. فضای امن و قابل اعتمادی که در روز انتخابات برای رای دهندگان فراهم شده بود نشان دهنده توانمندی نیروهای امنیتی کشور می باشد. امنیت تامین شده در روز انتخابات نشان داد اگر مدیریت سالم و درست وجود داشته باشد نیروهای امنیتی نیز قادر خواهند بود که مسئولیت و وظایف شان را بخوبی به اجرا بگذارند. بدون کم ترین تردید امنیت انتخابات سال جاری به مراتب از هر دور دیگر بهتر بود. هیچ گونه رویدادی جدی و عمده که موجب نگرانی و یا اخلال در پروسه انتخابات شود در طول مدت زمانی که انتخابات برگزار بود گزارش نگردید. همینطور این انتخابات نشان که با رفع برخی کاستی و جدی گرفتن برخی موارد دیگر خود افغان ها توانایی و قابلیت مدیریت انتخابات را خواهند داشت. البته بحث کم بود برگه آراء در بسیاری از مراکز رای دهی متاسفانه هنوز یک موضوع ناگوار و آزار دهنده است که چگونگی آن جای بحث و ارزیابی دارد؛ با آن هم اگر دست اندرکاران کمیسیون انتخابات در این باره اندکی جدی و مسئولانه برخورد نمایند؛ بطور کلی این چنین مشکلات و نارسایی‌ها تخلفات، بی‌نظمی‌ها و مشکلات انتخاباتی، به هیچ‌وجه غیرمنتظره نبود، هیچ کسی انتظار نداشت که افغانستان به یکباره به یک انتخابات صد‌درصد معیاری دست یابد، ولی نکته مهم این است که گام های آغازین را بسوی معیاری شدن خوب برداشته است.

درس یا پیام مهم دیگری که این انتخابات به همراه داشت این بود مردم با حضور گسترده خود در پای صندوق های رای برخلاف تهدیدها و پیام های طالبان، به آنان با قاطعیت نه گفتند. مردم بصراحت اعلام داشتند که خشونت‌طلبان و آنانی که زور را مبنای مشروعیت سیاسی خود می‌دانند هیچگاهی از مردم نمایندگی نمی‌کنند. این حضور برای همه‌ی کشورها منطقه و جهان روشن ساخت که افغانستان دیگر به عقب برنمی‌گردد. مردم به افراط‌گرایی، خشونت، طالب و ترور پاسخ منفی داده اند. مردم ترس از تهدید و ترور را بدور انداخته اند. انتخابات 16 حمل به وضوح اثبات کرد که افکار طالبانی، خشونت و زورگویی دیگر زمینه تاریخی خود را از دست داده است. روز انتخابات بر خلاف تصور مخالفین مسلح بخصوص طالبان، مردم به‌شکل وسیع و گسترده در پروسه انتخابات شرکت کرده و تهدیدات احتمالی امنیتی را نیز نادیده گرفته و در تمامی ولایت‌های کشور و حتا در بخش‌هایی که گفته می‌شد از نظر امنیتی در وضعیت خوبی قرار ندارد، مردم برای رای دادن حاضر شدند. برخی از کارشناسان گفته‌اند که یکی از عوامل اصلی انگیزه برای شرکت گسترده مردم در انتخابات، زورگویی‌های ناشی از سوی طالبان بود. مردم با شرکت در این پروسه، نشان دادند که به بازگشت طالبان به قدرت هرگز علاقه‌مندی ندارند و ادعاهای احتمالی که در خصوص جایگاه و پایگاه داشتن طالبان، در نزدم مردم صورت می‌گیرد، از حقیقت و واقعیت لازم برخوردار نیست. مرد م افغانستان با برگه های رای بافریاد رسا اعلام داشتند که دیگر به عقب برنخواهند گشت. دوران طالبان و طالبانیسم به سرآمده است.

نکته دیگر و مهم انتخابات آن بود که سهم‌گیری جدی و گسترده مردم در انتخابات که نشان‌دهنده علاقه‌مندی آنان در ترسیم سرنوشت سیاسی جامعه می‌باشد، این موضوع می‌تواند در مسوولیت‌پذیری دولت آینده نیز تاثیرگذار باشد. زیرا حضور مردم در انتخابات نشان‌دهنده توقع مردم از دولت آینده است. وقتی مردم در انتخابات حضور می‌یابند، به‌معنای این است که می‌خواهند دولت آینده را با دست‌های خویش تهداب‌گذاری کنند. از این رو دولت آینده باید توقع مردم نسبت به خود را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اولویت‌های کاری خود در نظر بگیرد. پاسخ گفتن مثبت به دموکراسی از سوی مردم مهم ترین و نهایی ترین سخنی است که برگه های رای به زبان آوردند. مردم ما بخوبی دریافتن که هیچگزینه دیگری برای مدیریت کشور چرخش مسالمت آمیز قدرت وجود ندارد جز دموکراسی و پروسه انتخابات. بنابراین دولت آینده بایستی موارد یاد شده و پیام های انتخابات را بخوبی دریابد. عدم توجه به دریافت پیام های این انتخابات می تواند عواقب ناگواری را برای زمامدار آینده درپی داشته باشد. حضور گسترده مردم و رای دادن آنان به رئیس جمهور آینده به اندازه کافی مشروعیت و صلاحیت و اعتماد لازم را برای حکومت آینده فراهم آورده است که قوانین و برنامه های حکومت داری خوب بدون مصلحت گرایی های غیرمنطقی دنبال گردد. حال دیده شود که پیام بزرگ مردم ما بگوش رئیس جمهور منتخب آینده تا چه اندازه کارگر خوا هد افتاد و زمامدار آینده تا چه میزانی به ارزش های سترگ این پروسه ملی احترام خواهد گذارد.