روز شنبه 16 حمل مردم افغانستان مسئولیت شهروندی خود را به انجام رساند و به شکل گسترده در پای صندوق های رأی حضور پیدا نمود. حال به نظر می رسد که شهروندان افغانستان مسئولیت خود را به انجام رسانده است و اکنون همه چیز بر می گردد به نخبگان سیاسی افغانستان که وضعیت را چگونه مدیریت می کند. مهمترین مسئولیت نخبگان سیاسی ما این است که نسبت به نتیجه انتخابات مسئولانه برخورد نماید و برخی مصالح و منافع ملی را در نظر بگیرد. مهمترین مسئله در شرایط کنونی ثبات سیاسی است. کاندیدان ریاست جمهوری با پذیرش نتیجه انتخابات باعث می شود که ثبات سیاسی حفظ گردد. کاندیدان ریاست جمهور اما اگر توجهی به ثبات سیاسی نداشته باشد و بیشتر به منافع شخصی و سمتی خود فکر کند، احتمال آن می رود که افغانستان یک بار دیگر به گذشته های خونین برگردد. در این نوشتار تلاش می شود مسئولیت های نخبگان سیاسی افغانستان و تیم برنده را به بررسی بگیرد. به عبارت دیگر، تلاش می شود به این سوال پاسخ داده شود که مسئولیت نخبگان سیاسی ما در شرایط کنونی چیست؟

به نظر نگارنده این سطور مهمترین مسئله بعد از انتخابات ثبات سیاسی، تقسیم قدرت میان گروه های اجتماعی، پاسخ درست و عقلانی با خواست ها و نیازمندی های جامعه و تعامل منطقی با جامعه جهانی است. همین مسائل را تلاش می کنم در ذیل پردازش کنم.‏

افغانستان در مطالعات توسعه و نوسازی و نوسازی سیاسی جزئی کشور های پسا منازعه دانسته می شود. برای کشور های پسا منازعه مهمترین مسئله برای دگرگونی و عبور از جنگ و خشونت دست یابی به ثبات سیاسی و حفظ ثبات سیاسی است. زیرا اصلاحات، دگرگونی و تغییرات اساسی در بخش های مختلف نیازمند آن است تا ثبات سیاسی وجود داشته باشد. بدون ثبات سیاسی امکان دگرگونی در هیچ یک از بخش ها ممکن نیست. در کشور های             پسا منازعه در جهان سوم مهمترین نقش را در ثبات سیاسی نخبگان جامعه دارد. زیرا نخبگان جامعه توانایی بسیج توده ها را دارد و قادر است با بسیج سازی توده ها ثبات را تهدید کند و یا این که حفظ کند.‏ از آنجایی که در افغانستان نخبگان سیاسی ما نقش مهم و اساسی در حفظ ثبات سیاسی دارد، بنابراین لازم است که نخبگان سیاسی ما به خاطر منافع و مصالح ملی تلاش نماید تا ثبات سیاسی را حفظ نماید.‏ در شرایط کنونی ثبات سیاسی با پذیرش نتیجه انتخابات ممکن می گردد. کاندیدان ریاست جمهوری هر کدام جزئی از نخبگان ما محسوب می شود. در صورتی که این ها نتیجه انتخابات را بپذیرد و به کاندید پیروز تبریگ بگوید، ثبات سیاسی حفظ می گردد. به یاد داشته باشیم که در صورت که این مهم از سوی نخبگان سیاسی ما صورت گیرد، تاریخ سیاسی ما این رفتار ها را به یاد خواهد داشت.

بعد از حفظ ثبات سیاسی مهمترین مسئله برای تیم برنده تقسیم قدرت سیاسی می باشد. تقسیم قدرت در افغانستان همیشه چالش برانگیز بوده است. در تاریخ سیاسی افغانستان تنها برخی گروه های اجتماعی حامل قدرت بوده است و برخی دیگر در حاشیه قرار داده شده است.‏ گروه های اجتماعی که در حاشیه قدرت قرار گرفته اند همیشه خواهان سهم و حق خود بوده اند. این حق خواهی منجر به گفتگو و مذاکره میان گروه های حامل قدرت و گروه های حاشیه ای نشده است بلکه این حق خواهی همیشه منجر به جدال شده است. نخبگان سیاسی ما با توجه به مناسبات و جدال های گذشته بر قدرت باید در تقسیم قدرت همه گروه های اجتماعی را در نظر بگیرد. بدین معنی که نخبگان سیاسی ما گروه های اجتماعی را به اندازه شعاع وجود شان سهم بدهد. در صورت که این مهم صورت نگیرد احتمال آن می رود که منازعات گذشته تاریخی به خاطر قدرت تکرار شود.به خاطر جلوگیری از منازعه و به خاطر احترام به ارزش های دموکراتیک و پلورال نخبگان سیاسی ما باید تمام گروه های اجتماعی را در تقسیم قدرت در نظر بگیرد.

مشارکت گسترده مردم در پای صندوق های رأی بدین معنی است که مردم از آشفتگی های کنونی بیزار آمده است و می خواهد فرد و تیم دیگر روی کار بیاید که بتواند مشکلات کنونی را حل نماید. بدون شک مردم خواست ها و نیازمندی های دارد. تیم برنده باید توجه جدی به خواست ها و نیازمندی های مردم داشته باشد. همان طور که مردم با مشارکت خود مشروعیت کافی برای شکل گیری حکومت بعدی فراهم کرد. در صورتی که حکومت بعدی توجهی به خواست ها و نیازمندی های مردم نکند، مردم می تواند حمایت خود را از حکومت بگیرد و حکومت را با بحران مشروعیت مواجه سازد. بنابراین توجه به مردم و خواست های آن ها یکی از مهمترین و اساسی ترین مسئله است که حکومت بعدی باید به آن توجه نماید.‏ بی توجهی به این مسئله می تواند پیامد های اسفناک برای حکومت داشته باشد.

در دوره اخیر حکومت رئیس جمهور کرزی تعامل ما با جامعه جهانی خدشه دار شد. رئیس جمهور کرزی در امضا پیمان امنیتی تعلل ورزید. کشور های همپیمان ایالات متحده آمریکا تا حدودی نسبت به روابط خود با افغانستان تجدید نظر نمود. در چنین شرایطی تیم بعدی باید روابط با جامعه جهانی و حامیان خود را ترمیم کند. این مسئله از چند جهت ضرورت دارد. اول؛ ثبات سیاسی ما تا حدودی زیادی بر می گردد به روابط حسنه و خوب با جامعه جهانی. بدون حضور آن ها امکان حفظ ثبات سیاسی بسیار کم است. دوم؛ نوسازی سیاسی و اقتصادی بدون حمایت ها و کمک های جامعه جهانی ممکن نیست. ما برای دگرگونی سیاسی و اقتصادی نیازمند حمایت ها و کمک های جامعه جهانی می باشیم. در صورت که تیم بعدی به این مسئله توجه نکند احتمال کاهش حمایت ها و کمک ها وجود دارد. بنابراین یکی از مهمرین مسئله این است که تعامل خود را با جامعه جهانی بیشتر نمایم و خود را با اصول و مقررات بین المللی همسو نمایم.

تیم بعدی در عین حالی که توجه جدی به مسائل فوق نماید نیازمند حفظ دستاورد های یک دهه گذشته نیز هست.‏ دستاورد های بسیار خوبی در عرصه آزادی بیان، عقیده داریم. همچنین دستاورد های در عرصه اقتصادی و تکنالوژی و حقوق بشری داشته ایم. حکومت بعدی باید از این دستاورد ها به صورت اساسی و جدی حمایت کند و آن را حفظ نماید.‏ دستاورد های یک دهه گذشته باید زیربنایی کار های حکومت بعدی گردد.

در پایان باید گفت که نخبگان سیاسی ما مسئولیت خطیر پیش رو دارد. آن ها در شرایط کنونی میان منافع شخصی و فردی خود باید منافع ملی را ترجیح دهد و تلاش نماید مشکلات را به صورت مسالمت آمیز حل نماید. همچنین تیم برنده باید همه گروه های اجتماعی را در ساقتار قدرت سهیم نماید. در کنار این مسائل تعامل با جامعه جهانی، توجه به خواست ها و نیازمندی های مردم و حفظ دستاورد های بیش از یک دهه گذشته از مسائل است که حکومت بعدی نیازمند توجه به آن می باشد.