چند روز پیش وزیر تحصیلات عالی کشور از سوی اعضای مجلس نمایندگان به پارلمان فراخوانده شد تا در برابر برخی از پرسش‌های موجود در نزد نمایندگان در ارتباط با امتحان کانکور و نتایج آن پاسخگو باشد. گزارش‌های دریافتی حاکی از آنست که اعضای مجلس نمایندگان پس از طرح پرسش‌های خویش و ارائه بعضی از پاسخ های وزیر تحصیلات عالی فرصت نیافتند که قناعت لازم را بدست آورند. بطوری که یکی از نمایندگان وقتی خواست درباره اظهارات وزیر تحصیلات عالی اظهار نظر نماید، از جلسه اخراج گردید.

بربنیاد گزارش‌های دریافتی پاسخ وزیر تحصیلات عالی به بسیاری از پرسش‌ها و انتقادهای نمایندگان در ارتباط به امتحان کانکور و نتایج آن و نیز وضعیت کمی و کیفی تحصیلات عالی در کشور این بود که کانکور نمی‌تواند مشکل را حل کند زیرا که توان پذیرش دانشگاه‌ها تا یک سال دیگر حد اکثر از ۱۱۰ هزار به ۱۴۰ هزار نفر بالا خواهد رفت، اما متقاضیان کانکور به چهارصد هزار نفر خواهند رسید. طرح وزیر تحصیلات عالی این است که این وزارت هر ساله ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها را به وزارت معارف اعلام کند و این وزارت متقاضیان ورود به دانشگاه‌ها را براساس نمرات سه ساله آن‌ها معرفی نماید. .وزیر تحصیلات عالی در این ارتباط بیان داشت شاگردانی که در مکتب نمرات بالا می‌گیرند، باید به دانشگاه‌ها و نهادهای آموزش‌های عالی و نیمه عالی معرفی شوند و این امر کیفیت آموزش را در دانشگاه‌ها هم افزایش خواهد داد.

پیش از آن‌که این طرح وزارت تحصیلات عالی مورد ارزیابی قرارگیرد نیم نگاهی خواهیم داشت به اهمیت و جایگاه تحصیلات عالی در نظام آموزشی هرکشور و چالش‌های که فراروی آن در کشور ما قرار دارد؛ تا با درک اهمیت موضوع به چگونگی طرح وزارت تحصیلات عالی درباره حذف امتحان کانکور و پذیرش دانشجو بصورت مستقیم از مکاتب براساس نمره سه سال آخر پرداخته شود. آموزش و پرورش در هر کشوری نقش بی‌بدیل در توسعه و پیشرفت علمی و اقتصادی آن کشور دارد. اما این مشروط است به توانایی و کفایت رهبری و مدیریت و بودجه و پشتوانه مطمئن از نظام معارف آن کشور. در فقدان موارد یاد شده نظام آموزشی هرگز نمی‌تواند برنامه ریزی دقیق در زمینه انجام دهد و مهم تر از همه این‌که عدم درک درست از چالش‌ها و مشکلات این عرصه و همین طور فرصت‌های موجود در این زمینه خود مانع جدی فرا راه تقویت نظام تعلیم و تربیت در هر جامعه ای خواهد شد.

یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین چالش‌ها ومسائل کشور در زمینه تحصیلات عالی افزایش روز افزون سطح تقاضا و نبود ظرفیت‌های لازم و مکان‌های مورد نیاز برای پاسخگویی به این تقاضای روز افزون است. با وجود تلاش‌های صورت گرفته و برخی پیشرفت‌ها و اقدام‌های مثبت و سازنده که در عرصه تحصیلات عالی صورت گرفته است با آن هم به دلیل خیل عظیم از اشتراک کنندگان کنکور و نیز به دلیل نبود ظرفیت در دانشگاه‌ها ، بسیاری از دانش آموزان از راه یابی به تحصیلات عالی بی بهره می‌مانند. این نکته ای است که مسئولین ذیربط باید به آن اهمیت ویژه قایل گردند. اهمیت ویژه این است که پس از مسئله امنیت کشور، بایستی بیشترین سهم بودجه را به عرصه معارف و آموزش عالی اختصاص دهند. همینطور تلاش‌های خود را برای جلب و جذب کمک‌های دوستانه از جهان و نیز فراهم ساختن دسترسی به بورسیه‌های تحصیلی در رشته‌های مهم را افزایش دهند. بدون شک باروند سریع افزایش متقاضیان ورود به تحصیلات عالی در کشور و حرکت کندی که از سوی مقام‌های حکومتی و مسئول وجود دارد این بحران روز بروز دامنه ای بیشتر خواهد یافت.

چالش عمده دیگر در عرصه کیفیت آموزش در موسسات تحصیلات عالی دولتی و خصوصی می‌باشد. متاسفانه کیفیت امکانات و تحصیلات عالی در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی کشور چه به لحاظ نصاب درسی، استادان مسلکی با تجربه و چه از نظر اعتبار سنجی و تضمین کیفیت و دسترسی به وسایل و تجهیرات لازم بسیار در سطح نازل قرار دارد. این کاستی‌ها در مرحله نخست موجب تضعیف نهادتحصیلات عالی در کشور خواهد گردید و دیگر آنکه فارغ التحصیلان این موسسات عالی قادر نخواهند بود که در بازار کار به دلیل عدم دانش کافی و مهارت لازم جذب شوند. در نتیجه روند افزایش بیکاری در کشور نیز سیر صعودی خواهد گرفت.

مشکل اساسی دیگر عدم نگاه ملی به توزیع فرصت‌های برابر برای راه یابی و استفاده از فرصت‌های تحصیلات عالی برای دانش آموزان کشور براساس حقوق شهروندی است. نبود توازن در ظرفیت‌سازی‌ها و بستر سازی‌های تحصیلات عالی و عدم دسترسی همه دانش آموزان کشور به  آن بگونه ای سبب گردیده است فضای علمی در کشور نیز تحت تاثیر بعضی مسایل حاشیه ای منفی قرار گیرد. یا این که اگر در مراحلی بخشی از دانش آموزان کشور توانسته اند با کوشش و جدیت به موسسات تحصیلات عالی راه یابند متاسفانه با واکنش منفی و تبعیض گرایانه ای در سطح کشور روبرو گردیده اند. بنابراین ایجاب می‌نماید که وزارت تحصیلات عالی در این زمینه نیز کوشش نماید تا با ارائه سیستم امتحان دقیق و شفاف از دانش آموزان قناعت همه شهروندان را در عدم تبعیض یا نادیده انگاشتن صلاحیت و شایستگی به جلب دانش آموزان در موسسات تحصیلات عالی اقدام ورزیده است. همینطور می‌توان موارد متعددی ا زچالش‌ها را بیان داشت که از ظرفیت این صفحه بیرون است.

اما در باره آنچه که وزیر محترم تحصیلات عالی در حضور نمایندگان بعنوان راه حل چالش امتحان کنکور عرضه داشته است؛ باید گفت حذف امتحان کانکور و اقدام به جلب دانشجو با در نظرداشت نمرات سه سال آخر شاگردان مکاتب، در واقع پیچیده ساختن و چه بسا گسترده ساختن چالش موجود باشد. واقعیت امر این است اگر شکایت از این باشد که ممکن است در امتحان کانکور مسئله فساد دخیل است و با ارائه طرح یاد شده فساد موجود پیش گیری خواهد شد، تصور بر این است که این راه کار نتیجه مثبت نخواهد داشت. بسا که نتیجه آن بسیار منفی نیز خواهد بود. زیرا بعد از آن مدیران مکاتب در سطح کلان کشوری ممکن است آلوده به فساد شوند. یعنی دانش آموزان با ارائه رشوه‌های کلان یا واسطه‌های قوی بسادگی تمام قادر شوند که نمرات سه سال آخر خود را برابر بامعیارهای پذیرش در دانشگاه تهیه نمایند. حال آن که در مسئله کانکور حداقل دست یابی گسترده به چنین فسادی کمتر وجود دارد.

بنابراین بهترین راهکار آنست که وزارت تحصیلات عالی در سیستم و برنامه امتحان کانکور دقت و توجه بیشتری مبذول دارد تا حذف آن. تجربه حذف کانکور در برخی از کشورهای دیگر نیز نشان داده است که نتیجه مطلوب را در پی نداشته و آنان مجبور گردیده اند که سیستم کانکور را دوباره احیاء نمایند.