انتخابات پرشور سال 1393 علی رغم حضور گسترده مردم در روزهای شمارش آراء و اعلام نتایج نهایی آن با بن بست جدی و بسیار نگران کننده ای روبرو گردیده بود. ریشه این بن بست در عدم اعتماد نامزدان به آراء شمارش شده و کمیسیون های انتخاباتی و وجود تقلب های دانسته می شد؛ هیچ یک از طرف های قضیه حاضر نبودند که به ملاک ها و داوری های موجود تن در داده و از موضع خویش کوتاه بیایند. حال این که کدام یک از طرف های قضیه بر صراط مستقیم بوده و ادعاهای او قابل توجیه می باشد در اینجا مورد بحث نیست. اما آنچه از مجموع کشمکش های انتخاباتی بر روند سیاسی و اجتماعی اثر برجای گذاشت یک بن بست همه جانبه ونگران کننده بود. گفته می شد که این بن بست کشور را حتا به لبه پرتگاه و آغاز دوباره بحران های سال گذشته کشانده بود.

البته این نگرانی تنها مردم افغانستان را شامل نمی شد، بلکه دنیا نیز نسبت به شرایط پیش آمده در کشور احساس نگرانی نمود. زیرا آنان بدین باور بودند که در صورت بروز بحران و خشونت درافغانستان و عدم استقرارنظام باثبات و مشروع سیاسی در واقع تلاش ها و حمایت های چندین ساله جامعه جهانی نیز هدر خواهد رفت. بنابراین برای دفعه دوم، جامعه جهانی و مردم افغانستان در یک منفعت و نگرانی از حفظ آن منفعت به یک نقطه مشترک روبرو شدند. این نقطه مشترک تهدیدها و نگرانی ها از احتمال بروز دوباره بحران و خشونت در کشور و تقویت و یا حاکمیت گروه های تروریستی و خشونت طلب بر کشور و گسترش آن در سطح منطقه و جهان بود.

بدنبال چنان وضعیت نگران کننده داخلی و خارجی وزیر خارجه امریکا جان کری برای میانجگری میان نامزدهای انتخابات و شکستن بن بست انتخاباتی وارد کابل گردید. با ورود وزیر خارجه امریکا به کابل رایزنی های جدی و فشرده آغاز گردید وی پس از دیدار با نامزدهای انتخاباتی کشور داکتر عبدالله عبدالله و داکتر اشرف غنی احمد زی و نیز رئیس جمهور کرزی و نماینده سازمان ملل متحد در افغانستان سرانجام این توافق بعمل آمد که صد درصد آرای انتخابات ۲۴ جوزا باز شماری شود. هم‌چنین توافق بعمل آمد تا پس از تفتیش آراء، حکومت وحدت ملی بوجود آید. این توافق ها در حالی پذیرفته و اعلام گردید که وزیر خارجه امریکا با داکتر عبدالله عبدالله و داکتر اشرف غنی احمدزی بطور مشترک در یک نشست خبری اشتراک ورزیده بودند و آن را اعلام داشتند. وزیر خارجه امریکا جان کری در این نشست خبری گفت که تا ۲۴ ساعت آینده تفتیش آرا در کابل آغاز خواهد شد و تمام صندوق‌های باقی‌مانده در ولایات توسط نیروهای آیساف و نیروهای افغان به کابل انتقال داده خواهد شد. تفتیش آرا براساس این توافق، هفته‌ها را دربر خواهد گرفت و به جهت از رئیس جمهور کرزی تقاضا گردید که مراسم تحلیف که پیش از این ۱۱ اسد تعیین شده بود، به تعویق اندازد.

در نهایت این که براساس توافق صورت گرفته، تمام آرا زیر نظر نهادهای بین‌المللی با حضور نمایندگان دو نامزد تفتیش خواهد شد. این تفتیش براساس پیشنهاد یوناما صورت می‌گیرد. هردو نامزد توافق کرده‌اند که پس از تفتیش آرا، نتیجه را بپذیرند و یک حکومت فراگیر وحدت ملی را تشکیل دهند. تفتیشی که صورت می‌گیرد مطابق با معیارهای بین‌المللی خواهد بود. داکتر عبدالله در کنفرانس مربوط به شکست بن بست انتخابات گفت به وعده‌ای که برای مردم داده بود، دست یافته است و تمام آراء دوباره تفتیش خواهد شد. وی گفت نتایجی را که پس از تفتیش به دست می‌آید می‌پذیرد. داکتر اشرف غنی احمدزی نیز گفت نتایج را پس از تفتیش می‌پذیرد و به تشکیل یک حکومت وحدت ملی متعهد است.

توافق بدست آمده میان نامزدهای ریاست جمهوری و شکست بن بست انتخاباتی با استقبال گسترده داخلی و بین المللی روبرو گردیده است. افزون بر نامزدهای انتخاباتی بسیار از آگاهان سیاسی و توده مردم از این توافق اعلام حمایت نموده و آن را گام مهمی بسوی پیشرفت وثبات خواندند. هم چنین رئیس جمهور کشور نیز این توافق را اقدام مهم و به خیر مردم و کشور خواند و از آن حمایت همه جانبه نمود. در سطح بین المللی نیز برخی از کشورها از جمله بریتانیا و نیز سازمان ملل متحد از این توافق اعلام حمایت نموده و آن را به نفع ثبات در افغانستان و حکومت آینده کشور دانستند. واقعیت نیز آنست که مردم افغانستان هم از نامزدهای کشور و هم از جامعه بین المللی انتظار داشتند که برای پیش گیری از بروز دوباره بحران و پایان بخشیدن به بن بست موجود اقدام های جدی و دلسوزانه ای را روی دست گیرند. به همین جهت توافق نامزد های ریاست جمهوری روی سازوکار تفتیش تمامی ‌رای‌های انتخابات ریاست‌جمهوری، اقدامی ‌بی‌نهایت مثبت دانسته می شود و هم چنین از دسته‌های انتخاباتی و نمایندگی سیاسی سازمان ملل انتظار جدی دارند که این توافق را- آن طوری که بایسته است- عملی سازند. عملی شدن موفقانه این توافق، سبب اعاده اعتماد مردم به روند انتخابات خواهد شد و روند افسرده زندگی را در کشور رونق و جان دوباره خواهد بخشید.

سخن دیگری که در ادامه ارزیابی بن بست انتخاباتی قابل طرح می باشد این است که براستی چرا انتخابات های کشور همواره با چنین چالش های خطرناک و نگران کننده روبرو می باشد. چنانچه پیش از این انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۹، انتخابات پارلمانی ۲۰۱۰با چنین چالش و بن بستی روبر گردید و سرانجام برای بار نخست بن بست انتخاباتی ریاست جمهوری سال 2009 با میانجگری جان کری شکسته شد. اما براستی دلیل اصلی این بن بست ها چیست؟ چرا کشور قادر به برگزاری انتخابات شفاف‌تر و قابل قبول نمی باشد؟ دیدگاه های مطرح شده بر این باور است که عدم اراده سیاسی قاطع و دلسوزانه برای برگزاری انتخابات شفاف و پیش گیری از دخالت های غیرمسئولانه و عدم بکارگرفتن افراد مسلکی در راس کمیسیون‌های انتخاباتی سبب بروز بن‌بست‌های انتخاباتی شده است. مداخله مستقیم حکومت در امور انتخابات، عدم استقلالیت نهادهای انتخاباتی، عدم شفافیت پروسه انتخابات و عدم آگاهی نامزدان و تیم‌های انتخاباتی از پروسه انتخابات از موارد دیگری است که این آگاهان بعنوان دلایل عمده بروز بن‌بست در انتخابات‌های کشور عنوان می نمایند.

با توجه به آنچه نگاشته شد اکنون کشور بار دیگر از یک پیچ و خطرگاه بسیار مهیب نجات یافته است. روندی تازه و فردای روشنتری پیش روی مردم ما گشوده شده است. انتظار می رود که توافق بدست آمده اعلام شده با قاطعیت و سرعت عمل هرچه بیشتر به پیش برود و مردم ما هرچه زودتر نسبت به سرنوشت سیاسی خویش اعتماد کامل را بدست آورند. این همه خواسته ها و آرزوها زمانی قابل دست یافتنی خواهد بود که ما نیز نسبت به تجارب بدست آمده و آگاهی از هشدارها و خطرها تعهد لازم را داشته باشیم. نباید اجازه دهیم که سرنوشت کشور و مردم ما بیش از این دست خوش نگرانی ها گردد. به معنای دقیق تر و قاطع تر از شکستن دو بن بست انتخاباتی در سال 2009 و 2014 باید آموخته باشیم که شاید دفعه دیگر فرشته نجاتی بنام جان کری نباشد و یا حاضر نشود که برای نجات کشور وارد اقدام شود؛ پس چه بهتر که خود درس های این تجارب بزرگ را بخوبی فراگرفته و بدان متعهد باشیم.