انتخاب سوم اولین انتقال قدرت به شکل مسالمت آمیز در تاریخ سیاسی و اجتماعی این کشور محسوب می شود. قبل از آن هیچ یک از حاکمان سیاسی افغانستان فرصت خدا حافظی نیافته بود. ظاهر شاه با کودتای پسر عموی خود از قدرت برداشته شد و در ایتالیا برای سال ها ماندگار شد. داوود با کودتای چپی ها از میان برداشته شد. در دوران کمونیست ها افغانستان بیشترین کودتا را تجربه کرد. آخرین رئیس جمهور کمونیست ها، دکتر نجیب از سوی گروه های مجاهدین از قدرت کنار زده شد و بعدا توسط گروه طالبان به دار آویخته شد. شاید بتوان گفت که حکومت چند ماهه حضرت مجددی یک استثنا بود. او بنا به توافق بدون منازعه و درگیری قدرت را به برهان الدین ربانی واگذار کرد. حکومت ربانی توسط گروه طالبان فروپاشانده شد. امارت اسلامی طالبان نیز با حمله نظامی ایالات متحده آمریکا و هم پیمانانش سقوط کرد.

بعد از حکومت امارت اسلامی طالبان حکومت جدید به وجود آمد. حکومت انتقالی، موقت و منتخب مردم. دوره جدید سیزده سال را در بر گرفت. در این سیزده سال، رئیس جمهور کرزی در رأس هرم قدرت قرار داشت. او سیزده سال بر اریکه قدرت تکیه زد و با فراز و نشیب های زیادی جامعه آشوب زده و ویران افغانستان را مدیریت نمود. او حالا، بعد از سیزده سال قدرت را به رئیس جمهور منتخب مردم واگذار کرد و به صورت رسمی با کارمندان بلند پایه حکومت خود خداحافظی کرد. خدا حافظی رئیس جمهور کرزی واکنش های متفاوت را برانگیخت. برخی او را مفسد خواند و برخی دیگر او را ستایش نمود. اما کمتر موردی دیده شد که رسانه و یا شهروندی به صورت جدی کارنامه او را مورد نقد قرار دهد. نوشتار کنونی سعی دارد کارنامه رئیس جمهور کرزی را در برخی موارد و گنجایش این نوشتار به بررسی بگیرد.

رئیس جمهور کرزی سیزده سال پیش یک ویرانه را به دست گرفت. او در این ویرانه کار های را انجام داد و کار های را می توانست انجام دهد که نتوانست.

اگر وضعیت کنونی را با سیزده سال گذشته صورت مقایسه ای مورد بررسی قرار دهیم، بهتر می توانیم کارکرد های کرزی درک کنیم. در سیزده سال گذشته اقتصاد افغانستان ویران و جنگی بود. او توانست اقتصاد افغانستان را از حالت جنگی و ورشکسته بیرون کشید و سرمایه های زیادی را در کشور جذب کرد. به گونهای که رشد اقتصادی افغانستان به بالاترین حد خود در تاریخ این کشور رسید. زندگی روزمره مردم تا اندازه بهبود یافت. اگر چه او می توانست بیش از این ها کار نماید اما او نتوانست اقتصاد افغانستان را به رشد پایدار رساند. دلیل اصلی عدم برنامه های استراتژیک رئیس جمهور کرزی بود. با قاطعیت می توان گفت که او در هیچ زمینه ای برنامه های استراتژیک نداشته است.

شاید مهمترین دستاورد رئیس جمهور کرزی را حفظ ثبات سیاسی در سیزده سال گذشته بدانیم. او در سیزده سال گذشته توانست تمام گروه های جهادی آرام نگه دارد. امری که برای هر کس مقدور نیست. جهادی های که در دوره از تاریخ کشور به خاطر مسائل مختلف با همدیگر وارد جنگ شده بودند و همدیگر را به رگبار بسته بودند اما رئیس جمهور کرزی توانست همه آن ها را آرام نگه دارد. بخش از نگرانی مردم و جامعه جهانی از همین ناحیه بود. مسئله که رئیس جمهور کرزی توانست خوب مدیریت نماید. بنابراین، ثبات نسبی مهمترین دستاورد رئیس جمهور کرزی در سیزده سال گذشته بود. ثبات که زمینه فعالیت های دیگر را در کشور ممکن گرداند.

در اوائل حکومت جدید او موفق شد بیشترین و گسترده ترین روابط را باکشور های دیگر داشته باشد. امری که در تاریخ افغانستان تکرار نشده بود. اما رئیس جمهور کرزی در حفظ این ارتباط موفق نبوده است. او در سال های اخیر حکومت خود با سران قبایل ارتباط خود را گسترش داد و بار ها در ارگ ریاست جمهوری با سران قبایل دیدار و گفتگو نمود. همین گفتگو ها زمینه در پیش گرفتن سیاست واگرایی را در سیاست خارجی حکومت او فراهم کرد. همین نشست ها کرزی را نسبت به حضور نیروهای خارجی بد بین کرد. به همین خاطر، پیمان امنیتی با کشور ایالات متحده آمریکا امضا نشد و روابط افغانستان با آمریکا و هم پیمانان آمریکا در حالت تعلیق در آمد. واقعیت این است که او نتوانست رئیس جمهور کرزی در ذهن خود مسئله رابطه با آمریکا و حملات آن ها بر گروه های طالبان را حل کند. این درگیری ذهنی منجر به این شد که او سیاست های واگرایی در سیاست خارجی و همگرایی با گروه های مخالف مسلح دولت در داخل اتخاذ نماید.

از دستاورد های مهم دیگر رئیس جمهور کرزی آزادی است. در هیچ دوره تاریخی مردم افغانستان آزادی را که در حکومت رئیس جمهور کرزی تجربه نمودند، تجربه نکرده بود. شاید کمتر کسی در مورد میزان از آزادی که در حکومت کرزی وجود داشت منتقد باشد. در گذشته های کمتر حاکمی و زعیم سیاسی افغانستان فحش ها و توهین ها را بر می تابید. اما در دوره رئیس جمهور کرزی مردم به او فحش و توهین می دادند اما او در عوض لبخندی تحفه ای شهروندان افغانستان می کرد. این بدین معنی نیست که فحش و توهین امری نیک است. این هم بیانگر فرهنگ پایین ماست هم نشاندهنده صبر و شکیبایی رئیس جمهور کرزی.

کارنامه رئیس جمهور کرزی در باب فساد گسترده سیاه است. در سیزده حکومت او فساد در سطوح و لایه های مختلف حکومت او وجود داشته است. فساد به اندازه گسترده بوده است که جامعه جهانی کمک های خود به افغانستان را معطوف به مبارزه جدی حکومت با پدیده فساد اعلان کرد. اداره که رئیس جمهور کرزی در رأس آن قرار داشت هیچ دستاوردی در این زمینه نداشته است. او تا هنوز پاسخ عقلانی به مردم افغانستان نیز نداده است.

علاوه بر مسئله فساد گسترده در حکومت او، کارنامه او در برخورد با گروه های تروریستی نیز سیاه است. او در سیاست خود چرخش صد و هشتاد درجه را تجربه کرد. گروه های تروریستی مانند طالبان که دشمن افغانستان خوانده می شد از سوی او برادر ناراضی خطاب شد. با وجود سیاست های نرمش طلبانه رئیس جمهور کرزی گروه طالبان اما، پاسخ سخت و دشواری را به مردم افغانستان داد. گروه طالبان تعداد زیادی از نیرو های امنیتی افغانستان را قربانی کرد. همه این ها نتیجه سیاست های او در قبال گروه طالبان بود.

در پایان باید گفت که اشتباه است اما اگر بپنداریم که رئیس جمهور کرزی در سیزده سال حکومت خود هیچ دستاوردی نداشته است. در عین حال اشتباه است اما اگر بپنداریم که کارنامه رئیس جمهور کرزی در سیزده سال گذشته هیچ نقطه ضعف ندارد. کارنامه او آمیزه از شکست و موفقیت است. در بخش های موفق بوده است و در بخش های ناکام. با این حال، تاریخ افغانستان کرزی را به خاطر واگذاری مسالمت آمیز قدرت به یاد خواهد داشت و از او ستایش خواهد کرد. او اولین سنگ بنای انتقال مسالمت آمیز قدرت را در سیاست افغانستان بر جای گذاشت. در آخر باید گفت که امیدوارم روزی رئیس جمهور کرزی در مورد کارنامه خود بنویسد و به مردم افغانستان پاسخ های معقول و درخور تأمل ارائه نماید.