در روز اول عید قربان رئیس جمهور جدید افغانستان، اشرف غنی احمد زی در ارگ ریاست جمهوری صحبت نمود. او برخلاف رئیس جمهور سابق افغانستان از گروه طالبان نخواست که به گفتگو های صلح بپیونددد. او از گروه های مخالف مسلح دولت خواست که جنگ راه حل نیست. او در عین حال، تاکید کرد که به دنبال صلح پایدار است. قبل از او، رئیس جمهور، کرزی در مراسم های عید از گروه های مخالف مسلح دولت می خواست که به گفتگو بپردازد. صحبت های رئیس جمهور جدید افغانستان نشان می دهد که خط و مشی او متفاوت از رئیس جمهور سابق افغانستان است. حد اقل اینکه او مانند رئیس جمهور سابق در پی آن نیست تا مخالفان مسلح دولت دست از سلاح بکشد و به دولت بپیوندد. او تنها خواست که جنگ راه حل نیست. این سخن رئیس جمهور اشرف غنی احمدزی نشان می دهد که در صورت که گروه های مخالف مسلح دولت دست از سلاح بر ندارد، رئیس جمهور کرزی با آن ها برخورد های جدی خواهد نمود. نوشتار کنونی در صدد آن است تا پروسه صلح و زمینه های صلح پایدار را به بررسی بگیرد.

گفتگو های صلح در دو سال اخیر حکومت رئیس جمهور کرزی اما، با تضرع و زاری دنبال شد. رئیس جمهور کرزی هر بار سخن از صلح گفت از گروه های مخالف مسلح دولت با تضرع خواست به گفتگو های صلح بپیوندد. اما گروه های مخالف مسلح طالبان و به خصوص گروه طالبان همیشه جواب منفی و خشونت آمیز به پاسخ های رئیس جمهور کرزی داد. رئیس جمهور کرزی اما، هیچ گاهی دست از تضرع برداشت. او حتی، باری در سخنان خود گریه کرد و بیان داشت که کشور های بیرونی نمی گذارد که افغانستان به صلح دست یابد. حکومت قبلی اما، هیچ گاهی به زمینه های اصلی گفتگو و امکان و امتناع گفتگو با گروه های مخالف مسلح دولت و به خصوص گروه طالبان فکر نکرد.

به باور نگاره سه عنصر اصلی در چهارچوب فکری طالبان وجود دارد که آنها را از مذاکره باز می دارد. شریعت، جاهلیت و جهاد سه عنصر اساسی است که باعث می شود طالبان با دولت و جامعه جهانی مذاکره ننماید. اینکه چطوری این سه عنصر مانع مذاکره طالبان می شود در زیر مورد بررسی قرار می گیرد.

حضور مفهوم شریعت در صورت بندی گفتمانی مذهبی با التزام عملی همراه است، این التزام عملی چیزی جز تطبیق مو به موی شریعت اسلامی در جامعه نیست. بدین ترتیب، با التزام عملی به اجرای شریعت، جایی برای قوانین موضوعه باقی نمی ماند و مطرح شدن قانون پیشا پیش مستلزم نسخ شریعت تلقی می گردد. سید قطب در کتاب معالم الطریق (نشانه های راه)، که به عنوان منشور و مانیفیست بنیاد گرایی اسلامی مطرح است، جایگزین کردن قوانین موضوعه به جای شریعت را نوعی تجاوز به حاکمیت الهی تلقی می کند، زیرا از نظر او شریعت برای تنظیم امور فردی و اجتماعی حیات آدمی از سوی خداوند وضع شده است. جایگزین کردن قانون به جای شریعت سوای اینکه مقدم کردن امری مرجوح بر راجح هست، نوعی دهن کجی به شریعت به عنوان قوانین الهی نیز تلقی می گردد.

محوریت شریعت در چهارچوب فکری طالبان را می توان در سخنان رئیس امر به معروف و نهی از منکر گروه طالبان به خوبی فهمید. مولوی قلم الدین می گوید: "ما در جنگ با شوروی دو میلیون شهید دادیم تا قوانین شریعت را حاکم سازیم. ما برای شریعت جنگدیم و اکنون این تشکیلات باید آن را اجرا کند... هر چه می خواهد بشود؛ ولی من شریعت را اجرا خواهم کرد". احمد رشید در جایی دیگر به نقل از این گروه ذکر می کند که: "شریعت خود قانون اساسی است، بنابراین ما به قانون اساسی نیازی نداریم. مردم اسلام را دوست دارند و به همین دلیل همه آنان از طالبان حمایت می کنند و به آنچه ما انجام می دهیم، احترام می گذارند.

در مورد مفهوم جاهلیت باید گفت که عصر جاهلیت عصر قبل از ظهور اسلام دانسته می شد اما سید قطب و ابو علی مودودی تفسیر تازه ای از مفهوم جاهلیت ارائه داد که بر اساس تفسیر آنها جامعه جاهلی جامعه ای است که در آن پرستش خداوند بی آلایش و خالصانه صورت نمی گیرد و این مساله البته در جنبه هایی از قبیل تصورات اعتقادی، شعائر تعبدی و قوانین موضوعه خودش را نشان می دهد. در این روز ها تمام جهان تا جایکه به منبع و منشاء اصول و قوانینش مربوط می شود، در جهالت بسر می برد، و این جاهلیت را نمی توان از طریق آسایش مادی و اختراعات علمی هر چند قابل توجه تغییر داد. جاهلیت بر مبنای اصل مخالفت با حکومت خداوند بر روی زمین و اوصاف مهم حاکمیت خداوند استوار شده است. بنابراین طبق این تعریف جامعه جاهلی چارچوبی است که کلیه جوامع کنونی را در بر می گیرد.

جهاد: جهاد در تاریخ اسلام در اوائل کاربرد بیرون دینی داشته است اما با ایدئولوژیک شدن گفتمان مذهبی، به خصوص از زمان شیخ الاسلام تقی الدین احمد ابن تیمیه جهاد از کابرد و قلمروی جدیدی برخوردار گردید. ابن تیمیه جهاد را به ابزاری بدل نمود که در منازعات درونی جوامع اسلامی نیز کارآمدی داشته باشد، زیرا از نظر او جهاد مکانیسمی بس گسترده و پویاست که برای پالایش ناخالصی ها و انحرافات درون جوامع اسلامی، البته با ضوابط و قواعد فقهی مشخص، نیز می تواند از آن به کار گرفته شود.

جهاد ابزاری برای بیان درست باور های اسلامی و تصحیح این باور ها از آلودگی ها و انحرافات است. بنابراین از مکانیسم جهاد می توان برای از بین بردن نظام های سلطه که مبتنی بر باور های نادرست هستند نیز استفاده کرد. جهاد از دو مرحله بنیادین برخوردار است: مرحله نظری و مرحله عملی. مرحله نظری امر به معروف و دعوت به دست کشیدن از باور های باطل و روی آوردن به اعتقاادات درست است، اما اگر در این مرحله اهداف جهاد محقق نشود، مرحله عملی یعنی مبارزه خشونت آمیز ناگریز می شود.

تجلی مسئله جهاد در عملکرد طالبان نمایان بود، طالبان هنگام حمله به جنگ سالاران حریف گویا با روحیه جهاد زمان پیامبر مبارزه می کردند. با وجود اینکه در جهاد کشتن برادر مسلمان به دلایل قومی و فرقه ای مجاز نیست، اما تفسیر طالبان از جهاد مایه نگرانی گروه های دیگر شده است. در حالی که طالبان ادعا می کنند که علیه مسلمانان فاسد و شرور به جهاد می پردازد، اقلیت های قومی به آنان به دیده نیرویی می نگرند که از اسلام به عنوان پوشش جهت نابود کردن گروه های دیگر استفاده می نمایند.  

رئیس جمهور اشرف غنی احمدزی تا زمانی به این مسائل توجه ننماید امکان دنبال نمودن صلح پایدار ممکن نیست. او نه تنها به صلح پایدار دست نمی یابد بلکه او گرفتار آنچیزی می شود که رئیس جمهور کرزی شد. دو سال برای گفتگو های صلح میلیون ها دالر هزینه کرد و در نهایت چیزی غیر از قربانی نیروهای امنیتی افغانستان به دست نیاورد.